Fantastyka zajmowała szczególne miejsce w utworach epoki romantyzmu. W twórczości romantyków służyła jako środek osądu nad rzeczywistością. Całą plejadę fantastycznych osobowości spotykamy w balladach, w gatunku wywodzącym się z literatury ludowej - z podań, opowieści i wierzeń ludu, który wierzył w realne istnienie nierealnych istot. I tak w balladach A. Mickiewicza wśród bohaterów spotykamy widma (Lilije i Romantyczność), diabły i duchy (To lubię, Pani Twardowska), rusałki (Świtezianka, Rybka). Jedna z bohaterek tego typu - rusałka - relacjonuje całą historię jeziora Świteź. Nadprzyrodzone postacie umieścił też Mickiewicz w II cz. Dziadów. Służą tu one do ukazania problemu winy i kary (jak ukazał to również w balladach). Pojawiające się tu kolejno trzy kategorie duchów: lekkie (dzieci: Rózia i Józio), najcięższe (Widmo złego pana), pośrednie (pasterka Zosia) nie tylko wyjawiają swe przewinienia i mówią o pokucie za nie, ale wygłaszają uniwersalne prawdy moralne dla żywych. Całe te zastępy fantastycznych istot zapełniają utwory romantyków na równi z istotami ziemskimi, są równouprawnionymi bohaterami. Fantastyka to także zdarzenia nadprzyrodzone. W romantyzmie wszystko jest możliwe: rozmowa ze zmarłym kochankiem (Romantyczność), życie po samobójstwie (Konrad) zemsta zza grobu (Lilije, Rybka). Zdarzenia metafizyczne przeplatają się ze zdarzeniami realnymi. Istoty fantastyczne i nadprzyrodzone wydarzenia odgrywają w utworach epoki romantyzmu ważną rolę - służa one twórcom dla wyrażenia istotnych prawd.