Question

konspeknt ,,Pana Tadeusza''-epilog

Answer 1

GENEZA W ŚWIETLE EPILOGU
Epilog - zakończenie, powiadomienie o losach bohaterów, końcowe wyjaśnienia.
Epilog w „Panu Tadeuszu” jest liryczną wypowiedzią narratora wyjaśniającą zmierzenia utworu, jest to geneza utworu. Autor przedstawia się na tle emigracji paryskiej. Oskarża siebie i innych o ucieczkę. Emigracja jest skłócona. Atmosfera niezrozumienia i kłamstw. Stara się tłumaczyć przegraną powstania. Brak perspektyw na przyszłość. Woli nie mówić o współczesności, gdyż rzeczywistość jest zbyt przytłaczająca. Kraj lat dziecinnych był pełen szczęścia i beztroski. Warto jest go wspominać. Mickiewicz chce powrócić do przeszłości, gdy Polacy byli panami swoich działań. Próbuje oderwać się od rzeczywistości w sferę marzeń i wspomnień. Mickiewicz chce, aby odbiorcą jego utworów był cały naród. Utwór miał być źródłem tradycji, kultury, historii, ma zagrzewać do walki. Autor pragnie by jego utwór zyskał statut pieśni gminnej. Mickiewicz świadomie odwołuje się do poezji ludowej. Chce, aby jego utwór jednał wszystkich, by był odwołaniem do wspólnych uczuć. U źródeł powstania utworu leży tęsknota za ojczyzną. Chęć powrotu do kraju przez wspomnienia. Utwór był napisany ku pokrzepieniu serc. Ukazał się w 1834r.

HISTORIA W UTWORZE
Wszystkie wydarzenia rozgrywają się na tle ważnych wydarzeń historycznych okresu napoleońskiego. Akcja: lato 1811-wiosna 1812.
Wprowadzone retrospekcje (odwołanie się do przeszłości) - sięgają końca XVIIIw.
Historia ukazana jest w trzech płaszczyznach:
1. przeszłość - historia polityczna i obyczajowa
2. teraźniejszość w dwóch wymiarach
- teraźniejszość czasu akcji
- teraźniejszość pisania utworu
3. przyszłość - zasugerowana w formie pragnień, przewidywań

ROMANTYCZNY CHARAKTER UTWORU
 celowe mieszanie gatunków i rodzajów literackich
 świadome łączenie różnych nastrojów: lirycznego, tragicznego, komicznego
 ludowość
 cudowność, niesamowitość, baśniowość (objawia się w opisach)
a) personifikacje
 obecność typowego bohatera romantycznego

Romantyzm Jacka Soplicy
 nieszczęśliwa miłość
 dręczyły go wyrzuty sumienia
 nie doczekał się rezultatów swoich działań
 przeciwstawienie się naturze
 był samotny jako człowiek
 uczucia doprowadziły do tego, że zabił, wybujały temperament
 unieszczęśliwił swoją żonę
 żył obok syna nie dając mu się poznać jako ojciec
 śmierć ze świadomością klęski

PATRIOTYZM UTWORU
 temat Polska, zainteresowanie dla Polskości
 wspomina przeszłość serdecznie, ale też krytykuje
 eksponuje polskość, przywiązanie do tradycji w domu sędziego, pochwała
 tęsknota za krajem
 opisy, dokładne

Patriotyzm Robaka
 powraca do kraju lat dziecinnych, idealizuje przeszłość
 przywiązanie do tradycji, eksponuje polskość
 wprowadza nową koncepcję polityczną
 tęsknota za krajem
 uczucie towarzyszące opisowi ojczyzny

CECHY EPOPEI
Epopeja to dłuższy utwór epicki, ukazujący losy narodu, w przełomowym jego momencie, ukazany na tle natury, która urasta do rangi osobnego bohatera.
1. występuje akcja, narrator, dominująca forma podawcza: opowiadanie, dialog, opis
2. obecność inwokacji (zwrot do Matki Boskiej, Litwy z prośbą o natchnienie)
3. porównanie homeryckie
4. opis zajazdu przypomina opis bitwy
5. trzy splecione ze sobą wątki:
- polityczne (związane z osobą ks. Robaka)
- osobiste (1. miłosny: Tadeusz, Zosia, Telimena; 2. rodzinny: spór o zamek pomiędzy sędzią a Hrabią)
- poboczne (np. Gerwazego, spór Asesora z Rejentem - nie wpływają na akcję ale rozbudowywują fabułę)
6. trzy rodzaje komizmu:
- postaci (np. Rejent, Tadeusz, Telimena)
- sytuacji (np. kiedy Telimenę napadły mrówki)
- słowny (np. wasal - wąsal)
7. język charakteryzuje prostota, jasność ale i bogactwo słownictwa; dużo środków stylistycznych: epitety, onomatopeje
8. utwór realistyczny, odtwarza w sposób pełny realia obyczajowe, polityczne
9. przedstawia obyczaje szlacheckie, uchwyca procesy zachodzące w społeczeństwie
- ubożenie magnaterii, utrata politycznego znaczenia (np. Hrabia)
- bogacenie się drobnego ziemiaństwa (np. Sędzia)
- ubożenie szlachty zaściankowej (np. Bartek Prusak)
- szerzenie się kosmopolityzmu, wyraźnie odrzucanie tradycji narodowych (np. Hrabia, Telimena)
10. napisane wierszem
11. splatanie elementów komicznych i patetycznych

CHARAKTERYSTYKA SZLACHTY POLSKIEJ
W „Panu Tadeuszu” jest ukazana ówczesna szlachta (prawie wszyscy bohaterowie są szlachcicami). Różni się majątkami, stanami społecznymi, ale łączy ich przestrzeganie zasad, obyczajów.
Obyczajowość:
 Gościnność. Szlachta bardzo dbała o gości. Pan chciał pokazać całą swą zamożność a także jak doskonałym jest gospodarzem. Podczas nieobecności pana gośćmi zajmował się zarządca, który dbał, aby goście jak najlepiej się bawili. Dbano również o majątek.
 Przestrzeganie hierarchii społecznej. Ludzie starsi byli szanowani, ze względu na swoje doświadczenie i mądrość. Najwyżej ceniono również ludzi na wysokich urzędach. Damy również zajmowały uprzywilejowane miejsce przy stole. Na Litwie bawiono się hucznie.
 Kładziono nacisk na tak zwaną naukę grzeczności, na wychowanie młodzieży.
 Na śniadanie mężczyźni jedli co innego niż kobiety. Była przykładana wielka waga do przyrządzania potraw.
 Tradycyjną polską potrawą był bigos, przyrządzany na polowaniach.
 Zastawa pełniła funkcję estetyczną, cieszyła swoją pięknością.
 Ważną rolę spełniał alkohol. Polacy pili bardzo dużo. Przy wódce wznoszono toasty. Był to ważny obrzęd.
 Wiejskie rozrywki: polowanie, grzybobranie. Związane one były także z tradycjami. Były okazją do konkurencji, rozstrzygania różnych sporów.