,,Pan Tadeusz"A.Mickiewicza i ,,Potop"H.Sienkiewicza jako utwory pisane ku pokrzepieniu serc.
person
brightness_auto
1 odpowiedź
„Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie.
Ile trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.”
W dorobku literatury polskiej możemy znaleźć wiele utworów, które jako wybitne dzieła miały sprawić by przetrwała tradycja polska i uchować naszą ojczyznę przed całkowitym zniknięciem z mapy świata. Mimo iż nie istniała ona przez długi okres formalnie, na ziemiach polskich ciągle biło jej serce. Artyści po przez swoje dzieła chcieli utrzymać ją przy życiu.
W każdej z epok możemy odnaleźć kilka utworów o szczególnie ważnej dla Polaków treści. Mówią one o wielkich zwycięstwach naszego narodu, o okresach świetności i urodzaju, o tradycjach i ich kultywowaniu. Autorzy przywoływali bliskie sercu każdego Polaka symbole. Niejednokrotnie kreowali świat który miał cechy krainy doskonałej, unoszący utracony kraj szczęśliwego dzieciństwa w strefę baśni.
„Pan Tadeusz” obok hymnu narodowego, uważany jest za najważniejsze dzieło w historii literatury polskiej. Przedstawia wyidealizowany obraz „kraju lat dziecinnych”, Polski. Obraz ten dla emigracji miał być swoistego rodzaju przypomnieniem o kraju, o jego przeszłości. Mickiewicz pisze:
„O matko Polsko! Ty tak świeżo w grobie
Złożona – nie ma sił mówić o tobie!”
a zarazem wyraża nadzieję że w przyszłości kiedy Polska odzyska niepodległość, przyszłe pokolenia będą wspominać i płakać nad losami swych przodków.
Panujący w całym utworze klimat jest pogodny i ciepły. Soplicowo jest przykładem domostwa szczególnie dbającego o tradycję. Tam życie toczy się zgodnie z odwiecznym rytmem przyrody, nie jest zakłócone przez walki, zabójstwa ani grabieże. Mieszkańcy utrzymują między sobą przyjaźnie, zgodne stosunki sąsiedzkie, organizując wspólne polowania, wyprawy do lasu, uczty. Przedstawieni są jako wielka rodzina, w której każdy ma swoje miejsce, każdy jest niezbędny. Panuje w niej określona hierarchia, widoczna choćby w zasiadaniu do stołu czy w drodze powrotnej z lasu. Wyraźnie widać posłuszeństwo wobec starszych i życiową mądrość dorosłych. Gospodarz tego dworu - Sędzia - to patriota, wzorowo utrzymujący staropolskie obyczaje, dbający o zachowanie ducha polskości wśród młodzieży i znajomych. Dom Sędziego to miejsce o prawdziwych tradycjach szlacheckich „Wpadam do Soplicowa, jak w centrum polszczyzny: tam się człowiek napije, nadysze ojczyzny.”. Dworek w Soplicowie to miejsce zupełnie fikcyjne, a jednak uważane za ostoję polskości, krainę, w której życie mieszkańców współgra z naturalnym biegiem natury. „Pan Tadeusz” tym, którzy przebywali na obczyźnie przypominał o ukochanym kraju. Tym, którzy żyli pod zaborami o czasach wolności. Nikt nie zwracał uwagi na utopijność utworu. Szlachta polska nigdy nie była tak przywiązana do tradycji jak ukazał to Mickiewicz. W ostatnich wersach utworu Mickiewicz pisze: „O, gdybym kiedy dożył tej pociechy, żeby te księgi zbłądziły pod strzechy (...)”. I jego marzenie spełniło się: „Pan Tadeusz” został ochrzczony epopeją narodową, a dla wielu emigrantów stał się „małą ojczyzną”, ojczyzną, którą tak gorąco kochali, i za którą tak strasznie tęsknili.
Do wielkich dzieł możemy również zaliczyć "Potop" Henryka Sienkiewicza - twórcy epoki pozytywizmu, trudnego dla Polski okresu rozbiorów. Okres ten nie sprzyjał optymizmowi narodu, zwłaszcza po klęsce dwóch kolejnych powstań. Głównym celem Sienkiewicza było poprawienie nastroju Polaków i pokazaniu im, że to nie może być koniec istnienia ich ojczyzny. Wychowany w tradycjach patriotycznych Sienkiewicz musiał znaleźć w dziejach Polski taki okres, który mógłby "pokrzepić serca" rodaków i znalazł go w wydarzeniach wieku XVII.
Środkowa część "Trylogii" - "Potop" odnosi się do wydarzeń historycznych związanych z obroną własnej państwowości Polaków postawionej w obliczu rozlicznych zagrożeń zewnętrznych (najazd Szwedów, wojna z Moskwą) i wewnętrznych (zdrada magnatów). Jednak mimo wielkich trudności Polacy zwyciężają! Autor stara się ukazać dawną wielkości i świetności kraju oraz jego znaczenia na arenie międzynarodowej, co ma udowodnić załamanemu narodowi, że Polacy mogą się zjednoczyć i zwyciężyć nawet wtedy, gdy sytuacja wydaje się być beznadziejną. Jak również pokazać, że istnieje realna szansa na odrodzenie kraju. Sienkiewicz umyśle pomija niektóre fakty historyczne, umniejsza znaczenie klęsk i uwypukla polskie zwycięstwa. Aby osiągnąć zamierzony cel, napisania dzieła "ku pokrzepieniu serc" autor kreuje wzorce osobowe, bohaterowie za najwyższą wartość uważają walkę za ojczyznę i patriotyzm, król jest wzorcem władcy. Ponadto Sienkiewicz ukazuje Polskę jako kraj znajdujący się pod specjalną opieką Matki Boskiej (obrona Jasnej Góry); idealizuje Sarmatów, ukazuje co prawda ich wady, lecz na pierwszy plan wysuwa: odwagę, waleczność, poświęcenie dla ojczyzny i honorowość. Widać tu analogię do utworu Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. W zakończeniu powieści przemawia sam pisarz ustami swego bohatera - Zagłoby, który dowodzi iż, "nie ma takowych terminów, z których by się viribus unitis /wspólnymi siłami/ przy boskich auxiliach /posiłkach/ podnieść nie można". Przesłanie to adresowane jest wyraźnie do przyszłych pokoleń, którym niosło nadzieję na lepsze jutro - warunek narodowego przetrwania. Powieścią swą przekonywał Sienkiewicz współczesnych, że nie można tracić nadziei, bo ojczyzna przeżywała już trudne - zdawałoby się beznadziejne - czasy i potrafiła obronić swą niezależność, odrębność narodową. Pisarz odszedł w dziele od tematyki współczesnej, bo wierzył, że powinnością chwili była walka o odrodzenie moralne społeczeństwa. Przypominał, więc te ideały, które od najdawniejszych czasów kształtowały polski patriotyzm.
Zarówno „Potop” Henryka Sienkiewicza jak i „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza są utworami pisanymi ku pokrzepieniu serc. Przemawiają do wyobraźni czytelników, napawają ich otuchą i wiarą w lepszą przyszłość. Stanowczo podkreślają, że polski naród nie może zginąć! Namawia do opamiętania się i bronienia swej polskości. Tylko tyle, a może aż tyle dały te utwory narodowi: wiarę w ostateczne zwycięstwo mimo przejściowych kłopotów, szykan i represji zaborców w stosunku do Polaków. Czytelnicy mieli uwierzyć, że ich opór i cierpienie mają głęboki sens, bo tylko taka jest droga do wolnej ojczyzny. Pragnęli przybliżyć nadzieję, sprawić, żeby emigranci, choć w myślach mogli znowu znaleźć się w rodzinnym domu, chcieli umożliwić powrót do kraju beztroskiego, serdecznego, na pół baśniowego.
Ile trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.”
W dorobku literatury polskiej możemy znaleźć wiele utworów, które jako wybitne dzieła miały sprawić by przetrwała tradycja polska i uchować naszą ojczyznę przed całkowitym zniknięciem z mapy świata. Mimo iż nie istniała ona przez długi okres formalnie, na ziemiach polskich ciągle biło jej serce. Artyści po przez swoje dzieła chcieli utrzymać ją przy życiu.
W każdej z epok możemy odnaleźć kilka utworów o szczególnie ważnej dla Polaków treści. Mówią one o wielkich zwycięstwach naszego narodu, o okresach świetności i urodzaju, o tradycjach i ich kultywowaniu. Autorzy przywoływali bliskie sercu każdego Polaka symbole. Niejednokrotnie kreowali świat który miał cechy krainy doskonałej, unoszący utracony kraj szczęśliwego dzieciństwa w strefę baśni.
„Pan Tadeusz” obok hymnu narodowego, uważany jest za najważniejsze dzieło w historii literatury polskiej. Przedstawia wyidealizowany obraz „kraju lat dziecinnych”, Polski. Obraz ten dla emigracji miał być swoistego rodzaju przypomnieniem o kraju, o jego przeszłości. Mickiewicz pisze:
„O matko Polsko! Ty tak świeżo w grobie
Złożona – nie ma sił mówić o tobie!”
a zarazem wyraża nadzieję że w przyszłości kiedy Polska odzyska niepodległość, przyszłe pokolenia będą wspominać i płakać nad losami swych przodków.
Panujący w całym utworze klimat jest pogodny i ciepły. Soplicowo jest przykładem domostwa szczególnie dbającego o tradycję. Tam życie toczy się zgodnie z odwiecznym rytmem przyrody, nie jest zakłócone przez walki, zabójstwa ani grabieże. Mieszkańcy utrzymują między sobą przyjaźnie, zgodne stosunki sąsiedzkie, organizując wspólne polowania, wyprawy do lasu, uczty. Przedstawieni są jako wielka rodzina, w której każdy ma swoje miejsce, każdy jest niezbędny. Panuje w niej określona hierarchia, widoczna choćby w zasiadaniu do stołu czy w drodze powrotnej z lasu. Wyraźnie widać posłuszeństwo wobec starszych i życiową mądrość dorosłych. Gospodarz tego dworu - Sędzia - to patriota, wzorowo utrzymujący staropolskie obyczaje, dbający o zachowanie ducha polskości wśród młodzieży i znajomych. Dom Sędziego to miejsce o prawdziwych tradycjach szlacheckich „Wpadam do Soplicowa, jak w centrum polszczyzny: tam się człowiek napije, nadysze ojczyzny.”. Dworek w Soplicowie to miejsce zupełnie fikcyjne, a jednak uważane za ostoję polskości, krainę, w której życie mieszkańców współgra z naturalnym biegiem natury. „Pan Tadeusz” tym, którzy przebywali na obczyźnie przypominał o ukochanym kraju. Tym, którzy żyli pod zaborami o czasach wolności. Nikt nie zwracał uwagi na utopijność utworu. Szlachta polska nigdy nie była tak przywiązana do tradycji jak ukazał to Mickiewicz. W ostatnich wersach utworu Mickiewicz pisze: „O, gdybym kiedy dożył tej pociechy, żeby te księgi zbłądziły pod strzechy (...)”. I jego marzenie spełniło się: „Pan Tadeusz” został ochrzczony epopeją narodową, a dla wielu emigrantów stał się „małą ojczyzną”, ojczyzną, którą tak gorąco kochali, i za którą tak strasznie tęsknili.
Do wielkich dzieł możemy również zaliczyć "Potop" Henryka Sienkiewicza - twórcy epoki pozytywizmu, trudnego dla Polski okresu rozbiorów. Okres ten nie sprzyjał optymizmowi narodu, zwłaszcza po klęsce dwóch kolejnych powstań. Głównym celem Sienkiewicza było poprawienie nastroju Polaków i pokazaniu im, że to nie może być koniec istnienia ich ojczyzny. Wychowany w tradycjach patriotycznych Sienkiewicz musiał znaleźć w dziejach Polski taki okres, który mógłby "pokrzepić serca" rodaków i znalazł go w wydarzeniach wieku XVII.
Środkowa część "Trylogii" - "Potop" odnosi się do wydarzeń historycznych związanych z obroną własnej państwowości Polaków postawionej w obliczu rozlicznych zagrożeń zewnętrznych (najazd Szwedów, wojna z Moskwą) i wewnętrznych (zdrada magnatów). Jednak mimo wielkich trudności Polacy zwyciężają! Autor stara się ukazać dawną wielkości i świetności kraju oraz jego znaczenia na arenie międzynarodowej, co ma udowodnić załamanemu narodowi, że Polacy mogą się zjednoczyć i zwyciężyć nawet wtedy, gdy sytuacja wydaje się być beznadziejną. Jak również pokazać, że istnieje realna szansa na odrodzenie kraju. Sienkiewicz umyśle pomija niektóre fakty historyczne, umniejsza znaczenie klęsk i uwypukla polskie zwycięstwa. Aby osiągnąć zamierzony cel, napisania dzieła "ku pokrzepieniu serc" autor kreuje wzorce osobowe, bohaterowie za najwyższą wartość uważają walkę za ojczyznę i patriotyzm, król jest wzorcem władcy. Ponadto Sienkiewicz ukazuje Polskę jako kraj znajdujący się pod specjalną opieką Matki Boskiej (obrona Jasnej Góry); idealizuje Sarmatów, ukazuje co prawda ich wady, lecz na pierwszy plan wysuwa: odwagę, waleczność, poświęcenie dla ojczyzny i honorowość. Widać tu analogię do utworu Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. W zakończeniu powieści przemawia sam pisarz ustami swego bohatera - Zagłoby, który dowodzi iż, "nie ma takowych terminów, z których by się viribus unitis /wspólnymi siłami/ przy boskich auxiliach /posiłkach/ podnieść nie można". Przesłanie to adresowane jest wyraźnie do przyszłych pokoleń, którym niosło nadzieję na lepsze jutro - warunek narodowego przetrwania. Powieścią swą przekonywał Sienkiewicz współczesnych, że nie można tracić nadziei, bo ojczyzna przeżywała już trudne - zdawałoby się beznadziejne - czasy i potrafiła obronić swą niezależność, odrębność narodową. Pisarz odszedł w dziele od tematyki współczesnej, bo wierzył, że powinnością chwili była walka o odrodzenie moralne społeczeństwa. Przypominał, więc te ideały, które od najdawniejszych czasów kształtowały polski patriotyzm.
Zarówno „Potop” Henryka Sienkiewicza jak i „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza są utworami pisanymi ku pokrzepieniu serc. Przemawiają do wyobraźni czytelników, napawają ich otuchą i wiarą w lepszą przyszłość. Stanowczo podkreślają, że polski naród nie może zginąć! Namawia do opamiętania się i bronienia swej polskości. Tylko tyle, a może aż tyle dały te utwory narodowi: wiarę w ostateczne zwycięstwo mimo przejściowych kłopotów, szykan i represji zaborców w stosunku do Polaków. Czytelnicy mieli uwierzyć, że ich opór i cierpienie mają głęboki sens, bo tylko taka jest droga do wolnej ojczyzny. Pragnęli przybliżyć nadzieję, sprawić, żeby emigranci, choć w myślach mogli znowu znaleźć się w rodzinnym domu, chcieli umożliwić powrót do kraju beztroskiego, serdecznego, na pół baśniowego.