Question

Analizując rozmowę Edypa ze sługą w Epejsodionie IV, sportretuj Edypa. Uzupełnij kreację bohatera o spostrzeżenia z całości tragedii Sofoklesa.

Epejsodion IV

Edyp
Starcze, patrz na mnie i wręcz odpowiadaj,
Gdy spytam; byłeś ty sługą Laiosa?

Sługa
Tak, byłem sługą domowym, nie kupnym.

Edyp
Jakie tu miałeś zajęcia i służbę?

Sługa
Najwięcej, panie, chodziłem za bydłem.

Edyp
A w jakich miejscach miałeś twe szałasy?

Sługa
Na Kiteronie i bliskich polanach.

Edyp
Czyś widział kiedy tego tu człowieka?

Sługa
Przy jakiej sprawie? Kogóż masz na myśli?

Edyp
Tego tu, czyś ty z nim zadał się kiedy?

Sługa
Na razie ciężko to sobie przypomnieć.

Posłaniec
Nie dziw, o panie! Ja wraz mu przypomnę
To, co zobaczył. Bo wiem to ja przecie,
Że on wie także, jakośmy trzy lata
W ciepłych miesiącach wyganiali trzody
Tu na Kiteron; gdy zima nastała,
Ja przepędzałem bydło do mych stajen,
On do Laiosa obory; no! Mówże,
Czy tak się działo, czy zmyślam te rzeczy?

Sługa
Będzie to prawda – choć temu już dawno.

Posłaniec
Więc powiedz dalej, czy pomnisz, żeś dziecko
Oddał mi jakieś na pielęgnowanie?

Sługa
Cóż to, po cóż mi pytanie to stawiasz?

Posłaniec
Oto ten, kumie, co wtedy był dzieckiem.

Sługa
Cóż ty, do licha, nie zamkniesz raz gęby?

Edyp
Nie łaj go, stary, bo raczej twe słowa
Zgromić należy, nie jego przemowy.

Sługa
W czymże ja, dobry panie, zawiniłem?

Edyp
Że przeczysz dziecku, za którym on śledzi.

Sługa
Plecie bo na wiatr, nie wiedząc dlaczego.

Edyp
Nie zeznasz z chęcią, to zeznasz pod batem.

Sługa
Przebóg, nie smagaj, o panie, staruszka.

Edyp
Niechaj mu ręce spętają na grzbiecie.

Sługa
Za co? O biada! Jakiej chcesz nowiny?

Edyp
Czyś dał mu dziecię, o które się pyta?

Sługa
Dałem; bodajbym dnia tego był zginął.

Edyp
Przyjdzie do tego, gdy prawdy nie zeznasz.

Sługa
Doszczętniej zginę, skoro ją wypowiem.

Edyp
Człowiek ten szuka, jak widać, wykrętów.

Sługa
O nie, toć rzekłem, iż dałem je dawno.

Edyp
Skąd wziąłeś? Z domu? Czy dał ci je inny?

Sługa
Moim nie było, z innej wziąłem ręki.

Edyp
Któż był tym mężem, z jakiego on domu?

Sługa
Na boga, panie, nie pytaj mnie więcej!

Edyp
Zginąłeś, jeśli raz pytać nie dosyć.

Sługa
A więc – z Laiosa to było pomiotu.

Edyp
Czy z niewolnicy, czy też z krwi szlachetnej?

Sługa
Biada, ma mowa tuż u grozy kresu.

Edyp
I słuch mój również, lecz słuchać mi trzeba.

Sługa
Zwano go synem jego; lecz twa żona
Najlepiej powie, jak rzeczy się miały.

Edyp
Czy tedy ona oddała?

Sługa
Tak, panie.

Edyp
W jakimże celu?

Sługa
Bym zabił to dziecię.

Edyp
Wyrodna matka!

Sługa
Trwożyły ją wróżby.

Edyp
Jakie?

Sługa
Że dziecko to ojca zabije.

Edyp
Po cóż je tedy oddałeś tamtemu?

Sługa
Z litości, panie; myślałem, że weźmie
Dziecię do kraju, skąd przybył; i otóż
On je zratował na zgubę, bo jeśli
Tyś owym dzieckiem, to jesteś nędzarzem.

Edyp
Biada, już jawnym to, czegom pożądał,
O słońce, niechbym już cię nie oglądał!
Życie mam, skąd nie przystoi, i żyłem,
Z kim nie przystało – a swoich zabiłem.

Answer 1

Syn króla Teb, Lajosa i Jokasty. Gdy był niemowlęciem rodzice nakazali porzucić go w górach ze skrępowanymi nóżkami w obawie przed wypełnieniem się proroctwa iż będzie on ojcobójcą. Jednak w wyniku litości ze strony pastuch, służącego Lajosa trafia do Koryntu na dwór króla Polybosa – który sam był bezdzietny i bezpłodny. Tam zostaje mu nadane imię Edyp co ma wywodzić się od opuchniętych nóżek chłopca – efekt skrępowania ich więzami. Edyp wychowuje się w błogiej nieświadomości o własnym pochodzeniu. Jego przybranymi rodzicami są Polybos z Koryntu i Merope z Dorydy. Gdy dorasta dowiaduje się, że jest podrzutkiem. Szukając pomocy w odnalezieniu swoich korzeniu u wyroczni delfickiej otrzymuje straszliwą przepowiednie iż będzie ojcobójcą i zawrze kazirodczy związek z własną matką. W obawie przed wypełnieniem się wróżby wyjeżdża z Koryntu i trafia do Teb. Między czasie zabija starca, który później okazuje się być jego biologicznym ojcem – wypełnia w ten sposób nieświadomie pierwszą część przepowiedni. Następnie w Tebach żeni się z wdową po Lajosie, Jokastą – jest to tak naprawdę jego biologiczna matka, wypełnia więc drugą część przepowiedni. Od tego momentu bohater przeżywa tragizm swojej postaci, okazuje się być bezsilny wobec wyroków boskich. Ostatecznie w akcie rozpaczy okalecza się wybijając sobie oczy. Na własną prośbę zostaje skazany na banicję. Przed odejściem żegna się ze swoimi dziećmi – ma ich czworo dwóch synów i dwie córki (Antygona i Ismena).