Średniowiecze trwało w Europie od IV/V w. n.e. do XV w., a w Polsce od X do XV wieku. W hierarchii średniowiecznego społeczeństwa najważniejsze miejsce zajmowały dwa stany, rycerstwo i duchowieństwo. Dlatego tez średniowieczna Europa to świat klasztorów i pielgrzymek. Panował w niej uniwersalizm czyli istniała pewna jednolitość kultury i języka. Ale tym, co najbardziej łączyło Europejczyków była wiara i wspólny kult papieża jako wysłannika bożego. Miała ona bardzo duży wpływ na życie ludzi. Religia decydowała o rozwoju kultury i kształtowaniu sie światopoglądu epoki. Miedzy V a XI w. wszystkie państwa Europy Zachodniej, Środkowo-Wschodniej i Północnej przyjęły chrzest, nie zawsze dobrowolnie. Ujednolicenie religii doprowadziło do pewnego rodzaju zjednoczenia ludzi, którzy bezgranicznie wierzyli nie tylko w Boga i prowadzoną odwiecznie walkę dobra ze złem, ale przede wszystkim w kapłanów, którzy jako ludzie wykształceni potrafili podporządkować sobie społeczeństwo. Wprowadzili oni tzw. kult świętych i sprzedawali rzekomo prawdziwe relikwie, co dla nękanej głodem i chorobami ludności dawało nadzieje na lepsze życie i pokonanie trudności. Kościoły i klasztory, w których znajdowały sie szczątki świętych były celem wielu pielgrzymek. Klasztory odegrały ogromna role w kształtowaniu europejskiej cywilizacji. Spośród najbardziej wykształconych mnichów władcy dobierali sobie doradców. Poza tym były one najważniejszymi ośrodkami kultury. Znajdowały sie w nich biblioteki i szkoły, często otwarte tez dla ludności świeckiej. Klasztory stały sie również ośrodkami produkcyjnymi. Kwitła w nich sztuka rzemieślnicza oraz przyjmowały sie wynalazki techniczne. Sztuka średniowiecza odgrywała bardzo ważną rolę w kształceniu społeczeństwa, a Podobnie jak literatura i filozofia tej epoki była ona podporządkowana Kościołowi. Wznoszono wiec wspaniale, bogato dekorowane katedry, klasztory, kościoły, opactwa. Rzeźbiarze zdobili zwieńczenia kolumn oraz dekorowali wejścia i wnętrza świątyni, a malarze ozdabiali cenne rękopisy, takie jak ewangeliarze, psałterze, mszały oraz wzbogacali wystrój budowli kościelnych wspaniałymi freskami. Takie świątynie zapoznawały nie znająca pisma ludność z treścią Ewangelii. Bardzo ważnym przedsięwzięciem Kościoła było rozpoczęcie nauczania szkolnego. Najpierw papiestwo zobowiązało biskupów i kapituły do zakładania szkół katedralnych. Obok nich zaczęły powstawać w miastach szkoły zakładane przez nowe zakony. Uczono w nich czytania i pisania po łacinie, modlitw i pieśni kościelnych oraz orientacji w kalendarzu kościelnym. Edukacja klasztorna przyczyniła sie do rozkwitu filozofii średniowiecznej. Kształtowała ona bowiem życie umysłowe ludności średniowiecznej. Służyła przede wszystkim rozumieniu Pisma Świętego, modlitwie i kontemplacji. W końcu XI i w XII w. rozważania o Bogu stały sie nauka, zwana teologia, a w XIII w. była już ona najważniejsza dyscyplina uniwersytecka.
Jak widać Kościół miał ogromny wpływ na wszystkie dziedziny życia ludzi wieków średnich. Nie byli oni na tyle wykształceni żeby samodzielnie iść przez życie wiec szukali wsparcia i pomocy. Kościołowi podporządkowana była także kultura, oświata, filozofia, literatura oraz sztuka. Decydował tez o kształtowaniu sie nowych cywilizacji. Mimo, ze epoki późniejsze powracają do kultu wiary w żadnej z nich nie odgrywa już ona tak ogromnej roli jak właśnie w średniowieczu.