Question

Charakterystyka porównawcza st Wokulskiego i Tomasza Judyma

Answer 1

„Stanisław Wokulski i Tomasz Judym są określani mianem wielkich idealistów i spadkobierców romantycznych idei. Na ile pasują do nich te określenia? Na podstawie podanych fragmentów tekstu oraz znajomości Lalki i Ludzi bezdomnych porównaj ich drogi życiowe, osobowość, cele i marzenia oraz drogi do ich realizacji” Podany temat stwarza nam możliwość porównania dwóch wybitnych jednostek wykreowanych w świecie literatury – Stanisława Wokulskiego z „Lalki” Bolesława Prusa oraz Tomasza Judyma z „Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego. Obie te postacie mają głęboko zarysowany portret psychologiczny, są przedstawicielami głównych nurtów i idei swoich epok. Choć Wokulski jest doskonałym odzwierciedleniem założeń pozytywizmu, a Judym przedstawicielem nurtów młodopolskich obaj są określani mianem wielkich idealistów i spadkobierców romantycznych idei. By dociec na ile to stwierdzenie jest słuszne niezbędne jest przyrównanie cech bohaterów i ich losów do schematu bohatera romantycznego. „Lalka” B. Prusa jest to jak sam autor określił powieść o „polskich idealistach na tle społecznego rozkładu”. Akcja utworu toczy się w latach 1878-1879r jednak retrospekcje zawarte w Pamiętniku starego subiekta obejmują okres od 1837, w którym zawarte są wydarzenia z Wiosny Ludów, kampania węgierska, a także powstanie styczniowe. Głównym bohaterem utworu jest Stanisław Wokulski. Urodził się on w prawdopodobnie w zubożałej rodzinie szlacheckiej w latach trzydziestych XIX w. Mozolnie piął się w górę. Był upart, konsekwentny, ambitny. Ciężko pracował w piwiarni Hopfera, aby móc się uczyć, jednak nie dane mu było doprowadzić swej edukacji do końca. Dzięki małżeństwie z wdową po włascicielu sklepu Małgorzatą Minclową powiększył swój majątek i próbuje pomóc ubożnym członkom społeczeństwa, co jest odzwierciedleniem pracy u podstaw i pracy organicznej – założeń pozytywizmu. Nie obce są mu sprawy kraju – wziął udział w powstaniu styczniowym, był zesłańcem. Wręcz „rzuca się do wielkich idei niezwykłych prac” Walka o niepodległość kraju i wolności jego obywateli to jedna z cech Wokulskiego „odziedziczona” po romantykach. Inną taką cechą jest nieszczęśliwa miłość Stanisława do Izabeli Łęckiej. Zawładnęła nim nie tylko miłość, a wręcz obsesja na punkcie ukochanej i idealizacja obiektu uczuć. Jak mówił o nim Szuman „On już nie tylko kocha, ale uwielbia ją, modli się, padałby przed nią na twarz”. Ponadtwo Wokulski tak jak i u romantyków jest indywidualnością, ma silny charakter i bogatą osobowość. Zdaniem jego przyjaciela Szumana „stopiło się w nim dwu ludzi: romantyk sprzed sześćdziesiątego i pozytywista z siedemdziesiątego”. Wokulski niewątpliwie ma cos w sobie z romantyka. Kolejną ważną osobowością literatury polskiej jest doktor Tomasz Judym – młody chirurg, syn ubogiego, uzależnionego od alkoholu, warszawskiego szewca. Tak jak i Wokulski miał on silny charakter i tak samo jak on miał za sobą trudne dzieciństwo. Obu bohaterów łączy również pęd do nauki, lecz w przeciwieństwie do Stanisława, Tomkowi udało się skończyć studia i odbyć praktyki w Paryżu. Tam też zachwycał się posągiem Wenus z Milo, która była dla niego ideałem piękna i dostojności, natomiast obraz „Biedny rybak” przypominał mu o jego biednym pochodzeniu. Podobnie jak w „Lalce” tak i w „Ludziach bezdomnych” mamy do czynienia z miłością romantyczną – miłością nieszczęśliwą. Judym kochał Joasię i miłość ta była odwzajemniona, jednak kompleks Judyma dotyczący jego pochodzenia „ Ja jestem z motłochu, z ostatniej hołoty” nie pozwala cieszyć mu się tym uczuciem. Kieruje się on uczuciami, a nie rozumem. Kompleks niższości jest na tyle silny, iż Judym poświęca swoją dobrze rokującą przyszłość lekarza na rzecz ratowania ludzi ubogich i dlatego mimo szlachetności idei nie jest on postacią w pełni pozytywną. Działa on z powodu swojego kompleksu człowieka ubogiego, który widzi możliwość zerwania z własną strefa poprzez jej całkowitą likwidację. W ten sposób staje się pośmiewiskiem wśród ludzi wyższych sfer, jest nadal biedny i tak samo nieszczęśliwy jak wcześniej. W tym wypadku różni się on bardzo od podziwianego i bogatego Wokulskiego. Czy więc Wokulskiego i Judyma można nazwać „idealistami i spadkobiercami romantycznych idei”? Niewątpliwie obaj są niezrozumianymi indywidualistami, obaj choć w inny sposób przeżyli tragiczną romantyczną miłość tak jak miało to miejsce w powieściach romantycznych. Przeżywają rozterki wewnętrzne, walkę z samym sobą. Dlatego też moim zdaniem zasługują na to miano, choć wydaje mi się, że więcej tych idei romantycznych odziedziczył Stanisław Wokulski choćby przez udział w powstaniu i walkę wyzwoleńczą i idealizowanie przedmiotu swych uczuć.

Więcej o: Stanisław Wokulski i Tomasz Judym są określani mianem wielkich idealistów (lalka i ludzie bezdomni)