Question

Orientalizm w literaturze polskiego romantyzmu...

Answer 1

Orientalizm, czyli zachwyt tradycją arabską, perską, japońską, chińską, zaowocował w wielu dziełach kultury, przede wszystkim opisem egzotycznych krajobrazów, akcją umieszczoną w podwojach tureckich haremów raz opisem bogactwa, obyczajów wschodnich, przeniesionych do europejskiej kultury. To zainteresowanie światem bliskiego i środkowego wschodu szczególnie zaobserwować można w dziełach epoki romantyzmu oraz w okresach literackich, które do założeń romantyzmu nawiązywały. Orientalizm czesto wykorzystywany był przez tworców jako sposób widzenia i przedstawiania rzeczywistosci. Argumentację rozpocznę od omówienia Giaura J.Byrona. Ta powieść poetycka godna jest uwagi nie tylko ze wzgledu na kompozycję i treść. O jej artyzmie decydują także opisy przyrody i kultury wschodu. Autor przedstawił zagadnienie w sposób barwny i ciekawy, a wpływ orientalizmu na utwór jest ogromny . Pełen tytuł powieści poetyckiej brzmi : Giaur- ulamki powieści tureckiej i już nawiązuje do kultury orientalnej. Zresztą całe dzieło przesycone jest naleciałościami jezyka arabskiego oraz mulzumańskimi przejawami kulturowymi i duchowymi. Jedną z cech orientalizmu jest tajemniczość, którą udaje się autorowi wywolać wprowadzeniem, właściwie, anonimowego bohatera, bo Giaur to po prostu chrześcijanin . Czytelnik nic nie wie na temat jego pochodzenia, nie zna jego nazwiska ani rodowodu- zatem postać ta miała nie tylko fascynować, ale i intrygować czytelnika, a doskonale wkomponowana w rzeczywistość wschodu akcja podkreśla jej oryginalność. Bohater jest równie tajemniczy jak kraj, w którym przyszlo mu żyć. Już na samym poczatku utworu pojawia się egzotyczny opis wysp szcześliwych, gdzie góry przegladają się w falach morskich. Jednym z elementow tego krajobrazu jest królowa ogrodów, której uroda zachwycają się słowiki: "tam na skal wierzcholku, u scieku pomników błyszczy się róża, sultanka słowików " Opisany krajobraz zawiera także liczne groty, które stanowią siedzibę piratów atakujących nocą przepływające w poblizu okręty. Narrator dziwi się, dlaczego natura wpuszcza do tej oazy spokoju wypełnionej miłoscią schodzących się tam niegdyś kochanków, niewdzięcznego człowieka. Piękno tej krainy jest stabilne, niczym posąg .Cechuje go łagodność i jednocześnie smutek, który narrator porównuje do twarzy martwego człowieka. W tym utworze jednak fascynajca wschodem nie ogranicza się tylko podziwiania krajobrazu. Mamy tu także nawiazanie do swiąt muzułmańskich. Ramazan to wielki post turecki, z kolei bajram to wielkie swięto, ktore obchodzone jest na ksztalt naszego karnawału. Po zachodzie slońca poczatek bajramu ogłasza się strzałem z armaty, potem przez noc trwają illuminacje meczetów i wystrzaly wiwatowe z rożnych broni: " bo dzis zachodzi slonce ramazanu, dziś bajram święcą wyznawcy koranu" Świat oreintu to także religia, której aspekty bogato zostaly przedstawione w utworze. na religie mulzumanska skladaja sie nie tylko prawa ustanowione przez koran, także normy obyczajowe i kulturowe. ich wplyw na losy bohaterow jest ogromny.zmuszony prawami koranu hassan zabija leile choc tak naprawde nie byl zlym czlowiekiem. jego dom zawsze stanowil bezpieczne schronienie dla wedrowcow i zebrakow z ktorymi hassan dzielil sie chlebem i sola. w kulturze wschodu lamanie sie chlebem i dzielenie sola oznaczalo ze dana osobe uznawalo sie za goscia. obyczaj ten ma podloze religijne bowiem koran nakazuje litosc dla ubogich. byron takze przybliza jezyk tej czesci swiata. w utworze wystepują pojedyncze slowa i zwroty mulzumanskie "salem wasaj - jestem wiary alleikum salem - pokoj z toba bismillah- w imie boga illa-hu alla-hu -slowo konczace modlitwe.dzielo byrona przesycone jest wplywami kultury mulzumanskiej i zyciem codziennym przebiagajacym pod jej wplywem \.pozycję spoleczna ludzi okreslal stroj a nawet jego kolor np. suknie w zielonym kolorze nosil emir potomek mahometa. do stroju dodawano atagany czyli dlugie sztylety ktorych pochwa swiadczyla o pozycji majatkowej i spolecznej wlasciciela.zamozniejsi chowali sztylety w pochwy z srebra lub zlota. Turcy to narod bardzo przesadny i bojazliwy np. w wierzeniach turkow ludzie o czarnych oczach sa uosobieniem zla. wierzyli tazke ze za smierc w walce przeciw niewiernemu dusza wojownika wiedziona jest do raju co stalo sie takze z dusza hassana. o dobrej znajomosci orientu przez autora swiadczy takze opis nagrobkow ktore spotkac mozna na skalistych wybrzezach lub w dzikich lasach. upamietniaja one smierc dzikich wojownikow dla ktorych wiara w allaha byla cenniejsza niz wlasne zycie.hassan w drodze do raju bedzie zmuszony pokonac allsynat zwany inaczej mostem pal-sehro.wedlug mitologi wschodniej jest to most tak waski jak pajecza nic pod ktorym rozciaga sie piekielna przepasc i kolejny jeszcze cienszy most przeznaczony dla zydow i chrzesncijan.persowie bardzo boja sie tego mostu bowiem wierza ze za wyrzadzone na ziemi krzywdy wlasnie na nim zemscic moga sie ich ofiary.w tekscie autor ujawnia swoje watpliwosci zwiazane z losami kobiet :czyz lekka pieknosc jest prochem bez ducha". jednak mahomet pozostawil kobietom dusze i trzecia czesc raju.niewierni jednak musza poniesc surowa kare "lecz ty niewierny !ciebie aniol smierci &nb sp; &nbs p;   ; & nbsp; monikir swa kosa rozerwie na cwierci &nb sp; &nbs p;   ; & nbsp; potem zawlecze na nowe katusze &nb sp; &nbs p;   ; & nbsp; przed tron eblisa twa przekleta dzusze" monikir to jeden z wielkich inkwizytorow prowadzacych sledztwa z nieboszczykami i jesli zostanie stwierdzona wina zmarlego wowczas ciagnie go kosa do gory a nekir straca go maczuga na dol.te cierpienia dotycza giaura ktory wedlug wierzen pozostanie upiorem zywiacym sie krwia swych bliskich. Orietalizm w Giaurze wnosi niezwykle wiele do tego utworu.Dzielo nabiera tajemniczego charakteru przez co jest ciekawsze barwniejsze mniej nudne i haotyczne.trudno sobie wyobrazic akcje utworu w europejskim kraju chociaz giaur i tak by chcial zmienic panujace normy i warunki spoleczne.autor przenoszac akcje utworu do turcji sprawia ze glowny bohater jest wyobcowanym odmiencem a wiec typowym bohaterem romantycznym. opis orientu swiadczy takze o ogromnej fascynazji autora tym zagadnieniem. Zachwyt kultura i przyroda wschodu cechuje takze najwiekszego przedstawiciela polskiego romantyzmu Adama Mickiewicza. dla niego orientalizm to tajemniczosc swiadomosc istnienia wyzszego bytu a takze oryginalna przyroda-niezbadana pelna zywiolosci udouchowiona i wiecznie zywa.Swoje zainteresowanie ta kultura mickiewicz potwierdza Sonetami Krymskimi wydanymi w 1826r. i wyrazajacymi zachwyt orientem.