plan wydarzen
charakterystyka
stosunek narratora do wydarzen
cechy sarmaty
harakterystyka J polskiego
charakterystyka
stosunek narratora do wydarzen
cechy sarmaty
harakterystyka J polskiego
person
brightness_auto
1 odpowiedź
PAMIĘTNIKI” J. CH. PASKA JAKO DOKUMENT EPOKI, ZAPIS MENTALNOŚCI POLSKIEJ SZLACHTY I DZIEŁO LITERACKIE:
Pamiętnikarstwo bujnie rozwinęło się w epoce baroku, a Pasek jest czołowym przedstawicielem tej odmiany literatury. „Pamiętniki” obejmują lata 1656-1688. Ze względu na zawartość i zasięg tematyczny są ważnym źródłem historycznym, którego wiarygodność potwierdzają relacje współczesnych.
W pierwszej części (lata 1658-1666) – lata wojenne autora - Pasek opisuje:
- walki Czarnieckiego ze Szwedami w Polsce i Danii, (J. Ch. Pasek służył pod komendą Czarnieckiego)
- wojnę z Moskwą,
- konfederacje wojskowe Związku Święconego i rokosz Lubomirskiego(nad którym pisarz, stojący po stronie króla, boleje);
- czasy Michała Korbuta Wiśniowieckiego i Jana III (np. walki z Tatarami 1672).
- Dokładniej opisana została odsiecz Wiednia na podstawie relacji z drugiej ręki. Nie jest to dokument historyczny, bo wydarzenia te spisuje autor pod koniec życia, zwodzi go pamięć i miesza fakty, myli daty.
W drugiej części „Pamiętników”(lata 1667-1688) – czas gospodarowania i obywatelskich powinności) autor przedstawia obrazy życia ziemiańskiego, w których Pasek ujawnia się jako gospodarz i obywatel. (dokument życia szlachcica- ziemianina drugiej połowy XVII w.) Charakteryzują mentalność szlachty, obrazują jej życie i zwyczaje. Daje tu autor portret sarmaty, mówiąc o samym sobie. Pokazuje w nich również postawę żołnierza, w której obok rycerskiej bojowości ujawnia sarmacką samowolę; także obrazki z rodzinnego życia, dostarczające wiedzy o zabawach i uroczystościach wiejskich, o zachowaniu się tam szlachty.
„Pamiętniki” są kapitalnym dokumentem mentalności przeciętnego szlachcica polskiego XVII w. Autor ich odznaczał się:
- fanatycznym przywiązaniem do swobód i przywilejów szlacheckich,
- był dzielnym, czasem okrutnym i chciwym łupów żołnierzem.
- Nie był mu obojętny interes ogólny,
- zdobywał się na krytycyzm i przenikliwą ocenę prywaty i kosmopolityzmu magnatów.
Pasek zawarł w „Pamiętnikach” również rozległy obraz pokojowego życia ziemiańskiego i obyczajów szlacheckich. Przedstawia codzienne czynności gospodarskie, spotkania towarzyskie, zaręczyny (komendy), różne osobiste przeżycia i wydarzenia: polowania, z których słynął w okolicy, hodowlę ptaków, słynną tresowaną wydrę i związane z niż przezabawne przygody.
W „Pamiętnikach” utrwalił Pasek nie tylko obraz życia szlachty, ale także jej poziom umysłowy i etyczny. Ukazał główne zalety, w mniejszym stopniu wady. Podkreślił:
• przywiązanie do swobód politycznych;
• umiłowanie tradycji i obyczajów;
• przekonanie o wyjątkowości sarmackiego trybu życia;
• skłonność do dewocji i zabobonności.
Unikał negatywnych ocen, choć czasem potrafił się zdobyć na krytyczne uwagi: na temat nadużywania mocnych trunków, zwłaszcza w obozach wojskowych oraz pieniactwa.
Sam Pasek, jak z dokumentów wynika, był awanturnikiem i kłótnikiem (pięciokrotnie skazany na banicję).
„Pamiętniki” mają ogromną wartość literacką, dzieło jest bliskie gatunkowi wczesnej powieści (przełamuje koncepcję diariusza – koncentrując się na zbeletryzowanych epizodach, zachowuje jednak schemat podziału na lata), gdyż narracja prezentuje narratora jako bohatera literackiego. Styl powieści jest bardzo barwny, niekiedy dosadny. Pełne fantazji opisy batalistyczne. Pasek pisze językiem potocznym, wzbogaconym licznymi anegdotami i przysłowiami. Niekiedy w opisach wydarzeń wyolbrzymia swą rolę świadka i uczestnika wydarzeń. Opowiada o wydarzeniach z dystansu czasowego, w związku z tym mamy do czynienia z wyraźnym punktem widzenia. Powoduje to, że proces narracji staje się dwupłaszczyznowy. Narrator nie tylko opowiada o przebiegu wydarzeń, ale także może ujawnić swoje stanowisko wobec nich. W „Pamiętnikach” Pasek odszedł od kronikarskiego stylu w stronę literackiej fabularności (widać to w scenach batalistycznych). Indywidualizuje język swoich postaci – od potocznego aż po nadmiernie ozdobny styl oracji (w scenie oświadczyn). W partiach kronikarskich i przytaczanych mowach występuje obficie mieszanina polsko-łacińska, tzw. potocznie makaronizmy.
Pamiętnikarstwo bujnie rozwinęło się w epoce baroku, a Pasek jest czołowym przedstawicielem tej odmiany literatury. „Pamiętniki” obejmują lata 1656-1688. Ze względu na zawartość i zasięg tematyczny są ważnym źródłem historycznym, którego wiarygodność potwierdzają relacje współczesnych.
W pierwszej części (lata 1658-1666) – lata wojenne autora - Pasek opisuje:
- walki Czarnieckiego ze Szwedami w Polsce i Danii, (J. Ch. Pasek służył pod komendą Czarnieckiego)
- wojnę z Moskwą,
- konfederacje wojskowe Związku Święconego i rokosz Lubomirskiego(nad którym pisarz, stojący po stronie króla, boleje);
- czasy Michała Korbuta Wiśniowieckiego i Jana III (np. walki z Tatarami 1672).
- Dokładniej opisana została odsiecz Wiednia na podstawie relacji z drugiej ręki. Nie jest to dokument historyczny, bo wydarzenia te spisuje autor pod koniec życia, zwodzi go pamięć i miesza fakty, myli daty.
W drugiej części „Pamiętników”(lata 1667-1688) – czas gospodarowania i obywatelskich powinności) autor przedstawia obrazy życia ziemiańskiego, w których Pasek ujawnia się jako gospodarz i obywatel. (dokument życia szlachcica- ziemianina drugiej połowy XVII w.) Charakteryzują mentalność szlachty, obrazują jej życie i zwyczaje. Daje tu autor portret sarmaty, mówiąc o samym sobie. Pokazuje w nich również postawę żołnierza, w której obok rycerskiej bojowości ujawnia sarmacką samowolę; także obrazki z rodzinnego życia, dostarczające wiedzy o zabawach i uroczystościach wiejskich, o zachowaniu się tam szlachty.
„Pamiętniki” są kapitalnym dokumentem mentalności przeciętnego szlachcica polskiego XVII w. Autor ich odznaczał się:
- fanatycznym przywiązaniem do swobód i przywilejów szlacheckich,
- był dzielnym, czasem okrutnym i chciwym łupów żołnierzem.
- Nie był mu obojętny interes ogólny,
- zdobywał się na krytycyzm i przenikliwą ocenę prywaty i kosmopolityzmu magnatów.
Pasek zawarł w „Pamiętnikach” również rozległy obraz pokojowego życia ziemiańskiego i obyczajów szlacheckich. Przedstawia codzienne czynności gospodarskie, spotkania towarzyskie, zaręczyny (komendy), różne osobiste przeżycia i wydarzenia: polowania, z których słynął w okolicy, hodowlę ptaków, słynną tresowaną wydrę i związane z niż przezabawne przygody.
W „Pamiętnikach” utrwalił Pasek nie tylko obraz życia szlachty, ale także jej poziom umysłowy i etyczny. Ukazał główne zalety, w mniejszym stopniu wady. Podkreślił:
• przywiązanie do swobód politycznych;
• umiłowanie tradycji i obyczajów;
• przekonanie o wyjątkowości sarmackiego trybu życia;
• skłonność do dewocji i zabobonności.
Unikał negatywnych ocen, choć czasem potrafił się zdobyć na krytyczne uwagi: na temat nadużywania mocnych trunków, zwłaszcza w obozach wojskowych oraz pieniactwa.
Sam Pasek, jak z dokumentów wynika, był awanturnikiem i kłótnikiem (pięciokrotnie skazany na banicję).
„Pamiętniki” mają ogromną wartość literacką, dzieło jest bliskie gatunkowi wczesnej powieści (przełamuje koncepcję diariusza – koncentrując się na zbeletryzowanych epizodach, zachowuje jednak schemat podziału na lata), gdyż narracja prezentuje narratora jako bohatera literackiego. Styl powieści jest bardzo barwny, niekiedy dosadny. Pełne fantazji opisy batalistyczne. Pasek pisze językiem potocznym, wzbogaconym licznymi anegdotami i przysłowiami. Niekiedy w opisach wydarzeń wyolbrzymia swą rolę świadka i uczestnika wydarzeń. Opowiada o wydarzeniach z dystansu czasowego, w związku z tym mamy do czynienia z wyraźnym punktem widzenia. Powoduje to, że proces narracji staje się dwupłaszczyznowy. Narrator nie tylko opowiada o przebiegu wydarzeń, ale także może ujawnić swoje stanowisko wobec nich. W „Pamiętnikach” Pasek odszedł od kronikarskiego stylu w stronę literackiej fabularności (widać to w scenach batalistycznych). Indywidualizuje język swoich postaci – od potocznego aż po nadmiernie ozdobny styl oracji (w scenie oświadczyn). W partiach kronikarskich i przytaczanych mowach występuje obficie mieszanina polsko-łacińska, tzw. potocznie makaronizmy.