Temat: demokracja szlachecka w Polsce
person
brightness_auto
2 odpowiedzi
http://www.sciaga.pl/tekst/42608-43-szlachta_w_xvi_w_i_jej_znaczenie
Przydatny link na bardzo znanej stronie, z tego co czytałem po wyciągnięciu sensu dosyć przydatny opisujący reformy, znaczenie w XVI wieku etc ;) (Trzeba pamiętać, że szlachta mimo 10% społeczeństwa miała wielkie prawa polityczne)
Zgaduję, że kolega Kai wskoczy z tekstem z tej samej strony tylko, że go wklei (A raczej już to wiem ;) ) W każdym razie przydadzą ci się teksty ;)
Przydatny link na bardzo znanej stronie, z tego co czytałem po wyciągnięciu sensu dosyć przydatny opisujący reformy, znaczenie w XVI wieku etc ;) (Trzeba pamiętać, że szlachta mimo 10% społeczeństwa miała wielkie prawa polityczne)
Zgaduję, że kolega Kai wskoczy z tekstem z tej samej strony tylko, że go wklei (A raczej już to wiem ;) ) W każdym razie przydadzą ci się teksty ;)
ta edytował mózg jak już dodałem \/ tam na dół patrz jest lepsze bo z 2 źródeł i wybrane, a nie jakiś syfiasty link ;d
Dałeś tą samą stronę przeta xD Tzn coś co było słabiej opisane i nie chciałem wklejać xD W każdym razie : "ta edytował mózg jak już dodałem "-Dlatego piszę "A raczej już to wiem" xD
pomoce:
Wiek XVI (rozwój) :
-szlachta: w XVI wieku ziemie polskie zamieszkiwało około 8 milionów ludności z czego 10% stanowiła szlachta. Miała ona najwyższe znaczenie w kraju szczególnie pod względem politycznym. Jej procentowa ilość była jedną z największych w całej Europie. Stanowiła ona jednak dość zróżnicowaną grupę patrząc pod względem majątkowym, gdyż była ona podzielona na magnaterie(najbogatsza grupa szlachecka), gołote szlachecką (grupa szlachty, która nie posiadała własnego majątku) oraz najliczniejszą grupę, którą stanowiła szlachta zagrodowa (posiadała ona swoje majątki i gospodarstwa). Szlachta dążyła do ograniczenia władzy króla. Ich pozycja umocniła się dzięki nadanym im przywileją szlacheckim. (przywileje nadane w XV wieku obowiązywały również w późniejszych latach). Zagwarantowała sobie ona dzięki nim m.in. takie prawa jak: chłopi i mieszczanie nie mogli nabywać ziem, prawo chłopskie zostało ograniczone do minimum, mieszczanie nie mogli sprawować urzędów państwowych a szlachta została zwolniona z opłat celnych przez co ceny ich produktów były tańsze i częściej kupowane niż produkty mieszczan. Dzięki przywileją wzrosła również ich rola polityczna, gdyż bez ich zgody władca nie mógł ustanawiać nowych praw, podatków, nie mógł również zwoływać pospolitego ruszenia. Przywileje szlacheckie zapewniły również ochronę, ponieważ król zapewnił szlachtę, że nie będzie konfiskował ich majątków, ziem bez wyroków sądu oraz nie uwięzi żadnego szlachcica bez wyroku sądu. Najważniejszym dla szlachty przywilejem był chyba jednak „NIHIL NOVI” , który mówił, że żadna nowa ustawa nie mogła być chwalona bez zgody izby poselskiej, w której skład wchodziła właśnie szlachta. Szlachta w XVI wieku bogaciła się dzięki temu, że Polska była ośrodkiem zboża w Europie.
Od roku 1454 panowała w Rzeczpospolitej demokracja szlachecka. Ustrój ten był fundamentem oligarchii magnackiej, która w późniejszych czasach doprowadziła do upadku państwa. Demokracja szlachecka opierała się na rządach króla, senatu oraz izby poselskiej. Dotychczasowe uprawnienia króla zostały znacznie ograniczone, co wpłynęło poniekąd na niekorzyść państwa. Król nie mógł już ustanawiać podatków czy zwoływać pospolitego ruszenia bez zgody szlachty, która zresztą odnosiła się do takich propozycji niechętnie. W XVI w. szlachta stała się warstwą rządzącą w państwie, była inicjatorem reform ustrojowych, gospodarczych i kulturalnych. Szlachta uważała się za najwyższą władzę w państwie, sejmiki zaś traktowała jako główną gałąź procesu ustawodawczego. Propozycje ze strony króla, sejmu i urzędników państwowych przyjmowała z dużą rezerwą, nie czuła się też zobowiązana do uległości i posłuszeństwa. Już w 1505 roku wieku swobodę decydowania szlachcie o państwie zapewniła konstytucja nihil novi. Jednym z ważniejszych praw, które zostało zachowane dla króla było kierowanie polityką zagraniczną, zwierzchnictwo w krajach lennych oraz pełnienie funkcji naczelnego wodza. Czasami dążenia szlachty do wyegzekwowania swoich praw przynosiły korzyść Rzeczpospolitej. Było tak chociażby w przypadku wprowadzenia tolerancji religijnej, która uchroniła Rzeczpospolitą od wojen domowych, czy w przypadku próby wprowadzenia postanowień ruchu egzekucyjnego. Wolna elekcja natomiast ochroniła Polskę i Litwę przed rozpadem unii. Przydatnym okazało się również wprowadzenie osoby interrexa, co miało zapobiegać chaosowi w czasie bezkrólewia. Szlachta była zróżnicowana ze względu na stan majątkowy. Najbogatsza była szlachta małopolska, korzystająca z nadań ziemi dokonywanych przez książęta i królów, najuboższa zaś na Mazowszu i Podlasiu, gdzie miała nieduże gospodarstwa i nie posiadała ludności poddanej. W ramach stanu szlacheckiego wytworzyły się grupy: magnateria, do której należały latyfundia ziemskie, szlachta średnia - reprezentowana przez właścicieli jednej lub kilku wsi, szlachta zagrodowa - dysponująca niewielkimi gospodarstwami i szlachta gołota, która utraciła ziemię.
W XVI w. dość liczną warstwę tego stanu tworzyła szlachta średnia, jedno lub kilkuwioskowa, która stała się samodzielną siła polityczną (okres tzw. demokracji szlacheckiej), tworząc także specyficzny typ polskiej kultury szlacheckiej, który w XVII w. przybrał szczególny charakter (sarmatyzm).
___________________
Jeśli pomogłem kliknij w >>"najlepsza odpowiedź"<< lub po prostu daj "+".
Wiek XVI (rozwój) :
-szlachta: w XVI wieku ziemie polskie zamieszkiwało około 8 milionów ludności z czego 10% stanowiła szlachta. Miała ona najwyższe znaczenie w kraju szczególnie pod względem politycznym. Jej procentowa ilość była jedną z największych w całej Europie. Stanowiła ona jednak dość zróżnicowaną grupę patrząc pod względem majątkowym, gdyż była ona podzielona na magnaterie(najbogatsza grupa szlachecka), gołote szlachecką (grupa szlachty, która nie posiadała własnego majątku) oraz najliczniejszą grupę, którą stanowiła szlachta zagrodowa (posiadała ona swoje majątki i gospodarstwa). Szlachta dążyła do ograniczenia władzy króla. Ich pozycja umocniła się dzięki nadanym im przywileją szlacheckim. (przywileje nadane w XV wieku obowiązywały również w późniejszych latach). Zagwarantowała sobie ona dzięki nim m.in. takie prawa jak: chłopi i mieszczanie nie mogli nabywać ziem, prawo chłopskie zostało ograniczone do minimum, mieszczanie nie mogli sprawować urzędów państwowych a szlachta została zwolniona z opłat celnych przez co ceny ich produktów były tańsze i częściej kupowane niż produkty mieszczan. Dzięki przywileją wzrosła również ich rola polityczna, gdyż bez ich zgody władca nie mógł ustanawiać nowych praw, podatków, nie mógł również zwoływać pospolitego ruszenia. Przywileje szlacheckie zapewniły również ochronę, ponieważ król zapewnił szlachtę, że nie będzie konfiskował ich majątków, ziem bez wyroków sądu oraz nie uwięzi żadnego szlachcica bez wyroku sądu. Najważniejszym dla szlachty przywilejem był chyba jednak „NIHIL NOVI” , który mówił, że żadna nowa ustawa nie mogła być chwalona bez zgody izby poselskiej, w której skład wchodziła właśnie szlachta. Szlachta w XVI wieku bogaciła się dzięki temu, że Polska była ośrodkiem zboża w Europie.
Od roku 1454 panowała w Rzeczpospolitej demokracja szlachecka. Ustrój ten był fundamentem oligarchii magnackiej, która w późniejszych czasach doprowadziła do upadku państwa. Demokracja szlachecka opierała się na rządach króla, senatu oraz izby poselskiej. Dotychczasowe uprawnienia króla zostały znacznie ograniczone, co wpłynęło poniekąd na niekorzyść państwa. Król nie mógł już ustanawiać podatków czy zwoływać pospolitego ruszenia bez zgody szlachty, która zresztą odnosiła się do takich propozycji niechętnie. W XVI w. szlachta stała się warstwą rządzącą w państwie, była inicjatorem reform ustrojowych, gospodarczych i kulturalnych. Szlachta uważała się za najwyższą władzę w państwie, sejmiki zaś traktowała jako główną gałąź procesu ustawodawczego. Propozycje ze strony króla, sejmu i urzędników państwowych przyjmowała z dużą rezerwą, nie czuła się też zobowiązana do uległości i posłuszeństwa. Już w 1505 roku wieku swobodę decydowania szlachcie o państwie zapewniła konstytucja nihil novi. Jednym z ważniejszych praw, które zostało zachowane dla króla było kierowanie polityką zagraniczną, zwierzchnictwo w krajach lennych oraz pełnienie funkcji naczelnego wodza. Czasami dążenia szlachty do wyegzekwowania swoich praw przynosiły korzyść Rzeczpospolitej. Było tak chociażby w przypadku wprowadzenia tolerancji religijnej, która uchroniła Rzeczpospolitą od wojen domowych, czy w przypadku próby wprowadzenia postanowień ruchu egzekucyjnego. Wolna elekcja natomiast ochroniła Polskę i Litwę przed rozpadem unii. Przydatnym okazało się również wprowadzenie osoby interrexa, co miało zapobiegać chaosowi w czasie bezkrólewia. Szlachta była zróżnicowana ze względu na stan majątkowy. Najbogatsza była szlachta małopolska, korzystająca z nadań ziemi dokonywanych przez książęta i królów, najuboższa zaś na Mazowszu i Podlasiu, gdzie miała nieduże gospodarstwa i nie posiadała ludności poddanej. W ramach stanu szlacheckiego wytworzyły się grupy: magnateria, do której należały latyfundia ziemskie, szlachta średnia - reprezentowana przez właścicieli jednej lub kilku wsi, szlachta zagrodowa - dysponująca niewielkimi gospodarstwami i szlachta gołota, która utraciła ziemię.
W XVI w. dość liczną warstwę tego stanu tworzyła szlachta średnia, jedno lub kilkuwioskowa, która stała się samodzielną siła polityczną (okres tzw. demokracji szlacheckiej), tworząc także specyficzny typ polskiej kultury szlacheckiej, który w XVII w. przybrał szczególny charakter (sarmatyzm).
___________________
Jeśli pomogłem kliknij w >>"najlepsza odpowiedź"<< lub po prostu daj "+".