person
brightness_auto
1 odpowiedź
Wrzesień 1939 r. zakończył krótki okres trwania niepodległej II Rzeczypospolitej. Klęska wrześniowa, wybuch wojny radykalnie zmienił sytuację polskiej kultury i literatury. Zlikwidowane zostały wszystkie instytucje życia artystycznego, a środowisko pisarzy uległo rozproszeniu. Literatura jednak wbrew łacińskiej sentencji „inter arma silent Musae” (podczas wojny milczą Muzy), rozwijała się nadal: w konspiracyjnych, krajowych warunkach, a także poza granicami Polski – na emigracji.
Kultura i literatura aktywnie rozwijały się w warunkach okupacji niemieckiej. W kraju powstawała prasa konspiracyjna, tworzyły się ugrupowania młodych twórców, debiutowali poeci, prozaicy. Ważnym ośrodkiem stała się Warszawa; powołanie podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego sprzyjało konsolidacji środowisk młodzieżowych i wspólnym przedsięwzięciom zarówno militarnym, jak i kulturalnym. Szczególny wyraz artystyczny zyskała twórczość pokolenia urodzonego około roku 1920, od tytułu powieści Romana Bratnego nazwanego po latach „pokoleniem Kolumbów”: m.in. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Gajcego, Andrzeja Trzebińskiego. Właśnie to pokolenie ostatecznie wyznacza i określa zarówno dynamikę, jak i specyfikę polskiej literatury wojennej. Równolegle do debiutantów tworzyli na terenach okupowanych przez Niemców pisarze starszej i średniej generacji: m.in. L. Staff, M. Dąbrowska, Z. Nałkowska, J. Iwaszkiewicz, J. Zagórski, Cz. Miłosz.
Na przekór warunkom historycznym literatura wojenna pod wieloma względami okazuje się niezwykle bogata. Jest przede wszystkim dziełem wielopokoleniowym, współtworzonym przez różnych pisarzy. W swoim głównym nurcie literatura wojenna wyraziła się poprzez poezję, najgłębszym zaś jej tonem była katastroficzna liryka młodych artystów (m.in. Baczyńskiego, Gajcego, Borowskiego).
Władysław Broniewski – jego liryka przynosi inne świadectwo przeżyć wojennych, co wynika poniekąd z biograficznych uwarunkowań: Broniewski w 1939 r. znalazł się na terenach zajętych przez Rosjan. Był aresztowany i więziony, po uwolnieniu wydostał się wraz z armią Andersa z terenu Związku Radzieckiego, natomiast większość poetów np. Staff tworzyli pod okupacją niemiecką.
Wiersze tomu poetyckiego Broniewskiego „Bagnet na broń” reprezentują lirykę żołnierską, tworzoną w Armii Polskiej na Wschodzie. Pojawia się w nich kilka charakterystycznych motywów. Niektóre, m.in. „Żołnierz polski”, powracają do bolesnych doświadczeń września 1939 r.: w tonacji lirycznej, niekiedy nawet rzewnej, przedstawiony zostaje dramat polskiego żołnierza bezsilnego wobec przewagi wroga.
Postawie martyrologicznej często towarzyszy tradycja tyrtejska. Poezja wzywa do czynu, zbrojnej walki, jest swoistym orężem zachęty i zapału. Taki charakter ma tytułowy wiersz zbioru – „Bagnet na broń”.
Twórczość poetycka W. Broniewskiego miała ścisły związek z układem stosunków polityczno – społecznych w Polsce. Dlatego więc jego wiersze ukazywały przeżycia pokolenia walczącego o niepodległość ojczyzny, które poznało gorzki smak wojny, jej tragizm. Broniewski nie apoteozuje wojny, lecz ukazuje cały rozmiar jej grozy i okrucieństwa, a także swój własny do tego stosunek.
„Bagnet na broń”
Historia powstania tego wiersza jest niezwykła. Przez wiele lat w czasach komunizmu łączono ten utwór z datą 1 września – napaści Niemiec na Polskę. Często pojawiały się takie interpretacje, że wiersz jest „poetyckim sformułowaniem programu polskich komunistów w owym trudnym okresie”. Tymczasem wiersz powstał w kwietniu 1939 r. i łączył się z faktem przyłączenia ziem polskich do Rosji. Broniewski jako jeden z nielicznych pisarzy, nie poddał się naciskowi stalinowskiemu i nie podpisał deklaracji wyrażającej radość z powodu „odzyskania” przez ZSRR ziem polskich. Został aresztowany z powodu deklamacji trzech wierszy: „Syn podbitego narodu”, „Pieśń niepodległa” i „Bagnet na broń” i uznany za pracownika obcego wywiadu.
Oczywiście przesłanie wiersza można również wiązać z dniem 1 września, jest to bowiem utwór posiadający wartości uniwersalne, a Broniewski jest poetą tyrtejskim. "Bagnet na broń" jest klasycznym przykładem liryki apelu – wzywa do walki za ojczyznę, do powstania, gdy domowi Polaków zagroził wróg. Jest naszym obowiązkiem bronić swojej ziemi, polskości. „Rachunków krzywd” wyrządzonych narodowi nikt nie jest w stanie przekreślić, muszą zostać wyrównane. Sprawiedliwości musi stać się zadość, nawet za cenę krwi. „Za tę dłoń podniesioną nad Polską – kula w łeb!” – zabicie tego, kto zagraża ojczyźnie jest nie tylko usprawiedliwione, ale wręcz nakazane. Polacy muszą być teraz silni, skłonni do poświęceń, poeta nie odmawia im ani patriotyzmu, ani odwagi, ofiarności własnego życia. W wierszu ponadto zostaje zawarta myśl dotycząca kształtu i przesłania nowej wojennej poezji. Poezja powinna mieć charakter tyrtejski, czyli agitować do walki w obronie zagrożonej ojczyzny, wzbudzać w odbiorcy moc i bohaterstwo. Utwór zawiera krótkie, jasne sformułowania, wręcz rozkazy, a ich dobitność i kategoryczność zostaje podkreślona poprzez powtórzenie i użycie wykrzyknika. Tak silnie wyrażona ekspresja utworu powodowała jego niezwykle gorący odbiór w czasach, gdy istniała silna potrzeba otuchy, wzmocnienia woli walki.
„Żołnierz polski”
Wiersz „Bagnet na broń”, napisany przed wybuchem II wojny światowej, o charakterze apelu, nawoływał, aby stanąć w obronie polski i ofiarnie walczyć za jej wolność. Ton pisanego po klęsce wrześniowej wiersza pt. „Żołnierz polski” ma zupełnie inny charakter. Nastrój utworu jest smutny i przygnębiający. W wierszu poeta wraca do bolesnych doświadczeń września 1939 r. Bohater utworu, przegrany polski żołnierz, jest reprezentantem wszystkich żołnierzy polskich walczących w kampanii wrześniowej. Poeta przedstawia jego tułaczą wędrówkę. Ziemia polska, po której idzie zajęta została przez wrogów. Żołnierski szlak bohatera świadczy o jego odwadze i determinacji w walce, ale także sugeruje słabość polskich wojsk wobec przeważających sił wroga. Żołnierz jest bezradny wobec tej przewagi, pobity, bezbronny, nie może już wziąć odwetu.
Ojczysta ziemia pokryta gruzami i zgliszczami jest domem i matką. Opuszczony, pozbawiony rodzinnego domu i ojczyzny żołnierz jest tułaczem, który dawno stracił nadzieję.
Specyficzną funkcję pełnią w utworze Broniewskiego obrazy przyrody. Początkowo służą ukazaniu kontrastu między zniszczeniami i okropnościami wojny a pięknym jesiennym pejzażem. Wprowadzając motyw brzozy, elementu bardzo charakterystycznego dla polskiego krajobrazu, poeta uzyskuje nastrój smutku i żałoby. Upersonifikowana „brzoza-płaczka” jest symbolem współczującej, opłakującej los żołnierzy natury. Przyroda oddaje uczucia bohatera, współczuje mu, żali się nad jego losem i losem Polski.
Kultura i literatura aktywnie rozwijały się w warunkach okupacji niemieckiej. W kraju powstawała prasa konspiracyjna, tworzyły się ugrupowania młodych twórców, debiutowali poeci, prozaicy. Ważnym ośrodkiem stała się Warszawa; powołanie podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego sprzyjało konsolidacji środowisk młodzieżowych i wspólnym przedsięwzięciom zarówno militarnym, jak i kulturalnym. Szczególny wyraz artystyczny zyskała twórczość pokolenia urodzonego około roku 1920, od tytułu powieści Romana Bratnego nazwanego po latach „pokoleniem Kolumbów”: m.in. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Gajcego, Andrzeja Trzebińskiego. Właśnie to pokolenie ostatecznie wyznacza i określa zarówno dynamikę, jak i specyfikę polskiej literatury wojennej. Równolegle do debiutantów tworzyli na terenach okupowanych przez Niemców pisarze starszej i średniej generacji: m.in. L. Staff, M. Dąbrowska, Z. Nałkowska, J. Iwaszkiewicz, J. Zagórski, Cz. Miłosz.
Na przekór warunkom historycznym literatura wojenna pod wieloma względami okazuje się niezwykle bogata. Jest przede wszystkim dziełem wielopokoleniowym, współtworzonym przez różnych pisarzy. W swoim głównym nurcie literatura wojenna wyraziła się poprzez poezję, najgłębszym zaś jej tonem była katastroficzna liryka młodych artystów (m.in. Baczyńskiego, Gajcego, Borowskiego).
Władysław Broniewski – jego liryka przynosi inne świadectwo przeżyć wojennych, co wynika poniekąd z biograficznych uwarunkowań: Broniewski w 1939 r. znalazł się na terenach zajętych przez Rosjan. Był aresztowany i więziony, po uwolnieniu wydostał się wraz z armią Andersa z terenu Związku Radzieckiego, natomiast większość poetów np. Staff tworzyli pod okupacją niemiecką.
Wiersze tomu poetyckiego Broniewskiego „Bagnet na broń” reprezentują lirykę żołnierską, tworzoną w Armii Polskiej na Wschodzie. Pojawia się w nich kilka charakterystycznych motywów. Niektóre, m.in. „Żołnierz polski”, powracają do bolesnych doświadczeń września 1939 r.: w tonacji lirycznej, niekiedy nawet rzewnej, przedstawiony zostaje dramat polskiego żołnierza bezsilnego wobec przewagi wroga.
Postawie martyrologicznej często towarzyszy tradycja tyrtejska. Poezja wzywa do czynu, zbrojnej walki, jest swoistym orężem zachęty i zapału. Taki charakter ma tytułowy wiersz zbioru – „Bagnet na broń”.
Twórczość poetycka W. Broniewskiego miała ścisły związek z układem stosunków polityczno – społecznych w Polsce. Dlatego więc jego wiersze ukazywały przeżycia pokolenia walczącego o niepodległość ojczyzny, które poznało gorzki smak wojny, jej tragizm. Broniewski nie apoteozuje wojny, lecz ukazuje cały rozmiar jej grozy i okrucieństwa, a także swój własny do tego stosunek.
„Bagnet na broń”
Historia powstania tego wiersza jest niezwykła. Przez wiele lat w czasach komunizmu łączono ten utwór z datą 1 września – napaści Niemiec na Polskę. Często pojawiały się takie interpretacje, że wiersz jest „poetyckim sformułowaniem programu polskich komunistów w owym trudnym okresie”. Tymczasem wiersz powstał w kwietniu 1939 r. i łączył się z faktem przyłączenia ziem polskich do Rosji. Broniewski jako jeden z nielicznych pisarzy, nie poddał się naciskowi stalinowskiemu i nie podpisał deklaracji wyrażającej radość z powodu „odzyskania” przez ZSRR ziem polskich. Został aresztowany z powodu deklamacji trzech wierszy: „Syn podbitego narodu”, „Pieśń niepodległa” i „Bagnet na broń” i uznany za pracownika obcego wywiadu.
Oczywiście przesłanie wiersza można również wiązać z dniem 1 września, jest to bowiem utwór posiadający wartości uniwersalne, a Broniewski jest poetą tyrtejskim. "Bagnet na broń" jest klasycznym przykładem liryki apelu – wzywa do walki za ojczyznę, do powstania, gdy domowi Polaków zagroził wróg. Jest naszym obowiązkiem bronić swojej ziemi, polskości. „Rachunków krzywd” wyrządzonych narodowi nikt nie jest w stanie przekreślić, muszą zostać wyrównane. Sprawiedliwości musi stać się zadość, nawet za cenę krwi. „Za tę dłoń podniesioną nad Polską – kula w łeb!” – zabicie tego, kto zagraża ojczyźnie jest nie tylko usprawiedliwione, ale wręcz nakazane. Polacy muszą być teraz silni, skłonni do poświęceń, poeta nie odmawia im ani patriotyzmu, ani odwagi, ofiarności własnego życia. W wierszu ponadto zostaje zawarta myśl dotycząca kształtu i przesłania nowej wojennej poezji. Poezja powinna mieć charakter tyrtejski, czyli agitować do walki w obronie zagrożonej ojczyzny, wzbudzać w odbiorcy moc i bohaterstwo. Utwór zawiera krótkie, jasne sformułowania, wręcz rozkazy, a ich dobitność i kategoryczność zostaje podkreślona poprzez powtórzenie i użycie wykrzyknika. Tak silnie wyrażona ekspresja utworu powodowała jego niezwykle gorący odbiór w czasach, gdy istniała silna potrzeba otuchy, wzmocnienia woli walki.
„Żołnierz polski”
Wiersz „Bagnet na broń”, napisany przed wybuchem II wojny światowej, o charakterze apelu, nawoływał, aby stanąć w obronie polski i ofiarnie walczyć za jej wolność. Ton pisanego po klęsce wrześniowej wiersza pt. „Żołnierz polski” ma zupełnie inny charakter. Nastrój utworu jest smutny i przygnębiający. W wierszu poeta wraca do bolesnych doświadczeń września 1939 r. Bohater utworu, przegrany polski żołnierz, jest reprezentantem wszystkich żołnierzy polskich walczących w kampanii wrześniowej. Poeta przedstawia jego tułaczą wędrówkę. Ziemia polska, po której idzie zajęta została przez wrogów. Żołnierski szlak bohatera świadczy o jego odwadze i determinacji w walce, ale także sugeruje słabość polskich wojsk wobec przeważających sił wroga. Żołnierz jest bezradny wobec tej przewagi, pobity, bezbronny, nie może już wziąć odwetu.
Ojczysta ziemia pokryta gruzami i zgliszczami jest domem i matką. Opuszczony, pozbawiony rodzinnego domu i ojczyzny żołnierz jest tułaczem, który dawno stracił nadzieję.
Specyficzną funkcję pełnią w utworze Broniewskiego obrazy przyrody. Początkowo służą ukazaniu kontrastu między zniszczeniami i okropnościami wojny a pięknym jesiennym pejzażem. Wprowadzając motyw brzozy, elementu bardzo charakterystycznego dla polskiego krajobrazu, poeta uzyskuje nastrój smutku i żałoby. Upersonifikowana „brzoza-płaczka” jest symbolem współczującej, opłakującej los żołnierzy natury. Przyroda oddaje uczucia bohatera, współczuje mu, żali się nad jego losem i losem Polski.