Rozprawka na temat miłość i patriotyzm najważniejszymi wartościami w ujęciu polskich poetów i pisarzy
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Miłość – uczucie najpiękniejsze i najtrudniejsze. Głębokie i piękne. Potrafi dać radość i szczęście, ale potrafi także zabić. Któż z nas nie marzy o miłości? Jest to uczucie, które towarzyszy każdemu człowiekowi niemal od urodzin aż do śmierci. Ta niepowtarzalna więź łącząca dwoje ludzi może być fantastyczna, kiedy odwzajemniona, lecz tragiczna, kiedy jednostronna. Miłość jest wartością nadającą sens ludzkiemu życiu, ma podstawowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju jednostki i społeczeństwa, ponieważ człowiek, który nie kocha jest pusty i bezwartościowy.
Wspaniała polska poetka Maria Pawlikowska – Jasnorzewska, „specjalistka” od spraw sercowych, pisała, że tak jak człowiek nie może żyć bez powietrza, tak też nie może żyć bez miłości.
Temat miłości w literaturze jest bardzo popularny. Pojawił się już w starożytności i towarzyszył niemal wszystkim twórcom poszczególnych epok. Ujęć motywu miłości w poezji i prozie jest wiele. W prozie częściej przedstawia się miłość z różnych względów niemożliwą i nieszczęśliwą, w poezji częściej spełnioną, chociaż to wcale nie jest regułą.
Miłość w literaturze to nie tylko próba obrazowania związku kobiety i mężczyzny, ale także występują motywy miłości do ojczyzny, miłości do Boga, czy miłości rodzicielskiej.
Poeci i prozaicy na tysiącach stron swoich dzieł opisują to uczucie. Są różne jej oblicza. Bywa wierna, niespełniona, szalona, dojrzała, zmysłowa, platoniczna, radosna, ale również nieszczęśliwa i pełna rozpaczy.
PIEŚŃ NAD PIEŚNIAMI – (Stary Testament)
• Głównymi bohaterami są Salomon i Sulamitka.
• Uchodzi za najbardziej niezwykłą w kanonie Starego Testamentu.
• Nie ma w niej nawet wzmianki o Bogu, nie ma pouczeń moralnych, a mimo to Żydzi czytali ja w czasie Paschy- największego święta. „Uważali ją za najświętszą z świętych ksiąg”.
• Jest to poemat miłosny
• Bohaterowie to dwoje młodych, którzy głoszą swoją miłość, szukają się z tęsknotą, nie kryją namiętności, spotykają się i rozstają, aby na koniec połączyć się w doskonałym spełnieniu.
• W alegorycznej interpretacji Oblubieniec to Bóg, a Oblubienica to Jego wyznawcy (albo Bóg i Matka Boża, Chrystus i kościół, Zbawiciel i zbawiony)
• Pieśń nad pieśniami jest metafora relacji między kobietą a mężczyzną.
• Autor pieśni wielokrotnie pragnie zobrazować, czym jest miłość.
• Miłość zostaje porównana do: upojenia winem, choroby, płomienia, którego nie można ugasić i do śmierci
• Miłość to żywioł, siła, skarb, którego nie można kupić - kto zresztą by tego spróbował zasłużyłby na wzgardę.
• Z miłością w parze podąża zazdrość nieprzejednana jak Szeol
• Kochankowie wielbią wzajemnie urodę i młodość swych ciał
Jak lilie wargi jego kipiące mirrą najprzedniejszą. Ręce jego jak walce ze złota, wysadzane drogimi kamieniami. Postać jego jak Liban, wzniosła jak cedry.
Jak wstążeczka purpury wargi twe i usta pełne wdzięku. Jak okrawek granatu skroń twoja za twoją zasłoną. Szyja twoja jak wieża Dawida, warownie zbudowana...
• Są to opisy niezwykłe, nie tylko ze względu na różnice wrażliwości (ręce jak walce), lecz także, dlatego, że są to opisy zmysłowe i bardzo intymne.
• Doskonały i uświęcony związek kobiety i mężczyzny to taki, w którym wzajemnemu upodobaniu duchowemu towarzyszy erotyczna fascynacja
• Kochankowie to partnerzy (Mój miły jest mój, a ja jestem jego- ten werset powtarza się kilkakrotnie). Są wierni sobie, znakiem tego jest porównanie oblubienicy do zamkniętego ogrodu, a wiec do takiego, do którego ma się wyłączne prawo.
• Dla Oblubieńca nie liczą się inne kobiety, nawet cały królewski harem
• Stanowią dla siebie najważniejsze dobro (Oblubieniec bogatszy od Salomona)
• Tak silne akcentowanie wierności, partnerstwa i wyłączności w związku było niespotykane w kręgu kultury w czasach, gdy powstał ten tekst.
• Pieśń nad pieśniami to nie tyko znakomity przykład wyrafinowanej poezji erotycznej, lecz także tekst rewolucyjny pod względem obyczajowym.
• Jeśli interpretuje się ją jako miłość Boga do ludzi to namiętność jest tęsknotą za Bogiem.
HYMN O MIŁOŚCI – ŚWIĘTY PAWEŁ - (Nowy Testament)
• Tekst jest najpełniejszą definicją miłości
• Pochwała miłości
• Miłość jako wartość najwyższa, najprawdziwsza i najdoskonalsza
• Ważniejsza od wiary i nadziei
• Przymiotniki miłości: cierpliwa, łaskawa, dobra, wybaczająca, wyrozumiała, sprawiedliwa
• Obce są jej pojęcia: zazdrość, sława, pycha, gniew i kłamstwo
• Uczucie ponadczasowe, nieograniczone, nieznane
MIT O ORFEUSZU I EURYDYCE
• Miłość nieszczęśliwa, niespełniona
• Miłość silniejsza niż śmierć, wierna
• Orfeusz jest uważany przez Greków za najsłynniejszego poetę greckiego przed Homerem
• Jego postawa pokazuje, ze ludzie z natury są słabi i tracą to, co kochają, bo nie potrafią oprzeć się pokusie
• Jego imię symbolizuje niezwykłą charyzmę.
• Postać Orfeusza jako genialnego poety i nieszczęśliwego kochanka wielokrotnie pojawiała się w sztuce (w malarstwie, rzeźbie, muzyce, poezji)
MIŁOSNA POEZJA MARII PAWLIKOWSKIEJ-JASNORZEWSKIEJ
• Życie miłosne samej poetki było bardzo burzliwe. W wierszach częste jest potwierdzenie wartości i godności własnej. Przykładem może być wiersz Miss Ameryka (Blues).
• Bohaterki wierszy Jasnorzewskiej domagają się akceptacji – chcą być doceniane i kochane jako piękne kobiety. Tak jakby mężczyźni byli lustrem, w którym widać odbicie istoty kobiecości, bez którego nie można być całkowicie spełnionym.
• Miłości nie traktuje jako uczucia abstrakcyjnego, lecz raczej jako bardzo konkretną namiętność.
• Pisała o rzeczach trudnych i kontrowersyjnych takich jak np.: zdrada, rozczarowanie, niezrozumienie, starość, nieszczęścia, niechciana ciąża, aborcja, samobójstwa.
• Jej liryki są przeważnie krótkie i epigramatyczne. Skondensowane, a jednocześnie lekkie i melodyjne.
• Zwykle jej wiersze kończą się nieoczekiwaną puentą, która bywa zdradliwie trafna i często wypowiedziana z ironią (Topielice, Miłość)
• Gdy wystawiono go w 1938 ambasada niemiecka protestowała. Dyplomaci niemieccy poczuli się urażeni, bo sztuka przedstawiała państwo totalitarne rządzone twardą ręką władczyni, która nakazuje kobietą siedzieć w domu przy kuchni i rodzić dzieci.
• Można doszukać się w tym utworze zagadnień bliskich feminizmowi i to u poetki, która przedstawiała kobiety usychające bez miłości mężczyzny. Zaskakujące niczym puenty wierszy.
• Nazwala siebie pogodnym więźniem własnego serca i temu wyznaniu pozostała wierna. Była jednak często atakowana.
• Jej poezje, i po części ja sama, krytykowano za ucieczkę od wielkich spraw tego świata, cukierkowość, infantylność.
• Miała tez Pawlikowska swoich obrońców. Dla wielu pozostaje poetka miłości pełnej zakalec i zauroczeń, magicznej, równocześnie kruchej jak otaczający świat. Miłości otwartej, cieplej, w której od czasu do czasu znajduje się miejsce na kokieterie czy przekorę.
• W takim odczytaniu twórczości poetki jest sporo prawdy, bo rzeczywiście - wizerunki jej nie zawsze pogodnej duszy - są imponujące. Kobiecość Pawlikowskiej jest zaskakująco wielokształtna, wciąż przeobrażająca się i w pewnym sensie -co pozostaje to tajemnica poetki - niezmienna.
• Maria Pawlikowska-Jasnorzewska pochodziła z rodziny Kossaków. Urodziła się w Krakowie 24 listopada 1891r. Dom Kossaków był swoistym stopem ziemiańskiego i artystycznego stylu życia.
• Trzykrotnie wychodziła za mąż. Pierwsze małżeństwo z Władysławem Bzowskim nie było związkiem udanym. Po rozstaniu z mężem powraca do Krakowa i stara się o unieważnienie kościelnego małżeństwa, co po wielu trudach i przy wydatnej pomocy rodziny, zostaje osiągnięte. Później wyszła za mąż za Jana Pawlikowskiego. Związek ten, choć zawarty z wielkiej miłości, także nie okazał się trwały. Dwa pierwsze tomiki wierszy powstały w czasie miłości Marii i Jana, emanuje z nich upojenie życiem, szczególna wrażliwość zmysłowa, stanowiła jakby eksplozje radości istnienia. Uczucie do Jana Pawlikowskiego, jego rozkwitanie, pełnia i wygasanie, stało się przeżyciem inspirującym twórczo poetkę
• Jeśli chodzi o kontakty artystyczne, to Pawlikowska zbliżyła się najbardziej do grupy Skamander, z której przedstawicielami łączyły ją więzi przyjaźni.
• Już w latach trzydziestych poetka wyszła za mąż za dużo młodszego od siebie lotnika - Stefana Jerzego Jasnorzewskiego, ten wybór był trafny - małżeństwo okazało się szczęśliwe i trwale.
• We wrześniu 1939r. opuściwszy Polskę, znalazła się z mężem w Anglii. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska zmarła 9 sierpnia 1945r. w Manchester.
• Ostatnie miesiące życia spędziła w szpitalu chora na raka, otoczona troskliwa opieką męża.
Cieszy się ona renoma jednej z najwybitniejszych poetek w dziejach literatury polskiej.
• Podejmowała tematykę związana z miłością, przemijaniem i śmiercią oraz prawami natury, wypracowując klarowną i wyrazista formę poezji lirycznej.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska wierzyła, ze tak naprawdę tylko poezja potrafi zatrzymać miłość.
• Miłości, tęsknoty, listy,
krzyk serca w najsłodszym chwycie,
- oto mój sen wiekuisty,
któremu na imię: - życie
• Najczęstszym i najdoskonalszym w jej wykonaniu gatunkiem była miniatura zakończona niespodziewana pointa przykładem takiego utworu jest miniatura zatytułowana „ Miłość”
• Nie widziałam cię już od miesiąca.
I nic. Jestem może bledsza,
trochę śpiąca, trochę bardziej milcząca,
lecz widać można żyć bez powietrza!
• Jest to poetycka miniatura, której puenta jest zaskakująca. Pozornie zwykła historia porzuconej kobiety, która w trzech pierwszych wersach prowadzi monolog skierowany do byłego ukochanego. Jednak w czwartym wersie wychodzi na jaw zaskakująca postawa kobiety. Mówi ona: „można żyć bez powietrza”! Potwierdzając w ten sposób swa rozpacz i tragizm po stracie ukochanego.
• Autorka w sposób bezpośredni i szczery ukazuje świat intymnych doznań kobiety, która nie może poradzić sobie z samotnością.
Miss Ameryka
I cóż ci z tego przyjdzie żeś miss Ameryka
ze masz ciało wenery a twarzyczkę kotka
nie znasz mego tancerza nigdy go nie spotkasz
nie zakocha się w tobie z namiętnością dzika
on mnie wybrał i zmierzył podług swych kanonów
i rzekł ze w całym świecie takiej drugiej nie ma
nie patrz na mnie z gazety tak dumnie jak z tronu,•bo dla niego jednego jaj jestem miss ziemia
Topielice
Ruda nocą, pod mostem, w Sekwanie,
płynie kotka, przemokła i sina.
Pod następnym mostem, niespodzianie,
przyłączyła się do niej dziewczyna.
Opryskują je lampy portowe,
owijają je posępne fale,
a one prowadza rozmowę,
nie oddychając już wcale.
"Dzieci z mostu mnie w wodę wrzuciły.
A ciebie?" - "I mnie także. Wiedz to...
Choć tak bliskie, dalekie, bez siły,
w zimna fale wrzuciło mnie dziecko.
Teraz we mnie odpływa jak w lodzi,
w dal od brzegów, tonących w mgły krepie...
Nie zobaczy juz świata". - "Nie szkodzi..."
- "Nie wyrośnie na ludzi..." - "To lepiej..."
http://ofu.pl/xx4cxv1w
CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA – JOHANN WOLFGANG GOETHE
• Jest to powieść epistolarna (w formie listów), należy do nurtu zwanego sentymentalizmem
• Ta zapowiadająca romantyzm powieść przedstawiała pierwszego bohatera romantycznego, ukazując klęskę wrażliwej jednostki w starciu z nieczułym światem
• Miłość romantyczna, nieszczęśliwa
• Początkowo będąc na wsi, Werter traktuje miłość do Lotty raczej jako flirt niż jako prawdziwe uczucie
• Wyidealizowany obiekt miłości, Lotta jest dla Wertera bóstwem, nie człowiekiem, ale aniołem
• Miłość Lotty i Wertera jest romantyczna, a miłość Lotty i Alberta- oparta na zaufaniu i długoletniej przyjaźni, spokojna i trwała mimo zagrożenia ze strony Wertera.
• Samobójstwo głównego bohatera, która on sam traktuje jako wyzwolenie.
• Werter zwierza się swojemu przyjacielowi Wilhelmowi, to do niego były w większości adresowane listy
• Od postawy Głównego bohatera powstał kierunek werteryzmu
- bunt wewnętrzny wobec świata
- wielka wrażliwość bohatera
- skłonność do marzeń
- bohater jest emocjonalnie bardzo pobudzony
- bohater pożąda uczuć wyniosłych
- przeżywa ból istnienia
- czuje się odrzucony przez ludzi i przez świat
BALLADY I ROMANSE – „ROMANTYCZNOŚĆ” – ADAM MICKIEWICZ
• Ballada ta jest manifestem młodych, utwór programowy polskiego romantyzmu
• Ukazał się w 1822 roku w Wilnie
• Pochwała uczuć, rzucenie wyzwania oświeceniowemu racjonalizmowi (cytat)
• Konflikt uczucia i rozumu na tle tragicznej historii miłości
• Przenikają się tu dwa światy realny i nierealny (nadprzyrodzony)
• Irracjonalizm - zachowanie Karusi
• Mistycyzm – metafizyka – Duch Jaśka
• Racjonalizm – postawa Starca
• Miłość nieszczęśliwa i niespełniona
• Miłość romantyczna
- osamotnienie w tłumie
- odrzucenie przez świat (cytat)
- wrogość Starca
- uczciwa i prawdziwa miłość
- obłąkanie z miłości
- pragnienie śmierci
• Utwór oparty jest na wierzeniach i podaniach ludowych
• Utwór stylizowany na prostotę i naiwność pieśni udowej
• Motto Szekspira: „Zdaje mi się, że widzę... Gdzie? Przed oczyma mojej duszy”
LUDZIE BEZDOMNI - STEFAN ŻEROMSKI
• Epoka- Młoda Polska, Modernizm
• Tomasz Judym z poczucia obowiązku porzucił miłość Joanny Podborskiej
• Miłość niespełniona przez ideowe podejście Tomasza, „Muszę wyrzec się szczęścia”- mówił
• Pomoc biednym traktuje jako swoja misję i spłacenie długu wobec tych, spośród, których wyszedł
• Bohater staje przed wyborem dwóch, którąkolwiek by nie wybrał i tak będzie ponosiła jakieś konsekwencje – Tragizm
• Tomasz krzywdzi kobietę, która kocha Nie przekonał Joasi, że zrywa z nią dla jej dobra. Postępuje w ten sposób niemoralnie i nieetycznie, bo dał jej nadzieje na wspólną przyszłość, a potem ją oszukał
• Dla Joasi związek z Tomaszem mógł być szansą na ustatkowanie się i stworzenie prawdziwego domu, którego nigdy nie miała
• Joasia nie walczy o swoje szczęście, przyjmuje decyzje Tomasza, nie przeciwstawia się jej w stanowczy sposób
• Mimo, że Judym osiąga moralne zwycięstwo to w odczuciu ludzi jest przegrany
• Jego idealizm przybiera formę fanatyzmu, który nie budzi zachwytu wśród współczesnych czytelników
• Judym jest nonkonformistą- przeciwstawia się otoczeniu, jest przekonany o słuszności swoich poglądów, jednocześnie ma świadomość, że nie odniesie sukcesu
• Jest bezkompromisowy, nie widzi możliwości zmiany decyzji
• Aktywność i czynny stosunek są idea nadrzędną i nie ważne jest czy wysiłek przyniesie miarodajne efekty
• W utworze wystąpił też motyw flirtującej miłości do Natalii Orszańskiej (która uciekła z Karbowskim), ale miała ona tylko charakter przelotny i opierała się bardziej na wzajemnej fascynacji erotycznej niż na prawdziwym uczuciu.
PAN TADEUSZ – ADAM MICKIEWICZ
• Pan Tadeusz jest epopeja narodowa, czyli dziełem, które w oparciu o tradycje i historie oddaje charakterystyczne dla epoki rysy narodu. Jest to dzieło obszerne, szczegółowe. Na początku pojawia się inwokacja
• Miłość Tadeusza Soplicy i Zosi jest miłością szczęśliwą
• W utworze pokazana jest etapami: budzenie się, rozkwit i prawne zatwierdzenie miłości.
• Miłość inna niż romantyczna, bo spełniona i szczęśliwa
• Tadeusz jest całkowicie odmienną postacią od typowych bohaterów romantycznych: nie popada w obłęd, nie waha się
• Miłość Zosi i Tadeusza pomogła w pogodzeniu się skłóconych rodów
• W utworze występują tez watki innych miłości np.: Tadeusz z Telimeną (flirt) Rejent Bolesta z Telimeną (kończy się ślubem) Jacek Soplica z Ewa (miłość nieszczęśliwa)
• Jacek Soplica to typowy bohater romantyczny, swoja niespełnioną miłość przelewa na ojczyzna podobnie jak Konrad z III cz. Dziadów
ŚLUBY PANIEŃSKIE - ALEKSANDER FREDRO
• Magnetyzm serca
• Fredro ośmiesza romantyczna koncepcje miłości
• GUSTAW+ANIELA
• ALBIN+KLARA
• Potulna Aniela, Trzpiot Gustaw, Sentymentalny Albin, energiczna Klara
• Miłość wypełnia cały utwór, jest motorem działań bohaterów
• Miłość jest daleka od romantycznych wzlotów i upadków
• Miłość spełniona, szczęśliwa, odwzajemniona a zarazem komiczna
• Gustaw - aluzja do nieszczęśliwego Gustawa z Dziadów - przeciwieństwo bohatera ślubów. Gustaw był zdobywcą serc kobiecych, został odrzucony przez Aniele, w której kochał się sentymentalny Albin
• Albin udaje, że kocha Klarę
• Do osamotnionej Klary miałby się zalecać stary stryj Radost
• Uczucie nie jest źródłem samobójstw, ale jest to miłość szlachetna i prawa
• Utwór jest komedia intrygi, w której pokazane są komiczne czyny bohaterów i zabawne komplikacje z nim związane
• W przeciwieństwie np. do Romea i Julii rodzice sami namawiają młodych do ślubu
•
MIŁOŚĆ DO OJCZYZNY – WSTĘP
Patriotyzm w literaturze, szczególnie polskiej był bardzo ważnym wątkiem. W historii naszego narodu w latach zaborów, kiedy to Polski nie było na mapach świata poeci i pisarze przedstawiali wzorce patriotycznych postaw, wskazywali metody i wzorce postępowania. Wszystko po to, alby „Polska nie zginęła …”
HYMN MIŁOŚCI OJCZYZNY - IGNACY KRASICKI
• Oświecenie
• Inny tytuł „Święta miłości kochanej ojczyzny”
• Wiersz ten był hymnem Szkoły Rycerskiej, gdzie kształcono młodzież szlachecką w duchu patriotyzmu
• Autor mówi, że Dla ojczyzny człowiek powinien być gotów do wszelkich ofiar i poświęceń
• Poeta sakralizuje uczucie patriotyzmu- „święta miłość”. Uświęca każdego, kto ją czuje.
• Prawdziwy patriota to człowiek wyjątkowy.
• Utwór ten stał się wzorem liryki patriotycznej.
KORDIAN – JULIUSZ SŁOWACKI
• Romantyzm
• Twórczość tyrtejska – zagrzewająca do walki, charakterystyczna dla Mickiewicza – koncepcja ta została zachwiana i podważona
• Słowacki jest drugim po Mickiewiczu wieszczem narodowym
• Udowodnił, że żadna z koncepcji nie ma racji bytu
• Kordian – młody podchorąży, zdecydował się na działalność spiskową (zabicie cara)
• Romantyczny indywidualizm
• Kordian chce wypełnić swoja misję, bo kocha ojczyznę, niestety ostatniej chwili brakuje mu odwagi i nie wypełnia jej
• Polska Winkelridem - szwajcarski bohater narodowy
• Arnold Winkelried - jednostkowe poświęcenie, które ma się stać drogą ku walce przeciwko wrogowi – łączy się to z Prometeizmem – jednostkowym poświęceniu w imię dobra narodu
• Słowacki pokazuje, że miłość i szacunek można kupić za pieniądze (sceny we Włoszech)
• Występuje również motyw miłości do kobiety, ale jest ona bardzo interesowna i ta miłość nie ma racji bytu.
• Cechy bohatera romantycznego:
-marzyciel
-skrajny idealista
-brakuje mu odwagi, wszystkie jego działania oprócz skoku przez
bagnety przyniosły klęskę
-niedojrzały
-słaby psychicznie
• Samotna walka to nie obraz heroizmu, ale błąd
• Słowacki krytykuje niedojrzałość polskiego programu narodowowyzwoleńczego
• Dramat ma charakter otwarty, nie wiadomo jak się kończy
• Scena pierwsza – noc sylwestrowa 1799, przed chatą czarnoksiężnika Twardowskiego
• Przywódcy powstania: Józef Chłopicki, Jan Skrzynecki, Jan Krukowiecki, Adam Czartoryski, Joachim Lelewel, Jan Ursyn Niemcewicz
DZIADY CZĘŚĆ III – ADAM MICKIEWICZ
• Romantyzm
• Rozpoczyna się od sceny ukazującej przemianę bohatera (Gustaw - Konrad)
• Konrad w imię miłości do ojczyzny jest gotowy zatracić samego siebie
• Buntuje się przeciwko Bogu, niemal wchodzi w pakt z diabłem. Domaga się rządu dusz – pycha i arogancja.
• Konrad postanawia walczyć o ojczyznę i ją kochać, ponieważ nie może doznać uczucia miłości od kobiety.
• Bezcelowość i bezsens romantycznej miłości prowadzi to tego, że Konrad przelewa uczucie na ojczyznę, która jest w potrzebie
• Konrad zmienia nastawienie do świata, własne uczucia schodzą na dalszy plan
• Zawiedziona miłość do kobiety przestaje być istotna, wyparta przez nową ideę
• Sprawy prywatne ustępują publicznym
• Konrad dał się zwieść pysze zaufał swojemu romantycznemu geniuszowi, zapomniał, że człowiek żadną miarą nie może równać się z Bogiem i stawiać przed nim żądań nawet w słusznej sprawie
Z GŁOWĄ NA KARABINIE – KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI
• Druga wojna światowa, utrata niepodległości i dwie okupacje stały się traumatycznym doświadczeniem Polaków i rzutowały na literaturę polską w II połowie XX wieku. Ponownie odwołano się do wzorców romantycznych.
• Należał do pokolenia Kolumbów (nazwa pochodzi od utworu: Kolumbowie rocznik dwudziesty
Romana Bratnego)
• Druga wojna światowa odcisnęła szczególne piętno na młodych Polakach, którzy zamiast beztrosko spędzać młodość zmuszeni byli do walki w obronie ojczyzny
• Wiersz mówi o walce zbrojnej w obronie ojczyzny, która staje się patriotycznym obowiązkiem
• Autor ma świadomość, że zginie w tej walce, a mimo to działa w przekonaniu, że umrze w wielkiej sprawie
• Wojnę symbolizuje wciąż zaciskający się krąg, który dzień czy noc krąży; tnie tuż przy ustach; jak nożem z wolna rozcina…
• Kocha kraj, a swoją miłość nazywa głupią
• Opisuje szczególną właściwość pokolenia spełnionej apokalipsy: Nieśmiałość wobec życia i odwagę wobec śmierci.
• Dostrzec można dramat historii i człowieczeństwa, oraz chęć powrotu do kraju lat dziecinnych, do czasów i miejsc, w których nie istniało zło i niebezpieczeństwo
• Czasy dzieciństwa maja cechy arkadii, a czasy wojny to czas apokalipsy
Jest to ważny temat podejmowany przez twórców poszczególnych epok. W Polsce w romantyzmie, kiedy motyw miłości królował w literaturze poeci przekierunkowali obiekt westchnień w stronę ojczyzny i o niej pisali. Dzięki tym utworom Polacy mogli przetrwać okres niedoli i one właśnie dawały im chęć do walki, nie tylko w romantyzmie, ale i w czasach drugiej wojny światowej
MIŁOŚĆ DO BOGA
1. KSIĘGA HIOBA (Stary Testament)
• Księga mądrościowa
• Hiob mimo tego, że utracił wszystko nadal kochał Boga i był mu wierny
• Ludzie oskarżali go o to, że Bóg ukarał go za to, że grzeszył
• Bóg dał, Bóg zabrał
2. LEGENDA O ŚWIĘTYM ALEKSYM
• Aleksy był rzymskim księciem, który w dzień ślubu wyrzeka się wszelkich dóbr i życia w szczęściu z żoną dla życia w ascezie
• Umartwianie się
3. KWIATKI ŚWIĘTEGO FRANCISZKA
• Święty Franciszek kochał wszystko i wszystkich.
• Jako młody człowiek był hulaką i lubił awanturnicze życie, jednak, gdy dostał się do niewoli nastąpiła w nim przemiana i nawrócił się
• Nie był zwykłym ascetą, jego celem było naprawianie świata
• Najważniejsze wartości: ubóstwo, braterstwo, miłosierdzie
MIŁOŚĆ W RODZINIE
1. ANTYGONA – SOFOKLES
• Miłość do brata była ważniejsza niż prawa boskie
• Ceną za godne pochowanie brata była śmierć
2. TRENY – JAN KOCHANOWSKI
• Utwory przepełnione bólem Kochanowskiego miłością do dziecka.
• Postawa Kochanowskiego ewoluuje na przestrzeni 19 utworów.
• Od skrajnej irracjonalnej rozpaczy (3) i zwątpienia (1), przez konsekwentną destrukcję renesansowych idei (9,10,11), po uspokojenie i pogodzenie się z losem
• Środkowe treny najlepiej ukazują „walkę” autora z renesansowym humanizmem i wyznawanymi wartościami (mądrość, tren 9)
• Śmierć Urszulki to wielka próba, z której Kochanowski wychodzi zwycięsko. Ideały klasyczne i postawa stoicka dają niezbędną siłę do przetrwania nawet najcięższych chwil.
•
3. NOWELISTYKA POZYTYWISTYCZNA (KAMIZELKA – BOLESŁAW PRUS)
• Niesamowita potęga więzi rodzinnych przezwyciężająca największe problemy
ZAKOŃCZENIE
Jak widać motyw miłości jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej lubianych w literaturze. Jest uniwersalny, wspólny wszystkim epokom, kulturom i grupom społecznym. Miłość doczekała się nawet światowego święta, tak zwanych walentynek, do których różni ludzie maja różny stosunek, niekiedy sceptyczny innym razem znowu bardzo pozytywny. O miłości piszą brukowce, ale powstają na ten temat także dzieła naukowe czy wspaniałe dzieła i poematy, o, których wcześniej wspomniałam. Dlaczego ten temat jest tak często podejmowany? Odpowiedź jest prosta: bo w świecie pełno jest miłości i musimy tylko nauczyć się ją dostrzegać. Albert Camus twierdził, że: „Świat bez miłości jest martwym”. Nie sposób wymieniać wszystkich jej aspektów, bo jest to uczucie niezwykle bogate i skomplikowane.
Wspaniała polska poetka Maria Pawlikowska – Jasnorzewska, „specjalistka” od spraw sercowych, pisała, że tak jak człowiek nie może żyć bez powietrza, tak też nie może żyć bez miłości.
Temat miłości w literaturze jest bardzo popularny. Pojawił się już w starożytności i towarzyszył niemal wszystkim twórcom poszczególnych epok. Ujęć motywu miłości w poezji i prozie jest wiele. W prozie częściej przedstawia się miłość z różnych względów niemożliwą i nieszczęśliwą, w poezji częściej spełnioną, chociaż to wcale nie jest regułą.
Miłość w literaturze to nie tylko próba obrazowania związku kobiety i mężczyzny, ale także występują motywy miłości do ojczyzny, miłości do Boga, czy miłości rodzicielskiej.
Poeci i prozaicy na tysiącach stron swoich dzieł opisują to uczucie. Są różne jej oblicza. Bywa wierna, niespełniona, szalona, dojrzała, zmysłowa, platoniczna, radosna, ale również nieszczęśliwa i pełna rozpaczy.
PIEŚŃ NAD PIEŚNIAMI – (Stary Testament)
• Głównymi bohaterami są Salomon i Sulamitka.
• Uchodzi za najbardziej niezwykłą w kanonie Starego Testamentu.
• Nie ma w niej nawet wzmianki o Bogu, nie ma pouczeń moralnych, a mimo to Żydzi czytali ja w czasie Paschy- największego święta. „Uważali ją za najświętszą z świętych ksiąg”.
• Jest to poemat miłosny
• Bohaterowie to dwoje młodych, którzy głoszą swoją miłość, szukają się z tęsknotą, nie kryją namiętności, spotykają się i rozstają, aby na koniec połączyć się w doskonałym spełnieniu.
• W alegorycznej interpretacji Oblubieniec to Bóg, a Oblubienica to Jego wyznawcy (albo Bóg i Matka Boża, Chrystus i kościół, Zbawiciel i zbawiony)
• Pieśń nad pieśniami jest metafora relacji między kobietą a mężczyzną.
• Autor pieśni wielokrotnie pragnie zobrazować, czym jest miłość.
• Miłość zostaje porównana do: upojenia winem, choroby, płomienia, którego nie można ugasić i do śmierci
• Miłość to żywioł, siła, skarb, którego nie można kupić - kto zresztą by tego spróbował zasłużyłby na wzgardę.
• Z miłością w parze podąża zazdrość nieprzejednana jak Szeol
• Kochankowie wielbią wzajemnie urodę i młodość swych ciał
Jak lilie wargi jego kipiące mirrą najprzedniejszą. Ręce jego jak walce ze złota, wysadzane drogimi kamieniami. Postać jego jak Liban, wzniosła jak cedry.
Jak wstążeczka purpury wargi twe i usta pełne wdzięku. Jak okrawek granatu skroń twoja za twoją zasłoną. Szyja twoja jak wieża Dawida, warownie zbudowana...
• Są to opisy niezwykłe, nie tylko ze względu na różnice wrażliwości (ręce jak walce), lecz także, dlatego, że są to opisy zmysłowe i bardzo intymne.
• Doskonały i uświęcony związek kobiety i mężczyzny to taki, w którym wzajemnemu upodobaniu duchowemu towarzyszy erotyczna fascynacja
• Kochankowie to partnerzy (Mój miły jest mój, a ja jestem jego- ten werset powtarza się kilkakrotnie). Są wierni sobie, znakiem tego jest porównanie oblubienicy do zamkniętego ogrodu, a wiec do takiego, do którego ma się wyłączne prawo.
• Dla Oblubieńca nie liczą się inne kobiety, nawet cały królewski harem
• Stanowią dla siebie najważniejsze dobro (Oblubieniec bogatszy od Salomona)
• Tak silne akcentowanie wierności, partnerstwa i wyłączności w związku było niespotykane w kręgu kultury w czasach, gdy powstał ten tekst.
• Pieśń nad pieśniami to nie tyko znakomity przykład wyrafinowanej poezji erotycznej, lecz także tekst rewolucyjny pod względem obyczajowym.
• Jeśli interpretuje się ją jako miłość Boga do ludzi to namiętność jest tęsknotą za Bogiem.
HYMN O MIŁOŚCI – ŚWIĘTY PAWEŁ - (Nowy Testament)
• Tekst jest najpełniejszą definicją miłości
• Pochwała miłości
• Miłość jako wartość najwyższa, najprawdziwsza i najdoskonalsza
• Ważniejsza od wiary i nadziei
• Przymiotniki miłości: cierpliwa, łaskawa, dobra, wybaczająca, wyrozumiała, sprawiedliwa
• Obce są jej pojęcia: zazdrość, sława, pycha, gniew i kłamstwo
• Uczucie ponadczasowe, nieograniczone, nieznane
MIT O ORFEUSZU I EURYDYCE
• Miłość nieszczęśliwa, niespełniona
• Miłość silniejsza niż śmierć, wierna
• Orfeusz jest uważany przez Greków za najsłynniejszego poetę greckiego przed Homerem
• Jego postawa pokazuje, ze ludzie z natury są słabi i tracą to, co kochają, bo nie potrafią oprzeć się pokusie
• Jego imię symbolizuje niezwykłą charyzmę.
• Postać Orfeusza jako genialnego poety i nieszczęśliwego kochanka wielokrotnie pojawiała się w sztuce (w malarstwie, rzeźbie, muzyce, poezji)
MIŁOSNA POEZJA MARII PAWLIKOWSKIEJ-JASNORZEWSKIEJ
• Życie miłosne samej poetki było bardzo burzliwe. W wierszach częste jest potwierdzenie wartości i godności własnej. Przykładem może być wiersz Miss Ameryka (Blues).
• Bohaterki wierszy Jasnorzewskiej domagają się akceptacji – chcą być doceniane i kochane jako piękne kobiety. Tak jakby mężczyźni byli lustrem, w którym widać odbicie istoty kobiecości, bez którego nie można być całkowicie spełnionym.
• Miłości nie traktuje jako uczucia abstrakcyjnego, lecz raczej jako bardzo konkretną namiętność.
• Pisała o rzeczach trudnych i kontrowersyjnych takich jak np.: zdrada, rozczarowanie, niezrozumienie, starość, nieszczęścia, niechciana ciąża, aborcja, samobójstwa.
• Jej liryki są przeważnie krótkie i epigramatyczne. Skondensowane, a jednocześnie lekkie i melodyjne.
• Zwykle jej wiersze kończą się nieoczekiwaną puentą, która bywa zdradliwie trafna i często wypowiedziana z ironią (Topielice, Miłość)
• Gdy wystawiono go w 1938 ambasada niemiecka protestowała. Dyplomaci niemieccy poczuli się urażeni, bo sztuka przedstawiała państwo totalitarne rządzone twardą ręką władczyni, która nakazuje kobietą siedzieć w domu przy kuchni i rodzić dzieci.
• Można doszukać się w tym utworze zagadnień bliskich feminizmowi i to u poetki, która przedstawiała kobiety usychające bez miłości mężczyzny. Zaskakujące niczym puenty wierszy.
• Nazwala siebie pogodnym więźniem własnego serca i temu wyznaniu pozostała wierna. Była jednak często atakowana.
• Jej poezje, i po części ja sama, krytykowano za ucieczkę od wielkich spraw tego świata, cukierkowość, infantylność.
• Miała tez Pawlikowska swoich obrońców. Dla wielu pozostaje poetka miłości pełnej zakalec i zauroczeń, magicznej, równocześnie kruchej jak otaczający świat. Miłości otwartej, cieplej, w której od czasu do czasu znajduje się miejsce na kokieterie czy przekorę.
• W takim odczytaniu twórczości poetki jest sporo prawdy, bo rzeczywiście - wizerunki jej nie zawsze pogodnej duszy - są imponujące. Kobiecość Pawlikowskiej jest zaskakująco wielokształtna, wciąż przeobrażająca się i w pewnym sensie -co pozostaje to tajemnica poetki - niezmienna.
• Maria Pawlikowska-Jasnorzewska pochodziła z rodziny Kossaków. Urodziła się w Krakowie 24 listopada 1891r. Dom Kossaków był swoistym stopem ziemiańskiego i artystycznego stylu życia.
• Trzykrotnie wychodziła za mąż. Pierwsze małżeństwo z Władysławem Bzowskim nie było związkiem udanym. Po rozstaniu z mężem powraca do Krakowa i stara się o unieważnienie kościelnego małżeństwa, co po wielu trudach i przy wydatnej pomocy rodziny, zostaje osiągnięte. Później wyszła za mąż za Jana Pawlikowskiego. Związek ten, choć zawarty z wielkiej miłości, także nie okazał się trwały. Dwa pierwsze tomiki wierszy powstały w czasie miłości Marii i Jana, emanuje z nich upojenie życiem, szczególna wrażliwość zmysłowa, stanowiła jakby eksplozje radości istnienia. Uczucie do Jana Pawlikowskiego, jego rozkwitanie, pełnia i wygasanie, stało się przeżyciem inspirującym twórczo poetkę
• Jeśli chodzi o kontakty artystyczne, to Pawlikowska zbliżyła się najbardziej do grupy Skamander, z której przedstawicielami łączyły ją więzi przyjaźni.
• Już w latach trzydziestych poetka wyszła za mąż za dużo młodszego od siebie lotnika - Stefana Jerzego Jasnorzewskiego, ten wybór był trafny - małżeństwo okazało się szczęśliwe i trwale.
• We wrześniu 1939r. opuściwszy Polskę, znalazła się z mężem w Anglii. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska zmarła 9 sierpnia 1945r. w Manchester.
• Ostatnie miesiące życia spędziła w szpitalu chora na raka, otoczona troskliwa opieką męża.
Cieszy się ona renoma jednej z najwybitniejszych poetek w dziejach literatury polskiej.
• Podejmowała tematykę związana z miłością, przemijaniem i śmiercią oraz prawami natury, wypracowując klarowną i wyrazista formę poezji lirycznej.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska wierzyła, ze tak naprawdę tylko poezja potrafi zatrzymać miłość.
• Miłości, tęsknoty, listy,
krzyk serca w najsłodszym chwycie,
- oto mój sen wiekuisty,
któremu na imię: - życie
• Najczęstszym i najdoskonalszym w jej wykonaniu gatunkiem była miniatura zakończona niespodziewana pointa przykładem takiego utworu jest miniatura zatytułowana „ Miłość”
• Nie widziałam cię już od miesiąca.
I nic. Jestem może bledsza,
trochę śpiąca, trochę bardziej milcząca,
lecz widać można żyć bez powietrza!
• Jest to poetycka miniatura, której puenta jest zaskakująca. Pozornie zwykła historia porzuconej kobiety, która w trzech pierwszych wersach prowadzi monolog skierowany do byłego ukochanego. Jednak w czwartym wersie wychodzi na jaw zaskakująca postawa kobiety. Mówi ona: „można żyć bez powietrza”! Potwierdzając w ten sposób swa rozpacz i tragizm po stracie ukochanego.
• Autorka w sposób bezpośredni i szczery ukazuje świat intymnych doznań kobiety, która nie może poradzić sobie z samotnością.
Miss Ameryka
I cóż ci z tego przyjdzie żeś miss Ameryka
ze masz ciało wenery a twarzyczkę kotka
nie znasz mego tancerza nigdy go nie spotkasz
nie zakocha się w tobie z namiętnością dzika
on mnie wybrał i zmierzył podług swych kanonów
i rzekł ze w całym świecie takiej drugiej nie ma
nie patrz na mnie z gazety tak dumnie jak z tronu,•bo dla niego jednego jaj jestem miss ziemia
Topielice
Ruda nocą, pod mostem, w Sekwanie,
płynie kotka, przemokła i sina.
Pod następnym mostem, niespodzianie,
przyłączyła się do niej dziewczyna.
Opryskują je lampy portowe,
owijają je posępne fale,
a one prowadza rozmowę,
nie oddychając już wcale.
"Dzieci z mostu mnie w wodę wrzuciły.
A ciebie?" - "I mnie także. Wiedz to...
Choć tak bliskie, dalekie, bez siły,
w zimna fale wrzuciło mnie dziecko.
Teraz we mnie odpływa jak w lodzi,
w dal od brzegów, tonących w mgły krepie...
Nie zobaczy juz świata". - "Nie szkodzi..."
- "Nie wyrośnie na ludzi..." - "To lepiej..."
http://ofu.pl/xx4cxv1w
CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA – JOHANN WOLFGANG GOETHE
• Jest to powieść epistolarna (w formie listów), należy do nurtu zwanego sentymentalizmem
• Ta zapowiadająca romantyzm powieść przedstawiała pierwszego bohatera romantycznego, ukazując klęskę wrażliwej jednostki w starciu z nieczułym światem
• Miłość romantyczna, nieszczęśliwa
• Początkowo będąc na wsi, Werter traktuje miłość do Lotty raczej jako flirt niż jako prawdziwe uczucie
• Wyidealizowany obiekt miłości, Lotta jest dla Wertera bóstwem, nie człowiekiem, ale aniołem
• Miłość Lotty i Wertera jest romantyczna, a miłość Lotty i Alberta- oparta na zaufaniu i długoletniej przyjaźni, spokojna i trwała mimo zagrożenia ze strony Wertera.
• Samobójstwo głównego bohatera, która on sam traktuje jako wyzwolenie.
• Werter zwierza się swojemu przyjacielowi Wilhelmowi, to do niego były w większości adresowane listy
• Od postawy Głównego bohatera powstał kierunek werteryzmu
- bunt wewnętrzny wobec świata
- wielka wrażliwość bohatera
- skłonność do marzeń
- bohater jest emocjonalnie bardzo pobudzony
- bohater pożąda uczuć wyniosłych
- przeżywa ból istnienia
- czuje się odrzucony przez ludzi i przez świat
BALLADY I ROMANSE – „ROMANTYCZNOŚĆ” – ADAM MICKIEWICZ
• Ballada ta jest manifestem młodych, utwór programowy polskiego romantyzmu
• Ukazał się w 1822 roku w Wilnie
• Pochwała uczuć, rzucenie wyzwania oświeceniowemu racjonalizmowi (cytat)
• Konflikt uczucia i rozumu na tle tragicznej historii miłości
• Przenikają się tu dwa światy realny i nierealny (nadprzyrodzony)
• Irracjonalizm - zachowanie Karusi
• Mistycyzm – metafizyka – Duch Jaśka
• Racjonalizm – postawa Starca
• Miłość nieszczęśliwa i niespełniona
• Miłość romantyczna
- osamotnienie w tłumie
- odrzucenie przez świat (cytat)
- wrogość Starca
- uczciwa i prawdziwa miłość
- obłąkanie z miłości
- pragnienie śmierci
• Utwór oparty jest na wierzeniach i podaniach ludowych
• Utwór stylizowany na prostotę i naiwność pieśni udowej
• Motto Szekspira: „Zdaje mi się, że widzę... Gdzie? Przed oczyma mojej duszy”
LUDZIE BEZDOMNI - STEFAN ŻEROMSKI
• Epoka- Młoda Polska, Modernizm
• Tomasz Judym z poczucia obowiązku porzucił miłość Joanny Podborskiej
• Miłość niespełniona przez ideowe podejście Tomasza, „Muszę wyrzec się szczęścia”- mówił
• Pomoc biednym traktuje jako swoja misję i spłacenie długu wobec tych, spośród, których wyszedł
• Bohater staje przed wyborem dwóch, którąkolwiek by nie wybrał i tak będzie ponosiła jakieś konsekwencje – Tragizm
• Tomasz krzywdzi kobietę, która kocha Nie przekonał Joasi, że zrywa z nią dla jej dobra. Postępuje w ten sposób niemoralnie i nieetycznie, bo dał jej nadzieje na wspólną przyszłość, a potem ją oszukał
• Dla Joasi związek z Tomaszem mógł być szansą na ustatkowanie się i stworzenie prawdziwego domu, którego nigdy nie miała
• Joasia nie walczy o swoje szczęście, przyjmuje decyzje Tomasza, nie przeciwstawia się jej w stanowczy sposób
• Mimo, że Judym osiąga moralne zwycięstwo to w odczuciu ludzi jest przegrany
• Jego idealizm przybiera formę fanatyzmu, który nie budzi zachwytu wśród współczesnych czytelników
• Judym jest nonkonformistą- przeciwstawia się otoczeniu, jest przekonany o słuszności swoich poglądów, jednocześnie ma świadomość, że nie odniesie sukcesu
• Jest bezkompromisowy, nie widzi możliwości zmiany decyzji
• Aktywność i czynny stosunek są idea nadrzędną i nie ważne jest czy wysiłek przyniesie miarodajne efekty
• W utworze wystąpił też motyw flirtującej miłości do Natalii Orszańskiej (która uciekła z Karbowskim), ale miała ona tylko charakter przelotny i opierała się bardziej na wzajemnej fascynacji erotycznej niż na prawdziwym uczuciu.
PAN TADEUSZ – ADAM MICKIEWICZ
• Pan Tadeusz jest epopeja narodowa, czyli dziełem, które w oparciu o tradycje i historie oddaje charakterystyczne dla epoki rysy narodu. Jest to dzieło obszerne, szczegółowe. Na początku pojawia się inwokacja
• Miłość Tadeusza Soplicy i Zosi jest miłością szczęśliwą
• W utworze pokazana jest etapami: budzenie się, rozkwit i prawne zatwierdzenie miłości.
• Miłość inna niż romantyczna, bo spełniona i szczęśliwa
• Tadeusz jest całkowicie odmienną postacią od typowych bohaterów romantycznych: nie popada w obłęd, nie waha się
• Miłość Zosi i Tadeusza pomogła w pogodzeniu się skłóconych rodów
• W utworze występują tez watki innych miłości np.: Tadeusz z Telimeną (flirt) Rejent Bolesta z Telimeną (kończy się ślubem) Jacek Soplica z Ewa (miłość nieszczęśliwa)
• Jacek Soplica to typowy bohater romantyczny, swoja niespełnioną miłość przelewa na ojczyzna podobnie jak Konrad z III cz. Dziadów
ŚLUBY PANIEŃSKIE - ALEKSANDER FREDRO
• Magnetyzm serca
• Fredro ośmiesza romantyczna koncepcje miłości
• GUSTAW+ANIELA
• ALBIN+KLARA
• Potulna Aniela, Trzpiot Gustaw, Sentymentalny Albin, energiczna Klara
• Miłość wypełnia cały utwór, jest motorem działań bohaterów
• Miłość jest daleka od romantycznych wzlotów i upadków
• Miłość spełniona, szczęśliwa, odwzajemniona a zarazem komiczna
• Gustaw - aluzja do nieszczęśliwego Gustawa z Dziadów - przeciwieństwo bohatera ślubów. Gustaw był zdobywcą serc kobiecych, został odrzucony przez Aniele, w której kochał się sentymentalny Albin
• Albin udaje, że kocha Klarę
• Do osamotnionej Klary miałby się zalecać stary stryj Radost
• Uczucie nie jest źródłem samobójstw, ale jest to miłość szlachetna i prawa
• Utwór jest komedia intrygi, w której pokazane są komiczne czyny bohaterów i zabawne komplikacje z nim związane
• W przeciwieństwie np. do Romea i Julii rodzice sami namawiają młodych do ślubu
•
MIŁOŚĆ DO OJCZYZNY – WSTĘP
Patriotyzm w literaturze, szczególnie polskiej był bardzo ważnym wątkiem. W historii naszego narodu w latach zaborów, kiedy to Polski nie było na mapach świata poeci i pisarze przedstawiali wzorce patriotycznych postaw, wskazywali metody i wzorce postępowania. Wszystko po to, alby „Polska nie zginęła …”
HYMN MIŁOŚCI OJCZYZNY - IGNACY KRASICKI
• Oświecenie
• Inny tytuł „Święta miłości kochanej ojczyzny”
• Wiersz ten był hymnem Szkoły Rycerskiej, gdzie kształcono młodzież szlachecką w duchu patriotyzmu
• Autor mówi, że Dla ojczyzny człowiek powinien być gotów do wszelkich ofiar i poświęceń
• Poeta sakralizuje uczucie patriotyzmu- „święta miłość”. Uświęca każdego, kto ją czuje.
• Prawdziwy patriota to człowiek wyjątkowy.
• Utwór ten stał się wzorem liryki patriotycznej.
KORDIAN – JULIUSZ SŁOWACKI
• Romantyzm
• Twórczość tyrtejska – zagrzewająca do walki, charakterystyczna dla Mickiewicza – koncepcja ta została zachwiana i podważona
• Słowacki jest drugim po Mickiewiczu wieszczem narodowym
• Udowodnił, że żadna z koncepcji nie ma racji bytu
• Kordian – młody podchorąży, zdecydował się na działalność spiskową (zabicie cara)
• Romantyczny indywidualizm
• Kordian chce wypełnić swoja misję, bo kocha ojczyznę, niestety ostatniej chwili brakuje mu odwagi i nie wypełnia jej
• Polska Winkelridem - szwajcarski bohater narodowy
• Arnold Winkelried - jednostkowe poświęcenie, które ma się stać drogą ku walce przeciwko wrogowi – łączy się to z Prometeizmem – jednostkowym poświęceniu w imię dobra narodu
• Słowacki pokazuje, że miłość i szacunek można kupić za pieniądze (sceny we Włoszech)
• Występuje również motyw miłości do kobiety, ale jest ona bardzo interesowna i ta miłość nie ma racji bytu.
• Cechy bohatera romantycznego:
-marzyciel
-skrajny idealista
-brakuje mu odwagi, wszystkie jego działania oprócz skoku przez
bagnety przyniosły klęskę
-niedojrzały
-słaby psychicznie
• Samotna walka to nie obraz heroizmu, ale błąd
• Słowacki krytykuje niedojrzałość polskiego programu narodowowyzwoleńczego
• Dramat ma charakter otwarty, nie wiadomo jak się kończy
• Scena pierwsza – noc sylwestrowa 1799, przed chatą czarnoksiężnika Twardowskiego
• Przywódcy powstania: Józef Chłopicki, Jan Skrzynecki, Jan Krukowiecki, Adam Czartoryski, Joachim Lelewel, Jan Ursyn Niemcewicz
DZIADY CZĘŚĆ III – ADAM MICKIEWICZ
• Romantyzm
• Rozpoczyna się od sceny ukazującej przemianę bohatera (Gustaw - Konrad)
• Konrad w imię miłości do ojczyzny jest gotowy zatracić samego siebie
• Buntuje się przeciwko Bogu, niemal wchodzi w pakt z diabłem. Domaga się rządu dusz – pycha i arogancja.
• Konrad postanawia walczyć o ojczyznę i ją kochać, ponieważ nie może doznać uczucia miłości od kobiety.
• Bezcelowość i bezsens romantycznej miłości prowadzi to tego, że Konrad przelewa uczucie na ojczyznę, która jest w potrzebie
• Konrad zmienia nastawienie do świata, własne uczucia schodzą na dalszy plan
• Zawiedziona miłość do kobiety przestaje być istotna, wyparta przez nową ideę
• Sprawy prywatne ustępują publicznym
• Konrad dał się zwieść pysze zaufał swojemu romantycznemu geniuszowi, zapomniał, że człowiek żadną miarą nie może równać się z Bogiem i stawiać przed nim żądań nawet w słusznej sprawie
Z GŁOWĄ NA KARABINIE – KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI
• Druga wojna światowa, utrata niepodległości i dwie okupacje stały się traumatycznym doświadczeniem Polaków i rzutowały na literaturę polską w II połowie XX wieku. Ponownie odwołano się do wzorców romantycznych.
• Należał do pokolenia Kolumbów (nazwa pochodzi od utworu: Kolumbowie rocznik dwudziesty
Romana Bratnego)
• Druga wojna światowa odcisnęła szczególne piętno na młodych Polakach, którzy zamiast beztrosko spędzać młodość zmuszeni byli do walki w obronie ojczyzny
• Wiersz mówi o walce zbrojnej w obronie ojczyzny, która staje się patriotycznym obowiązkiem
• Autor ma świadomość, że zginie w tej walce, a mimo to działa w przekonaniu, że umrze w wielkiej sprawie
• Wojnę symbolizuje wciąż zaciskający się krąg, który dzień czy noc krąży; tnie tuż przy ustach; jak nożem z wolna rozcina…
• Kocha kraj, a swoją miłość nazywa głupią
• Opisuje szczególną właściwość pokolenia spełnionej apokalipsy: Nieśmiałość wobec życia i odwagę wobec śmierci.
• Dostrzec można dramat historii i człowieczeństwa, oraz chęć powrotu do kraju lat dziecinnych, do czasów i miejsc, w których nie istniało zło i niebezpieczeństwo
• Czasy dzieciństwa maja cechy arkadii, a czasy wojny to czas apokalipsy
Jest to ważny temat podejmowany przez twórców poszczególnych epok. W Polsce w romantyzmie, kiedy motyw miłości królował w literaturze poeci przekierunkowali obiekt westchnień w stronę ojczyzny i o niej pisali. Dzięki tym utworom Polacy mogli przetrwać okres niedoli i one właśnie dawały im chęć do walki, nie tylko w romantyzmie, ale i w czasach drugiej wojny światowej
MIŁOŚĆ DO BOGA
1. KSIĘGA HIOBA (Stary Testament)
• Księga mądrościowa
• Hiob mimo tego, że utracił wszystko nadal kochał Boga i był mu wierny
• Ludzie oskarżali go o to, że Bóg ukarał go za to, że grzeszył
• Bóg dał, Bóg zabrał
2. LEGENDA O ŚWIĘTYM ALEKSYM
• Aleksy był rzymskim księciem, który w dzień ślubu wyrzeka się wszelkich dóbr i życia w szczęściu z żoną dla życia w ascezie
• Umartwianie się
3. KWIATKI ŚWIĘTEGO FRANCISZKA
• Święty Franciszek kochał wszystko i wszystkich.
• Jako młody człowiek był hulaką i lubił awanturnicze życie, jednak, gdy dostał się do niewoli nastąpiła w nim przemiana i nawrócił się
• Nie był zwykłym ascetą, jego celem było naprawianie świata
• Najważniejsze wartości: ubóstwo, braterstwo, miłosierdzie
MIŁOŚĆ W RODZINIE
1. ANTYGONA – SOFOKLES
• Miłość do brata była ważniejsza niż prawa boskie
• Ceną za godne pochowanie brata była śmierć
2. TRENY – JAN KOCHANOWSKI
• Utwory przepełnione bólem Kochanowskiego miłością do dziecka.
• Postawa Kochanowskiego ewoluuje na przestrzeni 19 utworów.
• Od skrajnej irracjonalnej rozpaczy (3) i zwątpienia (1), przez konsekwentną destrukcję renesansowych idei (9,10,11), po uspokojenie i pogodzenie się z losem
• Środkowe treny najlepiej ukazują „walkę” autora z renesansowym humanizmem i wyznawanymi wartościami (mądrość, tren 9)
• Śmierć Urszulki to wielka próba, z której Kochanowski wychodzi zwycięsko. Ideały klasyczne i postawa stoicka dają niezbędną siłę do przetrwania nawet najcięższych chwil.
•
3. NOWELISTYKA POZYTYWISTYCZNA (KAMIZELKA – BOLESŁAW PRUS)
• Niesamowita potęga więzi rodzinnych przezwyciężająca największe problemy
ZAKOŃCZENIE
Jak widać motyw miłości jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej lubianych w literaturze. Jest uniwersalny, wspólny wszystkim epokom, kulturom i grupom społecznym. Miłość doczekała się nawet światowego święta, tak zwanych walentynek, do których różni ludzie maja różny stosunek, niekiedy sceptyczny innym razem znowu bardzo pozytywny. O miłości piszą brukowce, ale powstają na ten temat także dzieła naukowe czy wspaniałe dzieła i poematy, o, których wcześniej wspomniałam. Dlaczego ten temat jest tak często podejmowany? Odpowiedź jest prosta: bo w świecie pełno jest miłości i musimy tylko nauczyć się ją dostrzegać. Albert Camus twierdził, że: „Świat bez miłości jest martwym”. Nie sposób wymieniać wszystkich jej aspektów, bo jest to uczucie niezwykle bogate i skomplikowane.