Odpowiedz na pytania na podstawie tekstu FEDERACJA NIEPODLEGŁYCH NISZ
1.Polska to kraj, w którym poezję pisze się masowo, a czyta od wielkiego dzwonu. Gigantyczna poetycka fala uderza w czytelników z siłą nieznaną pod innymi szerokościami geograficznymi. 2.W 2000r. wydano w Polsce 800 tomików wierszy. A ile liryków krąży w Internecie, ile tomów wydały osiedlowe kluby lub domy kultury, ile wierszy wykrzyczeli młodzi poeci na Slam-Poetry?Tego nikt nie jest w stanie zliczyć. 3.Wrocławski krytyk Karol Maliszewski w cyklu artykułów poświęconych młodej poezji ironicznie pisał, że liczba tomików młodych poetów przypadająca na jednego Polaka powinna być umieszczona w Księdze rekordów Guinessa. Kiedyś poproszono go o podanie liczby osób rymujących w Polsce. Maliszewski podsumował to, co czyta, co widzi w Internecie, co nadchodzi do niego z różnych stron. Wziął pod uwagę teksty nadesłane na konkursy, w których jest jurorem, dziesiątki znanych mu prowincjonalnych klubów poetyckich.Z tego wszystkiego wyszło mu, że w Polsce ok. 2 miliony ludzi bawi się słowami. Wrocławski krytyk uważa, że spośród tej ogromnej liczby wierszy jakieś 10proc. można uznać za poprawne, a z tego 1proc. za literacko wartościowe. 4.Skąd w rodakach taki pęd do zapełniania papieru mową wiązaną? Karol Maliszewski uważa: " Pisanie berze się z natury człowieka, z chęci opowiedzenia tego świata własnymi słowami. Jest to także rodzaj terapii. Do tego dochodzą indywidualne skłonności, specyficzna czułość serca i uwrażliwienie na wieloznaczność języka. Ważna jest też zastana tradycja kulturowa, tak zwane narodowe skłonności". Rymowanie to prawdopodobnie jedyny nasz narodowy talent. Bez oporów chwytamy za pióra, bo-jak zauważył Ryszard Krynicki- forma poetycka wielu osobom wydaje się łatwa. 5.Debiutanci są pewni swojej wartości, bo nie ma dziś krytyka, środowiska, pisma, z którego opinią liczyłyby się wszyscy piszący. Za twórczością poetycką rodaków nie nadążają krytycy, którzy przytłoczeni jej ilością i bogactwem ograniczają się do sekundowania kilku ulubionym autorom. Wyjątek stanowią Piotr Śliwiński i Karol Maliszewski. O obu mówi się, że czytają wszystko.Ale nawet ich spojrzenia nie mają mocy scalającej poezję w jedno wspólne gospodarstwo. 6.Polska poezja współczesna to federacja nisz, które nie interesują się sobą nawzajem. 7.Nie ma kryteriów, które uznawaliby wszyscy. Zdarzają się jedynie "chwile pewności", jak pisał Marian Stala, wskazują na To Miłosza, Chwilę Szymborskiej i tom Ryszarda Krynickiego Kamień, szron. W tej sytuacji, jeśli debiutujący poeta znalazł choćby kilku czytelników, czuje się usatysfakcjonowany. Tak przecież funkcjonują także i ci, o których wiadomo, że mogliby wyskoczyć z nisz i zabłysnąć na szerokim poetyckim firmamencie. Problem w tym, że nisze stają się gettami, bo nie ma nikogo, kto mógłby poetów z nich wyrwać. Krytycy unikają jednoznacznych ocen, nie chcą tworzyć hierarchii, bo wiedzą, że i tak nie ma szans, by wszyscy ją zaakceptowali. 8. Zdaniem Mariana Stali rozpad poezji na archipelagu wysp i wysepek z jednej strony ma pozytywne skutki, bo poeci mogą mówić i pisać, nie oglądając się na innych. Jednak wynikający z tej rozsypki brak kanonu staje się niewygodny. Dawniej istniał zestaw tekstów poetyckich, które czytali wszyscy(czytaj inteligencie). Dziś nie ma wierszy powszechnie znanych. Z tego powodu trudniej rozmawia się na tematy istotne, dotyczące choćby tożsamości współczesnego człowieka. 9.Rozdrobniona poezja ulokowała się, a właściwie została zepchnięta na peryferia głównego nurtu kultury. Nie ma jednego poetyckiego obiegu. Wiersze krążą w najprzeróżniejszych tętnicach, które na dodatek nie tłoczą ich w kierunku serca z tej prostej przyczyny, że jak na razie ono nie istnieje. 10. Igor Stokfiszewski, krytyk literacki, współautor "Tekstyliów", przewodnik po literaturze roczników 70., wymienia cztery główne obiegi współczesnej poezji. Pierwszy to obieg akademicki. Krytycy z tego obiegu(ikoną jest Marian Stala, ale również Piotr Śliwiński, Jacek Gutorow) zwracają uwagę na poezję, która szuka odpowiedzi na podstawowe pytania o sens istnienia. Być zauważonym przez któregoś z tych krytyków to dla młodego twórcy szansa na chwilowe przynajmniej wystawienie głowy z getta. Drugi obieg to pisma literackie.Liczą się krakowski "Ha!art", "Studium" redagowane przez Romana Honeta, oba otwarte na ryzyko,debiut, publikujące poezję dwudziestolatków, toruński "Undegraund" , teraz już tylko w wersji internetowej. Wyróżnia się elitarne wrocławskie "Biuro Literackie", skupiające wokół siebie tak wpływowych poetów jak Andrzej Sosnowski czy Piotr Sommer. Trzeci obieg to Internet, niczym nielimitowany gigantyczny zbiór poetycki, w którym nie obowiązują żadne reguły. Piszący-urodzeni w latach 80. i 90., a niedługo pewnie i w 2000r.- nie czytają niczego poza publikacjami w sieci. Piszą o miłości,bólu, samotności. Ekran przyjmie wszystko. Obieg czwarty, medialny. O poezji w wysokonakładowych pismach piszą dziennikarze od wszystkiego. W tym obiegu ważne są nagrody: Nike oraz Nagroda Kościelskich, które wyodrębniają laureatów z anonimowości. 11.Oprócz tego w całej Polsce odbywają się niezliczone konkursy poetyckie, w tym- religijne.W środowisku liczą się tylko niektóre: konkurs im. Jacka Berezina, na który jesienią do Łodzi zjeżdżają się wszyscy święci federacji nisz, i odbywający się także w Łodzi konkurs Kamila Baczyńskiego. Liczy się konkurs im Rafała Wojaczka w Mikołowie oraz częstochowski im Haliny Poświatowskiej. Wypada być na imprezie we Wrocławiu,gdzie wiosną kilkaset osób słucha poetów czytających wiersze. Warto zobaczyć poznańskie Miasto Poetów( podczas którego policjanci zamiast mandatów rozdawali wiersze). 12.Obok tych mniej lub bardziej niszowych obiegów funkcjonuje jeszcze obieg wydawniczy. Ryszard Krynicki, poeta i wydawca, za niemieckim poetą Hansem Magnusem Enzensbergerem powtarza żartobliwie, że liczba czytelników poezji w każdym kraju- bez względu na to, czy liczy on 250tys. mieszkańców, jak np. Islandia, czy 250 milionów jak Stany Zjednoczone- jest plus minus stała wynosi 1354osób. W Polsce ta stała jest jeszcze niższa i oscyluje w granicach plus minus 1001osób. 13. Po 1989r. duże oficyny zrezygnowały z wydawania poezji. Jeśli drukują, to bez ryzyka wielkie nazwiska, o które bezwzględnie walczą z mniejszymi wydawcami. Nakłady poezji to 600-3000egzemplarzy w przypadku takich autorów jak Herbert. Nobel dla autorki tomu Koniec i początek sprawił , że jej tomiki w ciągu kilku miesięcy osiągnęły 150tys. nakładu. Chirurgiczna precyzja Stanisława Barańczaka, nagrodzona Nike, osiągnęła 15tys. nakładu. 14.Pisma literackie trafiają tylko do wybranych, którzy i tak wiedzą, co mają czytać.Wysokonakładowe gazety i magazyny niechętnie zamieszczają recenzje z tomików wierszy, szczególnie autorów, których nazwiska nic nie mówią ich czytelnikom. Media elektroniczne wystrzegają się poezji, bo trudno ją streścić w kilku słowach, a poeci rzadko kiedy potrafią opowiedzieć o swoim tomiku w 60-sekundowym wejściu. 15.Aby nowa poezja przestała być mową tylko dla wybranych, by można było zacząć kreślić jej mapę i wyznaczać na niej punkty orientacyjne. konieczne jest porozumienie między niszami. Maliszewski mówi, że można czuć w niszach lekkie ożywienie i krystalizowanie się jakiegoś porządku. 16.Jak z tym wszystkim ma sobie poradzić czytelnik? Zwykły zjadacz poezji, zapytany na ulicy o ulubionych poetów współczesnych, wymienia noblistów i tych, o których uczył się w szkole. Snob, który lubi być na czasie, zapamięta, przynajmniej na chwilę, nazwisko Tomasza Różyckiego, laureata Nagrody Kościelskich. I na tym koniec. O Honecie, Sosnowskim, Tkaczyszynie-Dyckim, poetach cenionych w niszach, nie będzie miał pojęcia. Tymczasem współczesny poetycki świat domaga się nowego czytelnika, który przestanie być biernym trybikiem w machinie napędzonej przez media. Musi sam szukać swoich poetyckich archipelagów. (tekst opracowany na podstawie:Janowska Katarzyna , Federacja niepodległych nisz, W:Niezbędnik Inteligenta "polityka", 25czerwca2005) PYTANIA DO TEKSTU. 1. Na podstawie 1 akapitu sformułuj definicję paradoksu. 2. Wypisz dwie metafory nazywające skłonności Polaków do pisania wierszy(akapit1-2-3) 3. Zdanie "Rymowanie to prawdopodobnie jedyny nasz narodowy talent" (akapit4) ma wymowę: a)satyryczną b)ironiczną c)humorystyczną d)groteskową 4. Dlaczego w akapicie 6 wyodrębniono jedno zdanie? Uzasadnij odpowiedź dwoma argumentami. 5.Jakie negatywne skutki "poetyckich federacji nisz" wymienia w akapitach7-9? Odpowiedz, nie cytując. Podaj trzy przykłady. 6.Jaka zasada kompozycyjna łączy akapit 9 z akapitem 10? 7. Z akapitu 10 wypisz po dwie opinie i informacje. 8. W zdaniu "Jesienią do Łodzi zjeżdżają się wszyscy święci poetyckiej federacji nisz" dominuje funkcja: a)informacyjna b)impresyjna c)ekspresyjna d)poetycka 9. Wymień przyczyny niskiego nakładu wydawniczego poezji (akapit12-14) 10.Dlaczego autorka często cytuje opinie Karola Maliszewskiego? Odpowiedź sformułuj w jednym zdaniu. 11. Występujące w tekście określenia; "drukują tylko wielkie nazwiska", "wypada być na imprezie we Wrocławiu", "nisze stają się gettami" należą do stylu: a)naukowego b)publicystycznego c)poetycznego d)artystycznego 12. Jakie przesłanie i do kogo skierowane zawiera akapit 16?
1.Polska to kraj, w którym poezję pisze się masowo, a czyta od wielkiego dzwonu. Gigantyczna poetycka fala uderza w czytelników z siłą nieznaną pod innymi szerokościami geograficznymi. 2.W 2000r. wydano w Polsce 800 tomików wierszy. A ile liryków krąży w Internecie, ile tomów wydały osiedlowe kluby lub domy kultury, ile wierszy wykrzyczeli młodzi poeci na Slam-Poetry?Tego nikt nie jest w stanie zliczyć. 3.Wrocławski krytyk Karol Maliszewski w cyklu artykułów poświęconych młodej poezji ironicznie pisał, że liczba tomików młodych poetów przypadająca na jednego Polaka powinna być umieszczona w Księdze rekordów Guinessa. Kiedyś poproszono go o podanie liczby osób rymujących w Polsce. Maliszewski podsumował to, co czyta, co widzi w Internecie, co nadchodzi do niego z różnych stron. Wziął pod uwagę teksty nadesłane na konkursy, w których jest jurorem, dziesiątki znanych mu prowincjonalnych klubów poetyckich.Z tego wszystkiego wyszło mu, że w Polsce ok. 2 miliony ludzi bawi się słowami. Wrocławski krytyk uważa, że spośród tej ogromnej liczby wierszy jakieś 10proc. można uznać za poprawne, a z tego 1proc. za literacko wartościowe. 4.Skąd w rodakach taki pęd do zapełniania papieru mową wiązaną? Karol Maliszewski uważa: " Pisanie berze się z natury człowieka, z chęci opowiedzenia tego świata własnymi słowami. Jest to także rodzaj terapii. Do tego dochodzą indywidualne skłonności, specyficzna czułość serca i uwrażliwienie na wieloznaczność języka. Ważna jest też zastana tradycja kulturowa, tak zwane narodowe skłonności". Rymowanie to prawdopodobnie jedyny nasz narodowy talent. Bez oporów chwytamy za pióra, bo-jak zauważył Ryszard Krynicki- forma poetycka wielu osobom wydaje się łatwa. 5.Debiutanci są pewni swojej wartości, bo nie ma dziś krytyka, środowiska, pisma, z którego opinią liczyłyby się wszyscy piszący. Za twórczością poetycką rodaków nie nadążają krytycy, którzy przytłoczeni jej ilością i bogactwem ograniczają się do sekundowania kilku ulubionym autorom. Wyjątek stanowią Piotr Śliwiński i Karol Maliszewski. O obu mówi się, że czytają wszystko.Ale nawet ich spojrzenia nie mają mocy scalającej poezję w jedno wspólne gospodarstwo. 6.Polska poezja współczesna to federacja nisz, które nie interesują się sobą nawzajem. 7.Nie ma kryteriów, które uznawaliby wszyscy. Zdarzają się jedynie "chwile pewności", jak pisał Marian Stala, wskazują na To Miłosza, Chwilę Szymborskiej i tom Ryszarda Krynickiego Kamień, szron. W tej sytuacji, jeśli debiutujący poeta znalazł choćby kilku czytelników, czuje się usatysfakcjonowany. Tak przecież funkcjonują także i ci, o których wiadomo, że mogliby wyskoczyć z nisz i zabłysnąć na szerokim poetyckim firmamencie. Problem w tym, że nisze stają się gettami, bo nie ma nikogo, kto mógłby poetów z nich wyrwać. Krytycy unikają jednoznacznych ocen, nie chcą tworzyć hierarchii, bo wiedzą, że i tak nie ma szans, by wszyscy ją zaakceptowali. 8. Zdaniem Mariana Stali rozpad poezji na archipelagu wysp i wysepek z jednej strony ma pozytywne skutki, bo poeci mogą mówić i pisać, nie oglądając się na innych. Jednak wynikający z tej rozsypki brak kanonu staje się niewygodny. Dawniej istniał zestaw tekstów poetyckich, które czytali wszyscy(czytaj inteligencie). Dziś nie ma wierszy powszechnie znanych. Z tego powodu trudniej rozmawia się na tematy istotne, dotyczące choćby tożsamości współczesnego człowieka. 9.Rozdrobniona poezja ulokowała się, a właściwie została zepchnięta na peryferia głównego nurtu kultury. Nie ma jednego poetyckiego obiegu. Wiersze krążą w najprzeróżniejszych tętnicach, które na dodatek nie tłoczą ich w kierunku serca z tej prostej przyczyny, że jak na razie ono nie istnieje. 10. Igor Stokfiszewski, krytyk literacki, współautor "Tekstyliów", przewodnik po literaturze roczników 70., wymienia cztery główne obiegi współczesnej poezji. Pierwszy to obieg akademicki. Krytycy z tego obiegu(ikoną jest Marian Stala, ale również Piotr Śliwiński, Jacek Gutorow) zwracają uwagę na poezję, która szuka odpowiedzi na podstawowe pytania o sens istnienia. Być zauważonym przez któregoś z tych krytyków to dla młodego twórcy szansa na chwilowe przynajmniej wystawienie głowy z getta. Drugi obieg to pisma literackie.Liczą się krakowski "Ha!art", "Studium" redagowane przez Romana Honeta, oba otwarte na ryzyko,debiut, publikujące poezję dwudziestolatków, toruński "Undegraund" , teraz już tylko w wersji internetowej. Wyróżnia się elitarne wrocławskie "Biuro Literackie", skupiające wokół siebie tak wpływowych poetów jak Andrzej Sosnowski czy Piotr Sommer. Trzeci obieg to Internet, niczym nielimitowany gigantyczny zbiór poetycki, w którym nie obowiązują żadne reguły. Piszący-urodzeni w latach 80. i 90., a niedługo pewnie i w 2000r.- nie czytają niczego poza publikacjami w sieci. Piszą o miłości,bólu, samotności. Ekran przyjmie wszystko. Obieg czwarty, medialny. O poezji w wysokonakładowych pismach piszą dziennikarze od wszystkiego. W tym obiegu ważne są nagrody: Nike oraz Nagroda Kościelskich, które wyodrębniają laureatów z anonimowości. 11.Oprócz tego w całej Polsce odbywają się niezliczone konkursy poetyckie, w tym- religijne.W środowisku liczą się tylko niektóre: konkurs im. Jacka Berezina, na który jesienią do Łodzi zjeżdżają się wszyscy święci federacji nisz, i odbywający się także w Łodzi konkurs Kamila Baczyńskiego. Liczy się konkurs im Rafała Wojaczka w Mikołowie oraz częstochowski im Haliny Poświatowskiej. Wypada być na imprezie we Wrocławiu,gdzie wiosną kilkaset osób słucha poetów czytających wiersze. Warto zobaczyć poznańskie Miasto Poetów( podczas którego policjanci zamiast mandatów rozdawali wiersze). 12.Obok tych mniej lub bardziej niszowych obiegów funkcjonuje jeszcze obieg wydawniczy. Ryszard Krynicki, poeta i wydawca, za niemieckim poetą Hansem Magnusem Enzensbergerem powtarza żartobliwie, że liczba czytelników poezji w każdym kraju- bez względu na to, czy liczy on 250tys. mieszkańców, jak np. Islandia, czy 250 milionów jak Stany Zjednoczone- jest plus minus stała wynosi 1354osób. W Polsce ta stała jest jeszcze niższa i oscyluje w granicach plus minus 1001osób. 13. Po 1989r. duże oficyny zrezygnowały z wydawania poezji. Jeśli drukują, to bez ryzyka wielkie nazwiska, o które bezwzględnie walczą z mniejszymi wydawcami. Nakłady poezji to 600-3000egzemplarzy w przypadku takich autorów jak Herbert. Nobel dla autorki tomu Koniec i początek sprawił , że jej tomiki w ciągu kilku miesięcy osiągnęły 150tys. nakładu. Chirurgiczna precyzja Stanisława Barańczaka, nagrodzona Nike, osiągnęła 15tys. nakładu. 14.Pisma literackie trafiają tylko do wybranych, którzy i tak wiedzą, co mają czytać.Wysokonakładowe gazety i magazyny niechętnie zamieszczają recenzje z tomików wierszy, szczególnie autorów, których nazwiska nic nie mówią ich czytelnikom. Media elektroniczne wystrzegają się poezji, bo trudno ją streścić w kilku słowach, a poeci rzadko kiedy potrafią opowiedzieć o swoim tomiku w 60-sekundowym wejściu. 15.Aby nowa poezja przestała być mową tylko dla wybranych, by można było zacząć kreślić jej mapę i wyznaczać na niej punkty orientacyjne. konieczne jest porozumienie między niszami. Maliszewski mówi, że można czuć w niszach lekkie ożywienie i krystalizowanie się jakiegoś porządku. 16.Jak z tym wszystkim ma sobie poradzić czytelnik? Zwykły zjadacz poezji, zapytany na ulicy o ulubionych poetów współczesnych, wymienia noblistów i tych, o których uczył się w szkole. Snob, który lubi być na czasie, zapamięta, przynajmniej na chwilę, nazwisko Tomasza Różyckiego, laureata Nagrody Kościelskich. I na tym koniec. O Honecie, Sosnowskim, Tkaczyszynie-Dyckim, poetach cenionych w niszach, nie będzie miał pojęcia. Tymczasem współczesny poetycki świat domaga się nowego czytelnika, który przestanie być biernym trybikiem w machinie napędzonej przez media. Musi sam szukać swoich poetyckich archipelagów. (tekst opracowany na podstawie:Janowska Katarzyna , Federacja niepodległych nisz, W:Niezbędnik Inteligenta "polityka", 25czerwca2005) PYTANIA DO TEKSTU. 1. Na podstawie 1 akapitu sformułuj definicję paradoksu. 2. Wypisz dwie metafory nazywające skłonności Polaków do pisania wierszy(akapit1-2-3) 3. Zdanie "Rymowanie to prawdopodobnie jedyny nasz narodowy talent" (akapit4) ma wymowę: a)satyryczną b)ironiczną c)humorystyczną d)groteskową 4. Dlaczego w akapicie 6 wyodrębniono jedno zdanie? Uzasadnij odpowiedź dwoma argumentami. 5.Jakie negatywne skutki "poetyckich federacji nisz" wymienia w akapitach7-9? Odpowiedz, nie cytując. Podaj trzy przykłady. 6.Jaka zasada kompozycyjna łączy akapit 9 z akapitem 10? 7. Z akapitu 10 wypisz po dwie opinie i informacje. 8. W zdaniu "Jesienią do Łodzi zjeżdżają się wszyscy święci poetyckiej federacji nisz" dominuje funkcja: a)informacyjna b)impresyjna c)ekspresyjna d)poetycka 9. Wymień przyczyny niskiego nakładu wydawniczego poezji (akapit12-14) 10.Dlaczego autorka często cytuje opinie Karola Maliszewskiego? Odpowiedź sformułuj w jednym zdaniu. 11. Występujące w tekście określenia; "drukują tylko wielkie nazwiska", "wypada być na imprezie we Wrocławiu", "nisze stają się gettami" należą do stylu: a)naukowego b)publicystycznego c)poetycznego d)artystycznego 12. Jakie przesłanie i do kogo skierowane zawiera akapit 16?