Izabela Łęcka a Helena Wstawska. porównaj ich drogi życiowe i postawy
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Powinno pomóc:
ROZWINIĘCIE Do prezentacji wybrałam 2 pary postaci z wielkich powieści pozytywistycznych , są to Izabela Łęcka i Helena Stawska z „Lalki” Bolesław Prusa oraz Emilia Korczyńska i Maria Kirłowa z „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Ponadto przedstawię postać Jagny na tle innych postaci kobiecych w „Chłopach” Władysława Reymonta. W trzytomowej powieści Bolesława Prusa, ukończonej w 1879 roku, czas akcji jest zgodny z czasem powstawania powieści. Prus ukazuje szeroką panoramę społeczeństwa drugiej połowy XIX wieku. Pokazuje Polskę, w której, cytat1 „jedni giną z niedostatku, a drudzy z rozpusty. Praca odejmuje sobie od ust, ażeby nakarmić niedołęgów; miłosierdzie hoduje bezczelnych próżniaków, a ubóstwo, nie mogące zdobyć się na sprzęty, otacza się wiecznie głodnymi dziećmi, których największą zaletą jest wczesna śmierć”. Pesymistyczna ocena rzeczywistości społecznej wynika z obserwacji różnych środowisk i klas społecznych: arystokracji, szlachty, mieszczaństwa, ludu miejskiego, studentów i socjalistów. Izabela Łęcka jest przedstawicielką rodowej arystokracji, córką zarozumiałego egoisty, o bardzo ciasnych horyzontach umysłowych, który liczy na bogaty mariaż swej córki, aby uratować się od nędzy; człowieka bezużytecznego, który na codzienne wydatki zarabia grą w karty i podobno pożycza pieniądze od własnego lokaja. Izabela jest niepospolicie piękną, dwudziestopięcioletnią panną, która żyje w przeświadczeniu, że jest wyśnionym ideałem każdego mężczyzny ze względu na wielką urodę, wysokie urodzenie i kulturę. Owszem, zna języki obce, ale jej zainteresowanie sztuką jest powierzchowne, podobnie maniery. Zachwyca się kiepskim aktorem i lada jakim skrzypkiem, zmusza zakochanego w niej Wokulskiego do składania hołdów wątpliwej wartości artystom., jak skrzypek Molinari. Izabela nie dostrzega nędzy i niesprawiedliwości wokół siebie, myśli tylko o własnych potrzebach. Zetknęła się kiedyś z ciężką pracą, ale jej odczucia ograniczyły się do dreszczyku emocji na widok półnagich męskich torsów we francuskiej fabryce żelaznej. Nie przychodzi jej do głowy, że są ludzie, którzy ciężko pracują na swój byt, gdyż usługują jej zawsze z uśmiechem. Lubi obserwować pracę na roli, bo wydaje jej się bardziej malownicza niż na obrazach. Działalność charytatywną traktuje jako obowiązek towarzyski, wielkanocną kwestę jako okazję do pokazania się w nowym kostiumie, który funduje jej na tę okazję ciotka. Żyje w świecie marzeń i tak naprawdę jest samotna. Izabela jest typowym produktem sfery, do której należy. Cytat 2 „... od kolebki żyła w świecie pięknym i nie tylko nadludzkim, ale – nadnaturalnym. Sypiała w puchach, odziewała się w jedwabie i hafty, siadała na rzeźbionych i wyściełanych hebanach lub palisandrach, piła z kryształów, jadała ze sreber i porcelany kosztownej jak złoto” „Gdyby ją kto szczerze zapytał: czym jest świat, a czym ona sama? Niezawodnie odpowiedziałaby, że świat jest zaczarowanym ogrodem napełnionym czarodziejskimi zamkami, a ona – boginią czy nimfą uwięzioną w formy cielesne”. Izabela bardzo wcześnie zraziła się do mężczyzn, w czym znaczną rolę odegrały zwierzające jej się młode mężatki.
Mając 18 lat odrzucała świetne propozycje małżeństwa, nie znajdując w kandydatach odpowiednich dla siebie partnerów. Rozczarowuje się gorzko, gdy wraz z ubywaniem majątku, ubywa też kandydatów do jej ręki. Ma też coraz mniej okazji do pokazania się w świecie. Rzecki, na pytanie Wokulskiego o Izabelę, mówi Cytat 3 „Kto dziś ożeni się z panną mającą wielkie wymagania, a żadnego posagu? Zestarzeje się, choć ładna”. W końcu pozostają jej tylko dwaj wielbiciele – marszałek i baron, majętni, ale starzy. Łęcka myśli o nich ze wstrętem, choć żadnego na wszelki wypadek zdecydowanie nie odrzuca. Początkowo nie zauważa Wokulskiego, jako człowieka nie z jej sfery, bulwersuje ją sympatia ciotki i ojca do „tego pana”. Jednak przeczuwa, że zbliżenie się kupca do jej ojca, a nawet warszawskiej arystokracji to sposób na zbliżenie się do niej. Rzeczywiście jest przenikliwa, domyśla się nawet, że Wokulski po to jeździł na wojnę, aby ją zdobyć. Jest tym w najwyższym stopniu oburzona. Na własną rękę prowadzi śledztwo i faktycznie dowiaduje się, że to on wykupił ich srebra, weksle, wreszcie kamienicę. Nie rozumie jednak, dlaczego kupiec zaczyna bywać w ich domu. Związek z takim człowiekiem wydaje jej się niemożliwy. Mówi do ciotki Florentyny: Cytat 4 „Z salonów Kwirynału do sklepu... To już nie upadek, to hańba”. Pod naciskiem ojca zaczyna tolerować nowego znajomego, jako człowieka, który ma uratować ich od bankructwa. Zachowuje się jednak lekceważąco, nie ma zamiaru poświęcać mu uwagi. Coraz częściej jednak słyszy pozytywne opinie różnych osób o Wokulskim. A ponieważ nawet bogata i wpływowa prezesowa Zasławska staje się jego przyjaciółką i zaprasza na wakacje, Izabela już nie poczytuje sobie za hańbę kontaktów z kupcem i docenia korzyści, jakie przynosi ta znajomość. Wokulski wnosi do rodziny poczucie stabilizacji materialnej, kupuje klacz Krzeszowskiego aby zrobić jej przyjemność i pojedynkuje się z baronem o jej honor, wreszcie chce sfinansować jej podróż do Paryża. Wkrótce okazuje się, że kobiety z jej sfery zaczynają się interesować jej konkurentem i chętnie by się za niego wydały. Piękna i inteligentna pani Wąsowska widzi w nim prawdziwego mężczyznę, ale dostrzega miłość Wokulskiego do Izabeli i rezygnuje z podboju. Zmianę w stosunku Izabeli do Wokulskiego przyniosły wakacje w Zasławiu. Ledwo tam dotarła, od razu zorientowała się, że rodzina chce ją – jak to określiła – oddać parweniuszowi.
ROZWINIĘCIE Do prezentacji wybrałam 2 pary postaci z wielkich powieści pozytywistycznych , są to Izabela Łęcka i Helena Stawska z „Lalki” Bolesław Prusa oraz Emilia Korczyńska i Maria Kirłowa z „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Ponadto przedstawię postać Jagny na tle innych postaci kobiecych w „Chłopach” Władysława Reymonta. W trzytomowej powieści Bolesława Prusa, ukończonej w 1879 roku, czas akcji jest zgodny z czasem powstawania powieści. Prus ukazuje szeroką panoramę społeczeństwa drugiej połowy XIX wieku. Pokazuje Polskę, w której, cytat1 „jedni giną z niedostatku, a drudzy z rozpusty. Praca odejmuje sobie od ust, ażeby nakarmić niedołęgów; miłosierdzie hoduje bezczelnych próżniaków, a ubóstwo, nie mogące zdobyć się na sprzęty, otacza się wiecznie głodnymi dziećmi, których największą zaletą jest wczesna śmierć”. Pesymistyczna ocena rzeczywistości społecznej wynika z obserwacji różnych środowisk i klas społecznych: arystokracji, szlachty, mieszczaństwa, ludu miejskiego, studentów i socjalistów. Izabela Łęcka jest przedstawicielką rodowej arystokracji, córką zarozumiałego egoisty, o bardzo ciasnych horyzontach umysłowych, który liczy na bogaty mariaż swej córki, aby uratować się od nędzy; człowieka bezużytecznego, który na codzienne wydatki zarabia grą w karty i podobno pożycza pieniądze od własnego lokaja. Izabela jest niepospolicie piękną, dwudziestopięcioletnią panną, która żyje w przeświadczeniu, że jest wyśnionym ideałem każdego mężczyzny ze względu na wielką urodę, wysokie urodzenie i kulturę. Owszem, zna języki obce, ale jej zainteresowanie sztuką jest powierzchowne, podobnie maniery. Zachwyca się kiepskim aktorem i lada jakim skrzypkiem, zmusza zakochanego w niej Wokulskiego do składania hołdów wątpliwej wartości artystom., jak skrzypek Molinari. Izabela nie dostrzega nędzy i niesprawiedliwości wokół siebie, myśli tylko o własnych potrzebach. Zetknęła się kiedyś z ciężką pracą, ale jej odczucia ograniczyły się do dreszczyku emocji na widok półnagich męskich torsów we francuskiej fabryce żelaznej. Nie przychodzi jej do głowy, że są ludzie, którzy ciężko pracują na swój byt, gdyż usługują jej zawsze z uśmiechem. Lubi obserwować pracę na roli, bo wydaje jej się bardziej malownicza niż na obrazach. Działalność charytatywną traktuje jako obowiązek towarzyski, wielkanocną kwestę jako okazję do pokazania się w nowym kostiumie, który funduje jej na tę okazję ciotka. Żyje w świecie marzeń i tak naprawdę jest samotna. Izabela jest typowym produktem sfery, do której należy. Cytat 2 „... od kolebki żyła w świecie pięknym i nie tylko nadludzkim, ale – nadnaturalnym. Sypiała w puchach, odziewała się w jedwabie i hafty, siadała na rzeźbionych i wyściełanych hebanach lub palisandrach, piła z kryształów, jadała ze sreber i porcelany kosztownej jak złoto” „Gdyby ją kto szczerze zapytał: czym jest świat, a czym ona sama? Niezawodnie odpowiedziałaby, że świat jest zaczarowanym ogrodem napełnionym czarodziejskimi zamkami, a ona – boginią czy nimfą uwięzioną w formy cielesne”. Izabela bardzo wcześnie zraziła się do mężczyzn, w czym znaczną rolę odegrały zwierzające jej się młode mężatki.
Mając 18 lat odrzucała świetne propozycje małżeństwa, nie znajdując w kandydatach odpowiednich dla siebie partnerów. Rozczarowuje się gorzko, gdy wraz z ubywaniem majątku, ubywa też kandydatów do jej ręki. Ma też coraz mniej okazji do pokazania się w świecie. Rzecki, na pytanie Wokulskiego o Izabelę, mówi Cytat 3 „Kto dziś ożeni się z panną mającą wielkie wymagania, a żadnego posagu? Zestarzeje się, choć ładna”. W końcu pozostają jej tylko dwaj wielbiciele – marszałek i baron, majętni, ale starzy. Łęcka myśli o nich ze wstrętem, choć żadnego na wszelki wypadek zdecydowanie nie odrzuca. Początkowo nie zauważa Wokulskiego, jako człowieka nie z jej sfery, bulwersuje ją sympatia ciotki i ojca do „tego pana”. Jednak przeczuwa, że zbliżenie się kupca do jej ojca, a nawet warszawskiej arystokracji to sposób na zbliżenie się do niej. Rzeczywiście jest przenikliwa, domyśla się nawet, że Wokulski po to jeździł na wojnę, aby ją zdobyć. Jest tym w najwyższym stopniu oburzona. Na własną rękę prowadzi śledztwo i faktycznie dowiaduje się, że to on wykupił ich srebra, weksle, wreszcie kamienicę. Nie rozumie jednak, dlaczego kupiec zaczyna bywać w ich domu. Związek z takim człowiekiem wydaje jej się niemożliwy. Mówi do ciotki Florentyny: Cytat 4 „Z salonów Kwirynału do sklepu... To już nie upadek, to hańba”. Pod naciskiem ojca zaczyna tolerować nowego znajomego, jako człowieka, który ma uratować ich od bankructwa. Zachowuje się jednak lekceważąco, nie ma zamiaru poświęcać mu uwagi. Coraz częściej jednak słyszy pozytywne opinie różnych osób o Wokulskim. A ponieważ nawet bogata i wpływowa prezesowa Zasławska staje się jego przyjaciółką i zaprasza na wakacje, Izabela już nie poczytuje sobie za hańbę kontaktów z kupcem i docenia korzyści, jakie przynosi ta znajomość. Wokulski wnosi do rodziny poczucie stabilizacji materialnej, kupuje klacz Krzeszowskiego aby zrobić jej przyjemność i pojedynkuje się z baronem o jej honor, wreszcie chce sfinansować jej podróż do Paryża. Wkrótce okazuje się, że kobiety z jej sfery zaczynają się interesować jej konkurentem i chętnie by się za niego wydały. Piękna i inteligentna pani Wąsowska widzi w nim prawdziwego mężczyznę, ale dostrzega miłość Wokulskiego do Izabeli i rezygnuje z podboju. Zmianę w stosunku Izabeli do Wokulskiego przyniosły wakacje w Zasławiu. Ledwo tam dotarła, od razu zorientowała się, że rodzina chce ją – jak to określiła – oddać parweniuszowi.