?Dziady? A. Mickiewicza i ?Wesele? Stanisława Wyspiańskiego - utwory poetów zbuntowanych.
Z buntu wobec zastanej konwencji literackiej i niezgody na rzeczywistość rodzą się genialne dzieła. Jednakże nawet takie utwory łamiące dotychczasowe schematy muszą nawiązywać do dalszej lub bliższej tradycji. Takimi dziełami są ?Dziady A. Mickiewicza i ?Wesele? S.W.Wyspiańskiego.
Utwory te otwierają możliwości wielorakich interpre-tacji ,
jak również są wypełnione przemyśleniami autorów.
Polski dramat romantyczny nie wyrósł z tradycji dramatycznej poprzednich epok. Cechuje go fascynu-jący rozmach kompozycyjny , niebagatelna tematyka , bogactwo nieporównywalnw z dramaturgią ówczesnej Europy. Jednym z czołowych osiągnięć tego rodzaju literackiego są?Dziady? A.Mickiewicza.
Dzieli się je na ?Dziady? wileńsko-kowjeńskie cz. II i IV oraz
?Dziady? drezdeńskie cz.III . Ich główną , łatwo zauważalną cechę stanowi luźność kompozycyjna , tak między poszczególnymi częściami jak i w strukturze cz.III. Pomiędzy cz. II dziejącą się w kaplicy podczas sparopogańskiego obrzędu , kiedy to Guślarz przywo-łuje duch y zmarłych i Widmo , a cz.IV z akcją rozgrywającą się na plebani , nie ma ścisłego powiązania.
Jednak postać Pustelnika-Gustawa ,który szuka pociechy duchowej u księdza pozwala wysnuć wniosek , że jest to Widmo
z cz.II i nieszczęśliwy kochanek , popełniający samobójstwo z powodu wielkiej niespełnionej miłości poprzedzającej cz.II.
Nawiązaniem do cz.II są słowa Więźnia zapisane na ścianie celi,
a oznajmiające śmierć Gustawa- bohatera lirycznego , który samowolnie przeobraził się w bohatera tragicznego-Konrada reprezentującego uciśniony naród i powołanego do spełnienia dziejowej misji patrio-tycznej.
Część II składa się z ?Prologu?, dziewięciu scen zawartych w akcie I oraz cyklu epickiego pt.?Ustęp? zamkniętego wierszem ?Do przyjaciół Moskali?. Rolę dramaturgicznej klamry , spinającej wszystkie części , spełnia wspomniana już uroczystość ?dziadów?, która w scenie IX łączy się z chrześcijańskim świętem Zaduszek,
odbywającym się na cmentarzu.
Cechą wyodrębniającą dzieło Mickiewicza od europejskiego
dramatu romantycznego jest jego narodowość. Ojczyzna, naród, wyzwolenie to słowa-klucze. Życie jednostki i społeczeństwa
związane jest niepodzielnie więzem spraw narodo-wych.
Cały utwór wypełniony jest problematyką patriotycz-ną.
Rzeczywistość w dramacie oparta na niedawnych wydarzeniach oraz szereg aluzji splatają się ze scenami fantastycznymi.
Dramat cechuje również ukazanie ludowej sprawiedli-wości.