Ze względu na budowę chemiczną dzielimy tłuszcze na:
- proste
- lipidy właściwe
- woski
- trójacyloglicerole
- złożone
- fosfolipidy
- glikolipidy
- lipidy izoprenowe
- steroidy
- karotenowce
- pochodne
- kwasy tłuszczowe (nasycone, jednonienasycone, wielonienasycone)
Budowa chemiczna białka:
- białka proste (proteiny) skłdają się z łańcuchów polipeptydowych.
- białka złożone (proteidy) zawierają dodatkowo składnik niepeptydowy zwany grupą prostetyczną (lipidy w lipoproteidach, kwasy nukleinowe w nukleoproteidach, węglowodany w glikoproteidach, porfiryny w porfirynoproteidach, flawiny we flawoproteidach, jony metali w metaloproteidach).
Cząsteczki białka mogą mieć kształt kulisty ( albuminy, globuliny ) lub wydłużony ( skleroproteidy ).
W zależności od składu aminokwasowego wyróżnia się białka zasadowe, obojętne i kwaśne.
Do białek należą enzymy, przeciwciała oraz niektóre hormony.
Skład chemiczny białka: węgiel – 52%, tlen – 22%, azot – 16%, wodór – 7%, siarka – 2%, fosfor - 0%-1%.
Ze względu na budowę chemiczną węglowodany dzielimy na proste i złożone.
Węglowodany proste (monosacharydy lub jednocukry) - nie ulegają hydrolizie w przewodzie pokarmowym człowieka. Są one bezpośrednio wchłaniane do krwi, proces ten zaczyna się w jamie ustnej. Efektem ich rozkładu jest woda i dwutlenek węgla, a więc związki niebędące już cukrami.
Cukry proste to : glukoza, fruktoza, galaktoza, mannoza i inne
Glukoza (cukier gronowy) znajduje się w sokach roślinnych, szczególnie owoców, niektórych kwiatów i miodzie. U ludzi i zwierząt występuje w postaci formy zapasowej - glikogenu w mięśniach i w wątrobie. Glukoza we krwi człowieka stanowi około 0,1 %. Jest ona jedynym cukrem fizjologicznym, który jako substrat energetyczny przenoszona jest przez krew do tkanek.
Fruktoza (cukier owocowy) występuje w miodzie i w owocach. W organizmie człowieka fruktoza jest szybko metabolizowana lub zamieniana na glukozę.
Galaktoza (składnik cukru mlecznego - laktozy), w stanie wolnym występuje bardzo rzadko.
Mannoza jest składnikiem wielocukrów połączonych z białkami.
Pozostałe cukrowce proste i złożone, przechodzą przemianę do glukozy. Przemiany te dokonują się w wątrobie.
Węglowodany złożone - to połączenia dwu lub więcej cukrów prostych. Węglowodany złożone przy hydrolizie przechodzą z powrotem w cukry proste; jeśli w 2 - 4 cząsteczki monosacharydów, to nazywamy je oligosacharydami lub kilkocukrowcami a jeśli w więcej cząsteczek cukrów prostych wtedy nazywamy je polisacharydami lub wielocukrami.
Ważnym cukrem w żywieniu człowieka jest sacharoza (dwucukier), złożony z fruktozy i glukozy, który wykorzystywany jest do słodzenia kawy, herbaty itp.
Do dwucukrów zaliczamy też cukier mleczny laktozę, maltozę i cukier słodowy.
Wielocukry (polisacharydy) składają się z powiązanych w szczególny sposób cząsteczek cukrów prostych.
Do grupy tej należy : skrobia, celuloza i glikogen.
Skrobia (mączka), której cząstka składa się z wielkiej ilości glukozy, znajduje się w ziarnach zbóż, w ziemniakach, nasionach roślin strączkowych (grochu, fasoli i innych).
Glikogen (zwany skrobią zwierzęcą), ma podobną budowę jak skrobia. Glikogen odkładany jest jako forma zapasowa substratu energetycznego mięśniach i w wątrobie. Oba te złożone węglowodany są łatwo przyswajalne w organizmie człowieka.
Nieprzyswajalna lub w określonych warunkach przyswajalna częściowo jest grupa celulozy, czyli błonnika - składnika błon komórek roślinnych.