Jedną z głównych postaci powieści Marii Dąbrowskiej, pt "Noce i Dnie" jest Barbara, najmłodsza córka Adama i Jadwigi Ostrzeńskich. Jest reprezentantką średni zamożnej, podupadłej szlachty ziemiańskiej. Ojca traci w wieku lat czterech. Podstawy swego wykształcenia zdobywa dzięki determinacji matki. Barbara marzy o dalszych studiach, lecz gdy spotyka ją zawód miłosny ze strony Józefa Tolibowskiego, rezygnuje ze swoich planów i udaje się do Warszawy na kurs krawiectwa, którego z przyczyn finansowych nie kończy. Zostaje w Warszawie i tam zarabia jako nauczycielka na pensji.