Realistyczna i arkadyjska wizja wsi w literaturze renesansu.Opisz zagadnienie na wybranych przykładach.
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Wieś zajmuje ważne miejsce wśród renesansowych tematów. Obrazy wsi kształtują:
1. Mikołaj Rej – „Żywot człowieka poczciwego” i „Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem,Wójtem, a Plebanem”.
2. Jan Kochanowski – Pieśni („Pieśń świętojańska o sobótce”)
3. Szymon Szymonowic – „Żeńcy”.
Pierwsze oblicze wsi renesansowej to wieś sielska – szczęśliwa, cudowna, rajska kraina. Bliskość z naturą przynosi człowiekowi ukojenie, miłość, wdzięczność do Boga, godnie przeżyte życie i spokojną starość. Symbolizują tę idealną wizję słowa z „Pieśni o sobótce”: „wsi spokojna, wsi wesoła, jakiż głos twej chwale zdoła”.
Pamiętać należy, że jest to także wizja harmonii, ładu, czasu na pracę, która wszystkim daje radość i rozrywkę, która też przynosi zadowolenie. Taki obraz prezentuje „Żywot człowieka poczciwego” M. Reja, „Pieśń świętojańska o sobótce”, „Na dom w Czarnolesie” Kochanowskiego, wreszcie duża część sielanek Szymonowica.
"Żywot człowieka poczciwego” - utwór prezentujący ideał szlachcica – ziemianina. Rej porównuje życie człowieka do pór roku: wiosna – młodość, lato – wiek dojrzały, jesień – starość, zima – śmierć. Każdy z okresów w życiu ma inne cechy, jednak każdy niesie możliwość osiągnięcia szczęścia. Młodość to czas zdobywania doświadczeń. Człowiek dojrzały najlepiej zrobi osiadając na wsi – tam żyje w zgodzie z naturą, pracuje, a to pozwala mu osiągnąć spokój i szczęście. Starość to czas wypoczynku i spokoju w gronie bliskich, a śmierć jest naturalna i nie straszna dla człowieka prawego.
„Pieśń świętojańska o sobótce” – „PannaXII”: pieśń ta przedstawia arkadyjską wizję wsi. Jest tu pokazany kontrast pomiędzy niebezpiecznym życiem mieszczanina, dworzanina, czy żeglarza, a spokojnym i uczciwym bytowaniem na wsi. Lecz jest jeszcze inna wizja wsi: mniej sielankowa, bardziej realistyczna. Na tym obrazie ludzie zamieszkujący wieś są skłóceni, myślą egoistycznie, są chciwi. Pan wyzyskuje chłopa, nie spełnia obowiązków obywatelskich na sejmie, wiedzie hulaszczy tryb życia. Ksiądz niespełnia powinności kapłańskich, ściąga datki z wiernych. Chłop musi pracować na pańskim polu, praca nie jest radosną pieśnią – jest trudem, wysiłkiem, chłopów pilnuje starosta, który chętnie używa bicza... Taka wieś wyłania się z „Krótkiej rozprawy...” M. Reja i z „Żeńców” Sz. Szymonowica.
1. Mikołaj Rej – „Żywot człowieka poczciwego” i „Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem,Wójtem, a Plebanem”.
2. Jan Kochanowski – Pieśni („Pieśń świętojańska o sobótce”)
3. Szymon Szymonowic – „Żeńcy”.
Pierwsze oblicze wsi renesansowej to wieś sielska – szczęśliwa, cudowna, rajska kraina. Bliskość z naturą przynosi człowiekowi ukojenie, miłość, wdzięczność do Boga, godnie przeżyte życie i spokojną starość. Symbolizują tę idealną wizję słowa z „Pieśni o sobótce”: „wsi spokojna, wsi wesoła, jakiż głos twej chwale zdoła”.
Pamiętać należy, że jest to także wizja harmonii, ładu, czasu na pracę, która wszystkim daje radość i rozrywkę, która też przynosi zadowolenie. Taki obraz prezentuje „Żywot człowieka poczciwego” M. Reja, „Pieśń świętojańska o sobótce”, „Na dom w Czarnolesie” Kochanowskiego, wreszcie duża część sielanek Szymonowica.
"Żywot człowieka poczciwego” - utwór prezentujący ideał szlachcica – ziemianina. Rej porównuje życie człowieka do pór roku: wiosna – młodość, lato – wiek dojrzały, jesień – starość, zima – śmierć. Każdy z okresów w życiu ma inne cechy, jednak każdy niesie możliwość osiągnięcia szczęścia. Młodość to czas zdobywania doświadczeń. Człowiek dojrzały najlepiej zrobi osiadając na wsi – tam żyje w zgodzie z naturą, pracuje, a to pozwala mu osiągnąć spokój i szczęście. Starość to czas wypoczynku i spokoju w gronie bliskich, a śmierć jest naturalna i nie straszna dla człowieka prawego.
„Pieśń świętojańska o sobótce” – „PannaXII”: pieśń ta przedstawia arkadyjską wizję wsi. Jest tu pokazany kontrast pomiędzy niebezpiecznym życiem mieszczanina, dworzanina, czy żeglarza, a spokojnym i uczciwym bytowaniem na wsi. Lecz jest jeszcze inna wizja wsi: mniej sielankowa, bardziej realistyczna. Na tym obrazie ludzie zamieszkujący wieś są skłóceni, myślą egoistycznie, są chciwi. Pan wyzyskuje chłopa, nie spełnia obowiązków obywatelskich na sejmie, wiedzie hulaszczy tryb życia. Ksiądz niespełnia powinności kapłańskich, ściąga datki z wiernych. Chłop musi pracować na pańskim polu, praca nie jest radosną pieśnią – jest trudem, wysiłkiem, chłopów pilnuje starosta, który chętnie używa bicza... Taka wieś wyłania się z „Krótkiej rozprawy...” M. Reja i z „Żeńców” Sz. Szymonowica.