H. Bergson wykorzystując osiągnięcia współczesnej psychologii, rozróżnił: „jaźń głęboką”, która jest własną, niejako naturalną oraz „jaźń powierzchowną”, to jest tą, która jest narzucona, obca, nie należy do określonego człowieka. W poznaniu intuicyjnym ważną rolę odgrywa dysocjacja, tj. odrzucanie wrażeń niepotrzebnych, tych, które wypływają z „jaźni powierzchownej”. Uważał,że rozwój człowieka jest rozwojem twórczym,że jest nieodłącznym atrybutem wszystkich istot organicznych, wypływa z ich sił wewnętrznych, z ich pędu życiowego. Życie człowieka jest nieprzerwanym strumieniem wzruszeń i postępków. Wolny jest ten, którego decyzje i postępowanie wynika z jego jaźni, a nie jest narzucone przez inne osoby; wolność nie jest ani powszechna, ani absolutna, można mówić o pewnych stopniach wolności. Moralność wyrasta z dwóchźródeł: 1.Społecznego, w którym społeczeństwo przeciwdziała niebezpiecznym, egoistycznym jednostkom, formułując określone zakazy lub nakazy moralne, stosując sankcje.
Z jednostek; w tymźródle moralność tworzona jest w ten sposób,że uogólniane są cechy jednostek najlepszych, wzorcowych (wzory osobowe). Moralność ta jest dynamiczna, bo jako swoje zadanie przyjmuje ulepszanie tego, co jest. Jest ona wyższa, bardziej potrzebna społeczeństwu.