"Na szczycie hierarchii wartości uznawanej przez ludzi średniowiecza stał Bóg. Życie doczesne traktowano jedynie jako wstęp i przygotowanie do życia wiecznego - w raju lub piekle, a śmierć jedynie jako nieunikniony moment przejścia w celu znalezienia zbawienia u boku stwórcy bądź przyjęcia od Niego kary potępienia. Wiele utworów literackich oraz dzieł sztuki pochodzących z epoki średniowiecza ukazuje nam obraz ludzi zmagających się z trudami życia doczesnego i dążących do zbawienia. Artyści skupiali się wówczas głównie na tematyce sakralnej i tworzyli przekazy właściwych i wartych przestrzegania wartości. Poprzez odbiór ich dzieł możemy zrozumieć wartość wiary dla człowieka średniowiecznego. Wiary, która może stać się ważna także dla nas.
Nie zapominając o Bogu i religii, autorzy zamieścili także w swych utworach obrazy człowieka i jego codziennych spraw. W końcu, jak i w każdej innej epoce, poszukiwali odpowiedzi na pytania nurtujące człowieka. Postać ludzka była ukazywana najczęściej jako bezsilna wobec woli bożej. Dzieła przede wszystkim jednak przekazywały normy zachowania, które ułatwiałyby zbawienie duszy. Literatura, obok Kościoła, była główną "nauczycielką" dobrego życia, a to dlatego, że przekazywała właściwe wzorce do naśladowania. Właśnie z literatury ludzie wykształceni czerpali porady dotyczące życia, prości musieli zadowolić się kazaniami i przedstawieniami teatralnymi.
Symbolika była nieodłącznym elementem literatury i sztuki średniowiecznej. Miała dla odbiorców duże znaczenie. Często wzory postępowania przekazywane były właśnie za pomocą alegorii i symboli. Symbolika ułatwiała zrozumienie sensu, lecz nie koniecznie treści utworu. Poza tym, kolory, motywy i symbole stanowiły język sztuki, powszechnie i wszędzie zrozumiały.
Dla zrozumienia przekazu, jaki pozostawiło nam średniowiecze trzeba objąć umysłem wszystkie dziedziny artystycznej działalności człowieka - literaturę, malarstwo, rzeźbę, muzykę. Co ciekawe, wszystkie one zbiegały się w całość i obecne były razem w innej z dziedzin ludzkiej działalności - architekturze. Podstawowe w średniowieczu style architektoniczne to romanizm i gotyk. Styl romański charakteryzowały ciężkość i solidność budowy oraz względna prostota formy. Okna były niewielkie, więc wnętrza - ciemne. Kościoły romańskie pełniły w tym okresie nie tylko rolę miejsc kultu religijnego - stanowiły także budowle obronne. Styl gotycki zerwał z przysadzistością. Budowle gotyckie cechowały się lekkością i wysoka komplikacją budowy a ich wysokość pobił dopiero wynalazek żelazobetonu. Delikatność, strzelistość i jasność wnętrz potęgowane były przez witraże w ogromnych oknach. Teraz dopiero kościół zaczął symbolizować Światłość. Architektura gotycka była kamienną modlitwą kierowana do Boga.
Średniowiecze pozostawiło nam wartościowy i różnorodny dorobek. Epoka zaangażowana była przede wszystkim w kwestie religijne, ale pozostawiała też miejsce na świeckie problemy zwykłych ludzi. Artyści okresu przede wszystkim pouczają, bawią dopiero w drugiej kolejności. Epoka jawi nam się zupełnie inaczej od czasów obecnych, w których na szczycie drabiny znajduje się zwykle pieniądz. Pokazuje, jak inaczej można zaplanować życie."