Poczytaj na pewno się przyda:
Problem badawczy:
pytanie, które stawiamy sobie przed rozpoczęciem doświadczenia. Problem, którego
rozwiązania szukać będziemy wykonując eksperyment. Powinien być jasno i prosto
sformułowany. Odpowiedź na nasze pytanie uzyskujemy w wyniku przeprowadzenia
doświadczenia.
Np. Czy obecność w glebie soli mineralnych wpływa na wzrost i rozwój siewek?
Można go też postawić w postaci równoważnika zdań
Np. Wpływ soli mineralnych znajdujących się w glebie na wzrost i rozwój siewek.
2. Hipoteza – twierdzenie wyrażające nasze przypuszczenie co do wyniku
eksperymentu. Hipotezę stawiamy po zadaniu sobie problemu badawczego –
formułujemy w niej odpowiedź na nasze pytanie. Ważne jest, że stawiamy ją przed
wykonaniem eksperymentu. Hipoteza nie zawsze musi być słuszna, jest tylko naszym
przypuszczeniem. W toku prowadzenia doświadczenia dokonujemy jej weryfikacji,
czyli sprawdzamy słuszność.
Np. Obecność soli mineralnych w glebie jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i
rozwoju siewek.
3. Przebieg eksperymentu biologicznego.
a) planowanie doświadczenia
· sformułuj temat doświadczenia w postaci problemu badawczego;
· sformułuj hipotezę roboczą;
· odpowiednio dobierz materiał (wszystko, co wykorzystujemy w
doświadczeniu) i metodę pracy;
· określ czasu trwania doświadczenia;
· ustal próbę kontrolną i badawczą:
próba kontrolna: warunki kontrolne
- wszystkie parametry są niezmienne
- brak czynnika, który mógłby wpłynąć na przebieg eksperymentu
- warunki jak najbliższe rzeczywistym
- służy jako „wzorzec”, wobec którego dokonuje się porównywania
Np. nasiona wysiane w skrzynce z glebą podlewane wodą bez minerałów
próba badawcza: warunki badawcze (zmienione)
- w niej zmieniony zostaje parametr, wpływ którego badamy
Np. nasiona wysiane w skrzynce z glebą podlewana wodnym roztworem minerałów.
Copyrights LCE LOGOS Centrum Edukacyjne www.zdammature.pl
Zarówno do próby badawczej jak i kontrolnej wykorzystujemy stosunkowo dużą liczbę
osobników (np. 200 nasion daje bardziej wiarygodne wyniki niż dane z próby 5 nasion)!
b) uzyskiwanie wyników:
· pomiary bezpośrednie (mierzenie, ważenie, odmierzanie czasu itp.);
· pomiary pośrednie (porównywanie wyników, np. ogólniki: szybciej – wolniej);
· obserwacje
c/ wnioskowanie:
· przedstawienie wyników średnich w postaci: tabel, wykresów itp. (konieczne są
nagłówki, podpisanie osi x i y i ustalenie jednostki dla każdej z osi wykresu).
· Na podstawie uzyskanych i przedstawionych wyników formułujemy wniosek – tezę
Teza: wniosek poparty wynikami eksperymentu
Teza jednoznacznie potwierdza lub obala hipotezę!
Przykładowe zadania:
Zad. 1 Uzupełnij plan doświadczenia dotyczącego następującego problemu badawczego:
Problem badawczy: Czy obecność w glebie soli mineralnych wpływa na wzrost i rozwój
roślin?
Hipoteza: sole mineralne są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin.
Obiekt badań: nasiona pszenicy
Materiał: 2 skrzynki z jednakową ilością gleby, woda destylowana, wodny roztwór soli
mineralnych np. azotanów, zlewka do podlewania, linijka
Próba kontrolna: do jednej ze skrzynek wysiewamy 30 nasion pszenicy i podlewamy
woda destylowaną bez azotanów
Próba badawcza: do drugiej skrzynki wysiewamy 30 nasion pszenicy i podlewamy
wodnym roztworem azotanów.
Ważne jest aby pozostałe parametry w obu skrzynkach były takie same: np. natężenie
światła, ilość wody użyta do podlewania, częstość podlewania, temperatura itp. !
Obserwacje: po kilku dniach obserwujemy wzrost siewek porównując wyniki w obu
próbach.( można zmierzyć średnią długość siewki w każdej ze skrzynek)
Wniosek: Nasza hipoteza potwierdziła się. Wzrost siewek w glebie z solami mineralnymi
jest intensywniejszy.
Zad 2. Uzupełnij plan doświadczenia dotyczącego następującego problemu badawczego:
Problem badawczy: Czy stężenie soli w roztworze wpływa na szybkość pulsowania wodniczek
tętniących u słodkowodnego pantofelka?
Copyrights LCE LOGOS Centrum Edukacyjne www.zdammature.pl
Wodniczki tętniące usuwają nadmiar wody. Woda tym szybciej przenika im jest jej więcej w
roztworze, czyli im roztwór jest bardziej hipotoniczny (mniej stężony).
Hipoteza: Im wyższe stężenie soli w roztworze tym mniejsza częstość pulsowania
wodniczek.
Materiał: zestaw szkiełek, woda destylowana, roztwór 1% soli kuchennej, stoper, mikroskop
optyczny
Próba kontrolna: Pojedynczego pantofelka umieszczamy w wodzie i mierzymy ilość
skurczów wodniczki w ciągu 1 minuty pod mikroskopem
Próba badawcza: Inne osobniki umieszczamy na szkiełkach podstawowych w różnych
roztworach wodnych soli (pierwszego w danym roztworze 1 %, inne w roztworach bardziej
rozcieńczonych – dodajemy wodę do danego roztworu) i dokonujemy analogicznych
obserwacji.
Obserwacje: Częstość pulsowania jest największa w przypadku wody destylowanej i maleje
wraz ze wzrostem stężenia soli w roztworze.
Wniosek: Nasza hipoteza potwierdziła się, wodniczki tętniące są charakterystyczne dla
protistów słodkowodnych, gdyż one muszą usuwać nadmiar wody (takiego problemu nie
mają protisty morskie).