Przyczyną potopu jest moralna degradacja ludzkości zapoczątkowana w rozdziale czwartym Księgi Rodzaju. Na poczatku nastepuje ograniczenie życia wieku ludzkości z powodu narastającej grzeszności. autor chce przez to przekazać religijną etiologię umierania.
Istotą opowiadania o potopie jest decyzja Boga o wygubieniu ludzkości z powodu wielkiej niegodziwości i nieprawości na ziemii. Widać tutaj przeniesienie uczuć ludzkich, takich jak smutek i żal na Boga. Dalej jest mowa o człowieku zwanym Noe, który jest prawy i Bóg darzy go życzliwością. z tego tytułu pragnie uratować jego wraz z całą rodziną i do tego po jednej parze zwierząt z każdego gatunku. W zwiazku z tym Bóg każe Noemu wybudować arkę.
Pierwszym aktem Noego po ustaniu potopu jest złożenie ofiary całopalnej ze wszystkich zwierząt czystych, celem podziękowania za uratowanie i ukrytą myślą o dalsze błogosławieństwo. Bóg odpowiada Noemu i cofa przekleństwo stwierdzając, iż bezcelowe jest już dalsze karanie ludzkości potopem. Poza tym dodaje jeszcze zapewnienie, że porzadek przyrody nie dozna już zakłóceń.
Najważniejszym aktem ze strony Boga, jakiego dokonał po potopie jest tzw. przymierze noachickie, gdyż poprzez Noego Bóg po raz pierwszy zawiera przymierze z całą ludzkością. Jest ono bezwarunkowe, ponieważ Bóg w zamian niczego nie chce od ludu. Wstepem do przymierza jest błogosławieństwo udzielone Noemu i jego rodzinie; jest to błogosławieństwo płodności i panowania. Poza tym prawo przymierza dotyczy zakazu spożywania mięsa z krwią, bo zgodnie z przekonaniem starożytnych, z krwią przekazywane było życie, które pochodzi od Boga. Drugi zakaz dotyczy odbierania życia człowiekowi, gdyż jedynym dawcą życia jest Bóg, do którego to życie ma wracać we właściwym czasie. Znakiem zawarcia przymierza jest obecna na niebie tęcza, która ma przypominać ludziom o zobowiazaniach wobec Boga i o Jego dobroci.