Mitologia i księga rodzaju jako dwie opowiesci o stworzeniu człowieka

Question

Polski , wypracowanie.

Answer 1

U początków wielu kultur odnajdujemy dzieła, poematy, opowieści, które są próbą odpowiedzi na pytanie, skąd wziął się świat czy sam z siebie, czy stworzony przez istotę wyższą, boską, jak kształtował się jego porządek, jak powstały zjawiska przyrody, zwierzęta, a wreszcie jak powstał człowiek.
Mitologie wytworzyły kultury: egipska i asyryjska, hinduska, grecka i rzymska. Istnieje też mitologia słowiańska.
Mity porządkują wierzenia, odpowiadają na zasadnicze pytania, nazywają zbiorowe emocje, tworzą więź społeczną, określają świadomość zbiorową, tworzą tradycje i obyczaje.
Nas, Europejczyków, interesuje szczególnie mitologia grecka jako najstarsza z wytworzonych na naszym kontynencie. A ponieważ kultura starożytnej Grecji przez wieki wpływała na kulturę całej Europy, a więc mitologia upowszechniła się i weszła w świadomość zbiorową Europejczyków.
Drugą wielką księgą, znajdującą się u podstaw kultury europejskiej, jest Biblia. I Biblię rozpoczyna poemat o stworzeniu świata i człowieka - Księga Genesis. Czy obydwa obrazy - mitologiczny i biblijny - są podobne? Co je różni?
W mitologii greckiej świat powstaje z Chaosu, z mieszaniny żywiołów, z której wyłaniają się bogowie. Najpierw Gaja-ziemia i Uranos-niebo, potem tytani, cyklopi, giganci. Rozpoczynają oni walkę o władzę. Obce są im pojęcia etyczne, moralność. Są okrutni, bezwzględni, źli. Dopiero zwycięstwo bogów olimpijskich koń¬czy gigantomachię. Bogowie dzielą pomiędzy siebie świat, co kończy wojnę. Bogów jest wielu (politeizm - wielobóstwo), każde zjawisko otaczającego świata ma swego boga, bożka, boginkę. Królem bogów, panem nieba, władcą piorunów był Dzeus. Hera, jego małżonka, była opiekunką kobiet, Posejdon był władcą mórz, Hades - podziemi, Demeter była boginią urodzaju itd. itd.
Grecy przypisują im cechy ludzkie, bogowie są pięknymi ludźmi, mają ich zalety i wady. Różni ich od ludzi nieśmiertelność uzyskiwana dzięki piciu ambrozji.
Jak już wspomniałam, nie są im obce zdrady, miłostki, złość, okrucieństwo. Mitologia nie zawiera przykazań moralnych, wskazówek etycznych, raczej usprawiedliwia chaotyczność i zło świata.
Jakżeż inaczej wygląda opowieść o stworzeniu świata w Biblii! Chociaż na samym początku dostrzegamy podobieństwo. Biblijny Bóg też stwarza świat z nicości przypominającej Chaos.
Boże „stań się" wydziela z nicości kolejno światło i ciemność, dzień i noc, niebo, wody, ląd, który pokrywa zielenią, ciała niebieskie, ptaki i zwierzęta, i wreszcie człowieka.
Boże słowo porządkuje świat. Dzieło boże jest dobre - od razu występuje wartościowanie etyczne. Stworzenie świata w sześciu dniach i odpoczynek Boga po trudach stworzenia w siódmym zawiera nakaz, by po sześciu dniach pracy odpoczywać w niedzielę.
To zasadnicza różnica między obu starożytnymi przekazami.
Inne jest też pojęcie Boga. W Biblii Bóg jest jeden (monoteizm), jest nieskończony, wieczny, nie powstaje, ale istnieje zawsze i stwarza świat. Nie przypomina ludzi, jest ideą, jest doskonałością, dobrocią, miłosierdziem, miłością.
Ostatnim dziełem Boga w Księdze Genesis jest człowiek. Bóg stworzył Adama i Ewę, powierzył im władzę nad światem i nakazał rozmnażać się i napełniać świat. Umieścił ich w raju, obwarowując uzyskane szczęście jednym jedynym zakazem -zerwania jabłka z drzewa wiadomości. Złamanie zakazu za namową węża-szatana spowodowało wygnanie z raju i ściągnęło na człowieka cierpienia, choroby i śmierć.
W mitologii człowiek też jest dziełem boga Prometeusza, który ulepił go z gliny zmieszanej ze łzami i obdarzył duszą. I tu podobieństwa się kończą. Inni bogowie byli wrogo nastawieni do ludzi, chcieli ich sobie podporządkować, a na¬wet zniszczyć. A dobroczyńcę, Prometeusza, za to, że dał ludziom ogień, przykuli do skały Kaukazu, a orzeł rozdzierał jego wciąż odrastającą wątrobę. Prometeusz, dobroczyńca ludzi, to jedyny dobry bóg, buntownik przeciw okrutnemu światu, a jego poświęcenie dla ludzi przypomina późniejszą ofiarę Chrystusa.
Jest też w mitologii odpowiednik raju w postaci złotego wieku (okres szczęścia ludzkości pod opieką Prometeusza), po którym nastąpił wiek srebrny, brązowy, żelazny.
Jabłko z drzewa wiadomości przypomina puszka Pandory, którą bogowie ob¬darzyli żonę brata Prometeusza, również obwarowując prezent zakazem (tu - otwierania). Ciekawa Pandora otworzyła puszkę, z której wydobyły się troski, zmartwienia, choroby i cierpienia, nękające odtąd ludzi.
I w Biblii i w mitologii występuje potop, z którego ocalała jedynie jedna sprawiedliwa rodzina, z której potem odrodziła się ludzkość.
Jak więc widzimy, są podobieństwa między omawianymi opowieściami, ale dotyczą raczej szczegółów. Wynikają pewnie z tego, że próbują odpowiedzieć na podobne pytania w sposób symboliczny, alegoryczny i obrazujący stopień znajomości świata przez starożytnych.
Różnice są wyraźniejsze. Dotyczą pojęcia Boga. W religii monoteistycznej Bóg jest pojęciem abstrakcyjnym, szerszym i głębszym niż upersonifikowani bogowie mitologiczni. Są oni zabawni, sympatyczni, ale zbyt ludzcy. Trudno sobie wyobrazić, aby ludzie chcieli naśladować takich bogów - zazdrościli im wiecznej młodości i nieśmiertelności, ale tacy bogowie nie uczyli jak żyć.
Na tym polega wielka przewaga Biblii. Biblia porządkuj e świat, uczy co dobre, co złe, zawiera zakazy i nakazy. Biblijny Bóg wskazuje człowiekowi, co ma robić, jak żyć. Zło jest dziełem szatana i wynika z niewypełniania nakazów bożych. Dekalog stanowił przez wieki i stanowi drogowskaz dla ludzi z kręgu kultury śródziemnomorskiej. Dlatego Biblia stała się księgą świętą dla wyznawców wielu religii, natomiast mitologia jest dla nas zbiorem baśni, pięknych, czasem okrutnych, ale tylko baśni.
Weszły one w świadomość europejską jako powtarzające się obrazy, symbole, toposy występujące w sztuce Europy. Muzea pełne są obrazów i rzeźb nawiązujących do mitologii, dzieła literackie pełne aluzji do niej. Dlatego chcąc rozumieć kulturę naszego kontynentu, musimy poznać mitologię grecką oraz Biblię.