Dziady dramatem romantycznym.
Charakterystycznym zjawiskiem literatury romantycznej jest konstrukcja bohatera romantycznego. Typowość polega na tym, że biografia układa się w pewien schemat powtarzalny ( z niewielkimi zmianami) w najważniejszych dziełach romantyzmu. Żywot bohatera romantycznego podzielić można na trzy etapy:
I. Młodość. Jest to człowiek wrażliwy, najczęściej poeta, samotny, nie rozumiany przez ludzi, wyobcowany i nieszczęśliwie zakochany. To typ Gustawa z IV cz. Dziadów. Owładnięty uczuciem, przewrażliwiony, odtrącony przez ukochaną, skrzywdzony przez sztuczne konwenanse tego świata.
II. Metamorfoza. Punkt bardzo ważny w życiu bohatera romantycznego chwila przeistoczenia się z nieszczęśliwego kochanka zapatrzonego tylko we własny problem, bojownika o sprawę ogólną (wyzwolenie narodu). Jest to moment często zaznaczony przez samobójstwo (Gustaw zabił się i żyje nadal) i zmianę imienia (Gustaw zmienia się w Konrada). Metamorfoza w Dziadach zaznaczona jest szczególnie wyraźnie - bohater zapisuje ją na ścianie celi więziennej: Umarł Gustaw narodził się Konrad.
III. Etap - „Konrada” - walki o wielką, ogólną ideę. Jest to zwykle sprawa narodowa lub interes danej grupy społecznej. Teraz charakteryzuje bohatera prometeizm (poświęcenie się dla dobra ogółu), tytanizm (próby podjęcia totalnego wysiłku dla dobra sprawy), mesjanizm (chęć spełnienia swojej misji, rola Mesjasza poświęcającego się dla idei) a nawet: czyn, który z punktu widzenia moralności jest dyskusyjny lub wręcz nieetyczny (mord, bluźnierstwo, zdrada). Czyn taki zawsze posiada motywację jaką są intencje bohatera. W przypadku Konrada takim czynem jest bluźniercze wystąpienie przeciw Bogu. Bohater romantyczny zwykle nie wygrywa nie osiąga postawionego sobie celu, lecz także nie przegrywa, gdyż jego idea okazuje się zwycięska.
Dziady są najsłynniejszym dramatem romantycznym.