Co to jest własnośc-rodzaje własności

Question

Własność

Answer 1

Własność – to najszersze, podstawowe prawo rzeczowe, pozwalające właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób (w jego ramach właściciel korzysta z maksimum uprawnień względem rzeczy). Oznaką korzystania z rzeczy są uprawnienia do posiadania, używania, pobierania pożytków i innych dochodów z rzeczy (pożytki rzeczy – naturalne, np. płody, jabłka z sadu i cywilne, np. czynsz z tytułu dzierżawy lub najmu, odsetki od pożyczki albo leasingu itp.) oraz dysponowania faktycznego rzeczą (przetwarzanie rzeczy, zużycie, a nawet zniszczenie). Z kolei przez rozporządzanie rozumie się uprawnienia do wyzbycia się własności (np. przeniesienie, zrzeczenie, czy rozrządzenie na wypadek śmierci) i do obciążenia rzeczy poprzez ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, np. zastaw, hipoteka lub poprzez dokonanie czynności – zobowiązań dotyczących rzeczy o skutkach obligacyjnych tj. oddanie w dzierżawę, najem, pożyczkę, leasing. Uprawnienia te nie stanowią granic prawa własności, które zakreśla obowiązujące ustawodawstwo. Właściciel nie może ani korzystać z rzeczy, ani też nią rozporządzać w sposób sprzeczny z przepisami ustaw i z zasadami współżycia społecznego. Właścicielem może być każda osoba (fizyczna lub prawna), z pewnymi wyjątkami, np. właścicielem nieruchomości nie może być to cudzoziemiec bez stosownego zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Ochrona własności oparta jest na systemie roszczeń (windykacyjne lub negatoryjne), jakie przysługują właścicielowi w razie naruszenia jego prawa. Własność jest funkcją rozwoju stosunków społecznych, politycznych i ekonomicznych. Na temat początków własności rzymskiej istnieje wiele hipotez. Powszechnie przyjmuje się, iż wcześniej wykształciło się prawo jednostki na rzeczach ruchomych, a dopiero później na nieruchomościach.

Rodzaje własności:
•    Własność kolektywna –
•    Własność prywatna – rzeczowe i autonomiczne prawo jednostki do władania rzeczą materialna, w treści swej nieograniczone o ile nie narusza obowiązującego prawa
•    Własność indywidualna – tu podmiotem jest pater familias, najpierw ruchomości a potem także i grunty
•    Własność kwirytarna –(własność cywilna – bo chroniona przez ius civile), przysługiwała jedynie pełnoprawnym obywatelom rzymskim, nabycie własności wymagało zachowania formy albo mancypacji, ale res nec mancipi można było nabywać w inny sposób, zdarzało się ,że nabywca nie nabywał własności kwirytarnej a jedynie posiadanie, które dopiero z upływem czasu wskutek zasiedzenia mogło prowadzić do własności kwirytarnej (zanim to nastąpiło własność kwirytarna pozostawała przy zbywcy a posiadaczowi nie przysługiwały żadne środki ochrony
•    Własność bonitarna (pretorska) – dzięki actio Publicana – fikcja że powód posiadał sporna rzecz przez czas niezbędny do zasiedzenia – znajduję się ona w majątku uprawnionego
•    Własność podwójna – duplex dominium – jak wyżej – na tej samej rzeczy własność kwirytarna i bonitarna
•    Od Justyniana władztwo ma charakter jednolity
•    Własność narodu rzymskiego lub cesarza – grunty prowincjonalne zdobyte w wyniku podboju, uprawnienia właścicieli mieli posiadacze – władztwo – można sprzedać, dziedziczyć ale nigdzie nie nazwano tego własnością – władztwo na gruntach prowincjonalnych – zrównane z własnością kwirytarną za Justyniana
•    Pełną własność na gruncie mógł mieć tylko obywatel rzymski tylko w Italii
Własność peregrynów – chroniona była w myśl zasady personalności przez ich własne systemy prawa, jeżeli spór z obywatelem rzymskim zakładano fikcję, że peregryn jest obywatelem rzymskim, Karakalla nadał obywatelstwo wszystkim mieszkańcom imperium – koniec odrębnej kategorii własności.
Iura in re aliena było to prawo na rzeczy cudzej czyli ograniczone prawo własności. Należały tutaj takie oprawa jak : służebność, wieczystą dzierżawę, zastaw, prawo powierzchni, hipoteka. Służebność servitutes jest to ograniczone prawo rzeczowe które umożliwiało osobie cudzej korzystanie z rzeczy w ściśle określonym kierunku lub w określony przez prawo sposób. Służebność dzieliła się na gruntową (prediorum) i osobistą (personalum). Wieczysta dzierżawa jest to prawo zbywalne i dziedziczne do eksploatacji cudzego gruntu z obowiązkiem płacenia czynszu. Zastaw w postaci pignus i hipoteki służył jako forma zabezpieczenia było więc to prawo dodatkowe ustanawiane w celu zabezpieczenia istniejącego zobowiązania. Prawo powierzchni (superficies) czyli prawo do zamieszkiwania w budynku jako prawo dziedziczne i zbywalne zbudowanym na cudzym gruncie z obowiązkiem płacenia czynszu.