Jaką wymowę ma więc finałowa scena powieści? Czy jest wezwaniem do rewolucji, o co oskarżali Żeromskiego prawicowi krytycy?
Z przedstawionej wyżej oceny różnych koncepcji naprawy Polski wynikać powinien wniosek zgoła odmienny. Scena ta jest ostrzeżeniem przed możliwością rewolucji, która budzi w pisarzu lęk, a która może nastąpić, jeżeli nie zmieni się radykalnie sytuacji społecznej w Polsce.