W powieści Stefana Żeromskiego Syzyfa "zastępują"nmauczyciele, którzy nadaremnie próbują narzucić język i kulturę rosyjską w szkole. Jednak uczniowie klerykowskiego gimnazjum pomimo wszelkich kar, gróźb oraz konfliktów łamią zakazy rusyfikatorów, a także sprzeciwiają się im, np. sprzeciw Figi Waleckiego skierowany przeciwko nauczycielowi histohii, który przeinaczał fakty historyczne. Gimnazjaliści są wytrwali i wytrzymali w swoich dążeniachdo odrodzienia kraju. Organizują potajemne spotkania u Gontali, korzystając z "przywilejów młodości". Czytają zakazane lektury, rozmawiją oraz śpiewają hymn w kościele w języku ojczystym, co świadczy o patriotyzmie, a także przywiazaniu do polskiej kultury i języka.Dobrym przykładem może być recytacja "Reduty Ondona" przez Zygiera, jak również żadanie o pisanie jego imienia i nazwiska po polsku.
W trakcie walki uczniów o odrodzenie Polski, rodzi się przyjaźń Marcina Borowicza z Andrzejem Radkiem,którzy razem próbują coś zdziałać.
W czasie przygotowań do matury marcinek przeżywa swoją pierwszą miłość, która daję mu nadzieję i siłę na dalszą walkę o kulturę polską.
Uważam, iż "'Syzyfowe prace" są radosnym hymnem życia na przkór wszystkiemu, gdyż uczniowie klerykowskiego gimnazjum, pomimo preji wywieranej przez nauczycieli, dążą do odrodzenia Polski i jej kultury, a także robią wszystko, żyby ich wysiłki nie były syzyfową pracą.