POEZJA JAKO OCALENIE (CZESŁAW MIŁOSZ)
- charakterystyka:
o pseud. Jan Syruć
o lektura tekstów w „salonach”
o elementy przedwojenne (W malignie 1939, Rzeka, Podróż, Książka z ruin, Baśń wigilijna, Kraina poezji)
§ katastrofizm
§ wizjonerstwo
§ baśniowość
o rozdarcie dwóch wcieleń poety” własnego- zbiorowego, prywatnego- publicznego
- twórczość:
o teksty do Pieśni niepodległej; też wstęp:
§ wojna uczy myśleć kategoriami wspólnoty
§ konieczność wewnętrznego dialogu i obrachunku
§ ironia artystyczna (zdolność autora do przybierania skóry różnych ludzi; zlanie się „ja” i „my”)
§ teksty:
· Pieśń niedobrych synów- stylizacja na „lamenty”; synowie samooskarżający się za winy wobec ojczyzny- matki
· Równina, Szedłem dzisiaj przez ogród- wiersze bardziej osobiste; określenie się w stosunku do pojęć „ojczyzny” i „narodu”; czekanie na przemianę w sobie
o Świat. Poema naiwne 1943; charakterystyka:
§ „ja” i „my” w poezji wojennej to jedność
§ króciutkie wiesze o rodzinie
§ dom jako ostoja spokoju
§ utopia
§ naiwność dziecięca
§ możliwość różnej oceny tej utopii (od aprobaty do odrzucenia);
§ tworzenie „obiektywnych charakterów i sytuacji”
§ teksty:
· Wiara, nadzieja, miłość;
o tryptyk ewangeliczny
o obiektywne istnienie świata (jest on niezależny od naszych wrażeń)
o porządek świata obejmuje miejsce na dobro i zło
· Przypowieść o maku;
o Głosy biednych ludzi; charakterystyka:
§ cykl odmienny od Świata
§ monologi postaci nie utożsamionych z autorem→ monolog „persony”
§ wpływy Eliota
§ publicystyka, przyziemne problemy
§ teksty:
· Pieśń obywatelska; bohaterstwo nie ma żadnej ceny
· St. I. Witkiewicz- zamiar artysty by dosięgnąć metafizycznego „dna” wynosi go ponad ludzi, ale śmierć zrównuje go z nimi na nowo
· Biedny chrześcijanin patrzy na getto; samotność ginących (→też Campo di Fiori)
· Wiersz na pewną książkę:
o odniesienie do Skąd i dokąd idziemy? B. Suchodolskiego
o poeta w sporze o principia stoi obok filozofów i uczonych
o parodia filozoficznego języka
o jałowość spekulacji
· Przedmieście
o poetycki reportaż
o eliotowska metoda tzw. obiektywnego korelatu
· Pieśń Adriana Zielińskiego:
o bohater chciałby się znaleźć poza czasem, w którym żyje
o czuje się zdradzony przez swoje ideały
o Ocalenie 1945
- utwory:
o Warszawa (= Miasto, Warszawo, Fragment wrześniowego poematu)
o W maligmie 1939; runął świat i pozostała tęsknota
o Podróż- obraz pięknej Warszawy- architektura, ogrody, Lukullusowe uczty;
o Baśń wigilijna; motywy bożonarodzeniowe, tęsknota za epoką pierwotnej niewinności
o Książka z ruin- spotkanie życia z fikcją dzieł literackich