Przedstaw cechy prawa administracyjnego materialnego

Question

Prawo administracyjne

Answer 1

Normy prawa materialnego to normy zawarte w przepisach prawa administracyjnego powszechnie obowiązującego, które określają treść praw i obowiązków (zachowania się) ich adresatów.
Normy prawa administracyjnego materialnego to takie normy przynależące do prawa administracyjnego, które wyznaczają status podmiotów, które w stosunku administracyjno-prawnym występują w charakterze podmiotu administracyjnego ( podległego kompetentnemu podmiotowi administracji publicznej) oraz normy, które ustanawiają dla administracji publicznej podstawy do wyznaczania takiego statusu. (Szewczyk)

Rodzaje (typy) norm prawa materialnego- wyodrębnione z uwagi na sposób konkretyzowania obowiązków czy uprawnień ich adresatów
1) normy konkretyzowane przez akt administracyjny
• stosowanie norm ogólnych prawa materialnego następuje przez akt administracyjny, czyli decyzje w rozumieniu KPA
• normy prawa materialnego mogą ustanawiać pewnego rodzaju nakazy lub zakazy, dają podstawę do roszczeń o uzyskanie określonego uprawnienia w drodze aktu indywidualnego (nakłada na indywidualnie określonego adresata obowiązki lub przyznaje określone uprawnienia)
• wyznacza przestanki na jakich może nastąpić odebranie, nadanie lub ograniczenie praw jednostki ( np. art.28 ustawy Prawo budowlane - ustala przesłanki uzyskania pozwolenia na budowę)
2) normy stosowane bezpośrednio (kontrolna rola organów)
• normy prawa materialnego określają wprost bez potrzeby wydania aktu indywidualnego (tj. aktu stosowania prawa, obowiązki adresata)
• rola organu administracji sprowadza się do kontroli ich przestrzegania, ewentualnej realizacji obowiązku ze środków przymusu ( głównie egzekucyjnego)
• ustanawianie obowiązków następuje przez przepis ogólny bez potrzeby wydawania aktów indywidualnych ( np. ustawa Prawo o ruchu drogowymustala obowiązki uczestnika ruchu)
Niekiedy wyodrębnia się różnego rodzaju:
• inspekcje np.: sanitarną, ochrony środowiska    .
• nadzory (np.: nadzór farmaceutyczny, budowlany)
których celem jest kontrola czy adresat norm powszechnie obowiązujących z których wprost wynikają określone obowiązki przestrzega nakazów i zakazów w nich zawartych.
Przepisy takie zawierają z reguły fragmenty procedur kontrolnych. W następstwie czynności kontrolnych mogą być wydane decyzje administracyjne:
• sankcje egzekucyjne
• kary administracyjne
3) normy konkretyzowane przez czynności materialno-techniczne
• normy prawa materialnego ustalają prawa czy obowiązki adresata bez potrzeby wydawania aktu indywidualnego, ale jednocześnie ustalają obowiązki organu administracji publicznej do podjęcia określonej czynności materialnoprawnej (czynności urzędowej) polegającej na przykład:
- prowadzeniu rejestru (np. pojazdów mechanicznych)
- ewidencji (np. działalności gospodarczej)
- stwierdzenia faktu zameldowania
organ wydaje dowody rejestracyjne, zaświadczenia, dowody osobiste, paszporty.
W takich sytuacjach organ konkretyzuje (stosuje) przepis ogólny poprzez czynności materialnotechniczne uregulowane ustawą.
Gdy następuje odmowa dokonania tych czynności wprowadza się wymóg wydania decyzji administracyjnej, aby strony mogły korzystać ze środków ochrony przewidzianych w KPA (od czynności materialnotechnicznych nie służą środki odwoławcze)
Granice regulacji - ustalenie zakresu przedmiotowego materialnego prawa administracyjnego:
Zależy od:
• założeń ustrojowych państwa
• metody regulacji czy dla osiągnięcia określonych celów bardziej skuteczna jest regulacja prawa cywilnego czy też instytucje materialnego prawa administracyjnego)
• granic ingerencji administracyjnej - administrację ocenia się za efekty uzyskane, bierze się pod uwagę kryterium celowości, ekonomiczności czy sprawności działania.

Prawo administracyjne- są to normy zawarte w przepisach prawa administracyjnego, aktualnie obowiązujące, które określają treść i obowiązki adresata.

Akt administracyjny - jest to objaw woli organu administracji publicznej o charakterze władczym, który kształtuje prawa i obowiązki jednostki w konkretnej sytuacji./wg Leońskiego/   

Akt administracyjny - to władcze działanie prawne organu administracyjnego skierowane na wywołanie konkretnych indywidualnie oznaczonych skutków prawnych /

Akt administracyjny to sformalizowany objaw woli organu administracyjnego podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu organowi kompetencji i skierowany do zindywidualizowanego adresata w konkretnej sprawie wywołujący skutki prawne w sferze prawa administracyjnego a niekiedy również w sferze innych działów prawnych. /Boć/
Adresatem może być obywatel lub inny podmiot prawa publicznego lub prywatnego

Prawidłowy akt musi być wydany zgodnie z
• prawem materialnym w drodze aktu administracyjnego
• prawem ustrojowym / przez organ rzeczowo i miejscowo kompetentny
• prawem procesowym/ w odpowiednim trybie
» z właściwym wykorzystaniem samodzielności prawnej /przyznanej przez normy prawa materialnego, ustrojowego i procesowego

Rodzaje / klasyfikowanie/
1) ze względu na sposób kształtowania stosunków:
• konstytutywne - tworzą nowa sytuacje prawną, zmieniają lub uchylają stosunki prawne / np. zmiana nazwiska, wydanie paszportu/ »
• deklatoryjne -potwierdzają istniejący stan prawny wynikający z ustaw /np. stwierdzenie nabycia obywatelstwa
2) ze względu na adresata :
• zewnętrzne - adresowane do odrębnych podmiotów prawnych np. do obywatela, spółki
z o.o. przedstawicieli państwowych
• wewnętrzne - skierowane są do organów , instytucji, pracowników podległych służbowo organowi wydającemu akt / będzie to również polecenie służbowe, regulaminy)    -'
3) ze względu na zakres prawną regulacji wydania aktu
• związane (formalne)- warunki wydania aktu są wyrażone określone normami prawa
• swobodne (nieformalne) - warunki wydania aktu nie są określone norami prawa / np. nakaz ustny ewakuacji podczas powodzi/
4) w celu wyrażenia woli adresata   
• za zgodą adresata - wyrażona jest najczęściej w postaci wniosku / np. podanie o przyjęcie na studia
• bez zgody adresata - wydanie z urzędu nakładające obowiązek prawny / np. nakaz rozbiórki budowli   
5)    w celu wywołania skutków prawnych


II Administracyjno-prawna reglamentacja niektórych wolności obywatelskich -Prawo zrzeszania się i zgromadzeń

Ustawa o stowarzyszeniach   

Zgodnie z Konstytucja RP- wolność zrzeszania się to-prawo obywatelskie.   
• każdemu przysługuje wolność zrzeszania się    *
• ustawa określa tryb sądowej rejestracji i formy nadzoru
• zakazane są zrzeszenia, których cel lub działalność jest sprzeczna z konstytucją lub ustawą - odmowa rejestracji lub zakazu działania orzekana przez sąd

Wolność do organizowania zrzeszeń j członkostwa:
• partie polityczne, związki zawodowe, organizacje zrzeszające rolników, pracodawców
• ustawa określa rodzaje zrzeszeń podlegających sądowej rejestracji
Sąd nie może nie zezwolić na utworzenie stowarzyszenia. - ale może wydać zakaz lub odmówić rejestracji.
Stowarzyszenie jest:
• dobrowolnym - nikogo nie można przymuszać do członkostwa lub utrudniać wstąpienie, nie może wymagać od członków zrzeszenia bezwzględnego posłuszeństwa
• samorządnym - samodzielnie określa cel, program i strukturę organizacyjną i same podejmują akty związane z działalnością
• trwałym- powołane do ciągłości działania a nie tylko do doraźnych celów, posiadają strukturę we własnym zakresie w granicach ustawy, wolne zgromadzenie, organ zarządzający i kontrolny
• o celach nie zarobkowych - praca społeczna członków stowarzyszenia - do prowadzenia spraw stowarzyszenia mogą zatrudniać pracowników (stowarzyszenie zwykłe mogą prowadzić działalność gospodarczą, jeżeli dochód służy do realizacji zadań statutowych.)

Prawo tworzenia stowarzyszeń:
• osoby niepozbawione praw publicznych
• posiadające zdolność do czynności prawnych i z ograniczoną zdolnością prawną, niepełnoletni również mają prawo, ale ograniczone ( bez prawa wyborczego)
• cudzoziemcy zamieszkujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej według zasad określonych w ustawie - mogą zrzeszać się również cudzoziemcy nieposiadający miejsca zamieszkania w RP, jeżeli statut stowarzyszenia tak przewiduje
Ograniczenia:
• podmiotowe - ustawa zakazuje tworzenia stowarzyszeń o bezwzględnym podporządkowaniu się
• nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności lub pozostawania poza nim
• ustawa przewiduje ograniczenia prawa zrzeszania się w zakresie niezbędnym dla bezpieczeństwa państwowego
• zakaz tworzenia stowarzyszeń sprzecznych z konstytucją i ustawami
• ograniczenia dla żołnierzy i policji w przynależności do stowarzyszeń poza wojskowych - potrzebna jest zgoda przełożonych   
• Rodzaje stowarzyszeń:
• stowarzyszenia zarejestrowane (wpis krajowego rejestru sądowego stowarzyszeń)
• stowarzyszenia zwykłe
• związki stowarzyszeń zarejestrowanych

1) Stowarzyszenia zarejestrowane:
Obowiązek rejestracji w Sadzie Wojewódzkim -wpis do rejestru (rejestry są jawne i dostępne dla wszystkich)
Wymagania:
• zgłoszenie, co najmniej 15 osób
• powołanie komitetu założycielskiego   
• uchwalenie statutu
• komitet składa wniosek do sądu dołączając listę założycieli, protokół z wyboru komitetu założycielskiego, statut i wszelki informacje dotyczące adresu, siedziby
« Sąd rozpatruje wniosek o rejestrację w ciągu 3 miesięcy, jeżeli wniosek lub dołączone zalącznad nie spełniają wymagań - Sąd odmawia rejestracji
• Sąd wydaje postanowienie o rejestracji, stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną
Sąd zawiadamia o rejestracji organ nadzorujący ( starosta właściwy terytorialnie, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego - wojewoda) i dołącza odpis wniosku z załącznikami
Obowiązki stowarzyszenia:
• informowanie organu nadzorującego o zmianach w składzie zarządu jak i o zmianach dokonywanych w statucie
• posiadać władze stowarzyszenia-walne zgromadzenie lub zebranie delegatów, zarząd i o
• Stowarzyszenia mogą posiadać majątek - pochodzący ze składek, darowizn, ofiarności publicznej.
Wyjątkowo mogą prowadzić działalność gospodarczą i otrzymywać dotacje,- jeżeli przepisy prawa to przewidują    .
Rozwiązanie stowarzyszenia:
- na podstawie własnej uchwały
- na podstawie postanowienia sądu rejestrowego - na wniosek nadzoru administracyjnego, gdy:
- stowarzyszenie nie wykazuje aktywności
- liczba członków jest mniejsza od wymaganej ilości (co najmniej 15 osób)
- nie posiada władz przewidzianych w ustawie
Likwidator:
• na podstawie własnej uchwały - zarząd pełni funkcję likwidatora
• na podstawie postanowienia sądu rejestrowego - organ wyznacza likwidatora
Likwidator składa po zakończeniu likwidacji wniosek o wykreślenie stowarzyszenia z rejestru
Koszty likwidacji pokrywa się z majątku stowarzyszenia a w razie braku majątku pokrywa je skarb państwa. Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel ustalony w statucie lub uchwale walnego zgromadzenia. Gdy brak takich postanowień, sad orzeka o przeznaczeniu majątku.

2) Stowarzyszenia zwykle
• nie posiadają osobowości prawnej i nie mogą posiadać
• zgłoszenie - wymóg to, co najmniej 3osoby
• uchwalenie regulaminu (zamiast statutu), który określa nazwę, siedzibę, teren działania, cel oraz przedstawicieli stowarzyszenia - reprezentantów
• poinformowanie właściwego organu terytorialnie o fakcie założenia, liczbie członków, ustanowionym regulaminie
• jeżeli wciągu 30 dni od zawiadomienia organu nie ma zakazu to stowarzyszenie może rozpocząć działalność ( sad rejestrowy i prokurator może zakazać rozpoczęcia działalności)

Ograniczenia:
• nie mogą powoływać jednostek terenowych     •nie mogą łączyć się w związki stowarzyszeń
• nie mogą zrzeszać osób prawnych
• przyjmować darowizn, spadków i zapisów
• otrzymywać dotacje i korzystać z ofiarności publicznej
• środki finansowe uzyskiwać wyłącznie ze składek członkowskich

Związki stowarzyszeń
• Stosuje się odpowiednio przepisy o stowarzyszeniach zarejestrowanych (art.22 ustawy)
• co najmniej 3 osoby
• mogą być powołane przez inne osoby prawne, jeżeli jednak są to podmioty realizujące cele zarobkowe to mogą być tytko członkami wspierającymi
• Stowarzyszenia wyższej użyteczności ( forma uspołecznionej administracji państwowej- statut nadawała Rada ministrów- cel realizacja zadań administracji państwowej dotyczących korzystania ze środków publicznych – art. 52 zmiana, - że staja się stowarzyszeniami z dniem wejścia ustawy w rozumieniu jej przepisów.
Nadzór nad stowarzyszeniami
• Organy: Wojewoda właściwy terytorialnie i starosta mają kompetencje kontrolne a nadzorcze Sądy rejestrowe. Organ kontrolujący może i ma prawo żądać:   
• odpisu uchwal walnego zgromadzenia
• przeglądać dokumenty związane z działalnością
• żądać niezbędnych wyjaśnień, analizować
• może stwierdzić określone stany rzeczy, ale nie może ich korygować, może zwrócić się z tym do sadu.
Sąd - na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora może:
• udzielić upomnienia
• uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwalę stowarzyszenia   
• rozwiązać, - jeżeli działalność wskazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa ( zawiesić w działaniach zarząd, wezwać do usunięcia nieprawidłowości w określonym terminie)
• ustanowić kuratora, - który reprezentuje stowarzyszenie w bieżących sprawach majątkowych

Prawo o zgromadzeniach (ustawa)   
Ustawa rozróżnia 2 rodzaje: zgromadzenie i zgromadzenie publiczne.
Zgromadzenie - to zgrupowanie, co najmniej 15 osób, (jeżeli zbierze się mniej to ustawa nie obowiązuje) w celu wspólnych obrad lub wyrażenia
wspólnego stanowiska.
Art. 4 ustawy wyłącza    zgromadzenia organizowane przez organy państwa, organy samorządowe
i kościelne (w miejscach należących do kościoła - place publiczne, pomieszczenia użyteczności publicznej, drogi wymagają uzgodnienia)
Pojęcie zgromadzenia publicznego (art 1 ust 6)
• otwarta przestrzeń dostępna dla każdego
• organizator nie zna wszystkich uczestników
• wymaga uprzedniego zawiadomienia władzy-gminy właściwego terytorialnie ze względu na miejsce zgromadzenia
• zgłoszenie nie później niż 3 dni przed i najwcześniej -30 dni przed
Co powinno zawierać zgłoszenie, (co powinno interesować Wójta Gminy, Miasta)
• dane dotyczące organizatora (imię nazwisko lub nazwę firmy, adres)
• język, w jakim będą się porozumiewać uczestnicy zgromadzenia
• cel, program
• miejsce zgromadzenia
• datę, godzinę rozpoczęcia i przewidywany czas trwania    -
• przewidywaną liczbę uczestników
• projektowaną trasę przejazdu, (jeżeli zgromadzenie będzie się przemieszczać)
• określenie przez organizatora środków ochrony- organizator może zażądać ochrony policji dla uczestników zgromadzenia
Ograniczenia przedmiotowe:
• dla ochrony bezpieczeństwa, zdrowia moralności publicznej
• praw i wolności innych osób « ochrony pomników zagłady
Ograniczenia podmiotowe:
• prawo organizowania przez osoby mające zdolność do czynności prawnych
• zakaż uczestniczenia z bronią lub innymi niebezpiecznymi przedmiotami
Organ może milczeć lub wydać decyzję o zakazie - organ zakazuje- decyzja zakazująca
• jeżeli jego cel lub odbycie sprzeciwiają się ustawie lub przepisom karnym (popełnienie przestępstwa)
• odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu, mieniu.
Jeżeli organ przewiduje wydanie decyzji zakazującej to w terminie 3 dni od zawiadomienia o organizacji zgromadzenia nie później jednak niż 24 godziny przed.

Odwołanie od decyzji w terminie 3 dni - odwołanie nie wstrzymuje decyzji. (Rozpatrzenie przez wojewodę w ciągu 3 dni). W decyzji zakazującej organ gminy, Wojewoda nie może określić innego miejsca i czasu odbycia się zgromadzenia, trasy przejazdu lub przemarszu.

Jeżeli zgromadzenia są organizowane przy Ambasadach, Konsulatach- to organ gminy powinien powiadomić Policję i Urząd Ochrony Państwa.
Rada gminy może wyznaczyć na terenie gminy miejsca gdzie zgromadzenie może być organizowane bez opowiadania się wójtowi, burmistrzowi-uchwała Rady gminy - akt prawa miejscowego, adresat określony generalnie (abstrakcyjny - powszechnie obowiązujący)

Do organizatora zgromadzenia należy:
• zgromadzenie publiczne musi mieć przewodniczącego, który otwiera, kieruje i zamyka zgromadzenie.
• przewodniczącym może być organizator lub osoba, której powierzono przewodniczenie, organizator może doprowadzić do wyboru
przewodniczącego przez uczestników zgromadzenia. Organizator odpowiada by osoba, której powierzył przewodniczenie prowadziła je zgodnie z prawem.
• Przewodniczący jest uprawniony do żądania opuszczenia zgromadzenia przez osobę lub osoby, które swoim zachowaniem uniemożliwiają odbycie zgromadzenia. Może zwrócić się o pomoc do policji i straży miejskiej.
Prawo rozwiązania zgromadzenia przysługuje i jest obowiązkiem przewodniczącemu w sytuacji, gdy zgromadzenie sprzeciwia się ustawie. Organ Gminy ( wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta) może delegować swoich przedstawicieli, którzy powinni mieć odpowiednie upoważnienie i powinni być znani przewodniczącemu. Policja również może delegować swoich przedstawicieli.
Przedstawiciele gminy - nie mogą rozwiązać zgromadzenia - nadzorują korzystanie z wolności.
Kompetencje    przedstawicieli gminy aktualizują się wówczas, kiedy uprzedzą przewodniczącego o potrzebie rozwiązania zgromadzenia a on się wzbrania - to mogą 3 - krotnie ustnie ( pod rygorem natychmiastowej wykonalności) ostrzec
uczestników o możliwości rozwiązania zgromadzenia -24 godziny pisemne zawiadomienie organizatora.
Każdy może się odwołać w terminie 3 dni - skargę do NSA - Sad rozpatruje skargę w terminie 7 dni.
Policja nie może legalnego zgromadzenia rozwiązać, żądać opuszczenia miejsca zgromadzenia lub stosować środków przymusu bezpośredniego. Każdy, kto przeszkadza lub usiłuje przeszkodzić w organizowaniu, przebiegu, zwołuje zgromadzenie bez wymaganego zawiadomienia albo przewodniczy takiemu zgromadzeniu, przewodniczy nawet po rozwiązaniu zgromadzenia przez przewodniczącego lub przedstawiciela organu gminy, bierze udział posiadając broń, środki wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia podlega karze.
Z chwilą rozwiązania lub zamknięcia zgromadzenia uczestnicy są zobowiązani opuścić bezzwłocznie miejsce zgromadzenia. Żołnierzom zabrania się uczestniczyć w zgromadzeniach o charakterze politycznym w umundurowaniu.

Administracyjny status obywatela — obywatelstwo polskie   
Obywatelstwo- instytucja, o której stanowi konstytucja, ustawa z dnia 15 lutego 1962 roku o obywatelstwie polskim (Dz. U. nr 28 z 2000 r poz.353)
Obywatelstwo polskie nabywa się przez narodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi    :
(art.34. Konstytucji RP)
Pojęcie obywatelstwa definiuje nauka prawa, oznacza węzeł prawny łączący dana osobę z państwem.
Obywatelstwo -jest to trwała więź określonej osoby z państwem, która obejmuje wzajemne prawa i obowiązki (def. wg. Leoństóego)

Więź określonej osoby z państwem obejmuje wzajemne prawa i obowiązki obywatela wobec państwa i państwa wobec obywatela:
• dostęp do służby publicznej
• obywatel polski jest zobowiązany do obrony ojczyzny
• Obywatel polski może odpowiadać za szpiegostwo
• dostępność do niektórych zawodów (np. sędzią może być tylko osoba posiadająca obywatelstwo polskie)   

Nabywanie obywatelstwa polskiego:

1) zasada ciągłości - obywatelami polskimi są osoby, które posiadają obywatelstwo polskie na podstawie dotychczasowych przepisów ( od
uzyskania    niepodległości powstały 3 ustawy -
(08.01.1951 r, 13.02.1962 r, 28.01.2000 r)
2) zasada wyłączności obywatelstwa polskiego - obywatel polski nie może być równocześnie uznawany za obywatela innego państwa 9 może posiadać wiele obywatelstw, ale wobec władz polskich jest obywatelem polskim a nie cudzoziemcem)
3) zasada równouprawnienia małżonków - samo zawarcie związku małżeńskiego nie wywołuje zmian w obywatelstwie małżonków ( zmiana obywatelstwa jednego z małżonków nie pociąga za sobą zmiany obywatelstwa drugiego małżonka)
Sposoby nabycia obywatelstwa polskiego: (4 sposoby)    .
1) z mocy prawa:
• przez urodzenie z rodziców polskich - prawo krwi (art.4.ustawy)
• dziecko urodzone lub znalezione w Polsce, - gdy oboje rodzice są nieznani bądź nieokreślone jest ich obywatelstwo - prawo ziemi ( zasada
terytorialna- pomocniczy charakter)
2) w drodze aktu administracyjnego:
• instytucja naturalizacji - czyli nadania obywatelstwa ( art.8) cudzoziemcowi na jego wniosek, jeżeli zamieszkuje na terytorium RP co najmniej 5 lat
• mała naturalizacja - uznanie za obywatela polskiego ( art.9) osoby o nieokreślonym obywatelstwie, na jego wniosek, jeżeli zamieszkuje na terytorium R P co najmniej 5 lat
Decyzja ma charakter konstytutywny wydawana na wniosek zainteresowanego.

3) przez oświadczenie woli - mogą złożyć (decyzja przyjęcia- prawo opcji - wyboru):
• dziecko po ukończeniu 16 lat a przed uzyskaniem pełnoletności (art.6. ust.3)
• cudzoziemiec pozostający w związku małżeńskim, co najmniej 3 lata (art.10)
• osoba,    która utraciła polskie obywatelstwo wskutek zawarcia związku małżeńskiego
z cudzoziemcem, po ustaniu tego małżeństwa, - jeżeli złożą odpowiednie oświadczenie woli przed właściwym organem i organ wyda decyzieo
przyjęciu oświadczenia

Reintegracja- powrót do poprzedniego obywatelstwa (art.6 i 11 ust.1)
4) przez repatriację - ( również z mocy prawa) to jednoczesne zapewnienie powrotu na terytorium danego państwa i uzyskanie przez powracającego
obywatelstwa polskiego.
Reguluje ustawa z 5 grudnia 2000 roku o repatriacji.
Określa zasady nabycia obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji, prawa repatrianta, a także zasady i tryb udzielania pomocy repatriantom i członkom ich rodzin.
W preambule do ustawy mówi się, że powinnością państwa polskiego jest umożliwienie repatriacji Polakom, którzy pozostali i na Wschodzie a zwłaszcza w azjatyckiej części byłego ZSRR i na wskutek deportacji zesłani i innych prześladowań narodowościowych lub politycznych nie mogli w Polsce nigdy się osiedlić.

Wojewoda i konsul RP prowadza rejestry:
•    wniosków o nabycie obywatelstwa polskiego oraz osób, które nabyły obywatelstwo polskie
•    wniosków o wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego oraz osób, które obywatelstwo utraciły
•    oświadczeń o wyborze dla dziecka obywatelstwa państwa obcego
Repatriant - repatriantem jest osoba polskiego pochodzenia, która przybyła do RP na podstawie wizy w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia się.

Wymogi wynikające z definicji repatrianta:
• pochodzenie polskie
• przybycie na terytorium RP
• posiadanie wizy
• repatriacja
• osiedlenie się na stałe   
Nabycie obywatelstwa polskiego (art. 40)
Osoba przybywająca do RP na podstawie wizy w celu repatracji nabywa obywatelstwo polskie z mocy prawa z dniem przekroczenia granicy RP.

Uznanie za osobę polskiego pochodzenia (kogo się uznaje) (art.5.1)

Uznaje się osobę deklarującą narodowość polską i spełniającą łącznie następujące warunki:
• co najmniej jedna z jej rodziców lub dziadków albo dwoje j pradziadków było narodowości polskiej
• wykaże ona swój związek z polskością, w szczególności przez pielęgnowanie mowy polskiej, polskich tradycji   
oba te punkty musza być kumulatywnie spełnione.
• uznaje się również deklarującą narodowość polską, która posiadała w przeszłości obywatelstwo polskie oraz spełniającą warunek określony w
ustawie 1 pkt.2 (ust2)
Decyzje w sprawach określonych w ust.1 wydaje konsul.

Dowody uzasadniające polskie pochodzenie:

Mogą być dokumenty wydane przez polskie władze państwowe lub kościelne, a także przez władze byłego ZSRR, dotyczące wnioskodawcy lub jego rodziców, dziadków lub pradziadków a w szczególności:
• polskie dokumenty tożsamości
• akty stanu cywilnego lub ich odpisy albo metryki chrztu poświadczające związek z polskości
• dokument potwierdzający odbycie służby wojskowej w wojsku polskim, zawierający wpis informujący o narodowości polskiej.
• dokumenty tożsamości lub inne dokumenty urzędowe zawierające wpis informujący o narodowości polskiej

Komu nie może być wydana wiza repatrianta (art.8) - osobie, która:

• utraciła obywatelstwo polskie nabyte w drodze repatriacji na podstawie niniejszej ustawy lub:
• repatriowała z terytorium RP albo PRL na podstawie umów repatriacyjnych zawartych wiatach 1947- 1957 przez RP albo PRL z Białoruską SRR,
ukraińską SRR, Litewską SRR i ZSRR do jednego z państw będących stroną tych umów, lub:
• w czasie pobytu poza granicami RP działała na szkodę podstawowych interesów RP, lub:
• uczestniczyła lub uczestniczy w łamaniu praw człowieka

Komu może być wydana wiza w celu repatriacji (art.9.1)
Osobie polskiego pochodzenia, która przed dniem wejścia wżycie ustawy zamieszkiwała na stałe na terytorium obecnej Republiki Armenii, Republiki Kazachstanu, Republiki Kazahstanu, Republiki Tadżykistanu, republiki Turkiestanu, republiki Uzbekistanu albo w azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej.

Ust.2.- również dziecku wyżej wymienionej osoby Uznanie za repatrianta:

Może być uznana osoba, która spełnia łącznie następujące warunki;
• jest pochodzenia polskiego
• przed dniem wejścia ustawy wżycie, zamieszkiwała na stale na terytorium określonym w art.9 (Azja)
• nie zachodzą wobec niej okoliczności art.8
• przebywa na terytorium RP na czas oznaczony
• złoży wniosek do wojewody w terminie 12-miesięcy od ukończenia szkoły wyższej
Osoba, która jest już w Polsce

Cudzoziemcy

Cudzoziemiec - osoba, która nie posiada obywatelstwa polskiego (art.2)   

Definicje (art.4) użyte w ustawie
1) dokument podróży - dokument uznany przez właściwy organ RP, uprawniający do przekroczenia granicy, wydany cudzoziemcowi przez organ państwa obcego, organ polski lub organizację międzynarodową albo podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obca władzę o charakterze państwowym.
2) granica- granica państwowa RP w rozumieniu ustawy z dnia 12 października 1990 roku o ochronie granicy państwowej (DZ.U. nr 78, [póz. 461
3) przewoźnik - osoba fizyczna lub prawna zajmująca się zarobkowym przewozem osób drogą powietrzną, morską lub lądową.
4) strefa tranzytowa lotniska międzynarodowego - teren lotniska międzynarodowego na terytorium RP, rozciągający się między pokładem statku powietrznego a stanowiskiem kontroli granicznej, który obejmuje płytę oraz pomieszczenia lotniska.
5) wiza- zezwolenie wydane cudzoziemcowi przez organ polski lub organ, którego właściwość w tej sprawie wynika z postanowienia umów międzynarodowych obowiązujących w RP, uprawniające do wjazdu na terytorium RP, przejazdu przez terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z terytorium RP w czasie, w celu i na warunkach w nim określonych.
6) zezwolenie na pracę - zezwolenie na pracę wydawane na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1994 roku o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (DZ.U. z 2003 roku nr 58, nr 90, nr 122).
7) zgoda na pobyt tolerowany- w rozumieniu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP.
Art.11.- wnioski sporządza się w języku polskim. Wniosek o wydanie wizy przez konsula może być sporządzony w języku obcym wskazanym przez konsula.

Ustawa normuje:

1) sprawy dokumentów uprawniających do przekroczenia granicy RP
• ważny paszport lub inny właściwy dokument
• wiza polskich organów (udzielanie wiz art.26)
Rodzaje wiz:
• pobytu w tej sferze na okres nie dłuższy niż 2 dni
• tranzytowa - uprawnia do przejazdu przez terytorium RP na okres nie dłuższy niż 5 dni
• wjazdowa- uprawnia do jednokrotnego wjazdu na terytorium RP - okres ważności 1 rok ( w celu repatriacji, przesiedlenia, realizacji zezwolenia na osiedlenie się, zamieszkanie na czas określony)
• pobytowa - uprawnia do wjazdu i nieprzerwanego pobytu na terytorium RP lub kilku pobytów w następujących po sobie przez okres:
a) 3 miesięcy w okresie 6-ciu miesięcy liczonych od dnia pierwszego wjazdu - tj. wiza krótkoterminowa
b) roku w okresie ważności wizy -tj: wiza długoterminowa   
• dyplomatyczna
• służbowa uprawnia do wjazdu na terytorium RP w okresie 6-ciu miesięcy
• kurierska od daty jej wystawienia oraz pobytu i wjazdu w niej określonym
• dyplomatyczna tranzytowa - uprawnia na przejazd terytorium RP cudzoziemcowi, który posiada prawo wjazdu do państwa docelowego lub państwa graniczącego z RP na okres nie dłuższy niż 5 dni
Udzielanie wiz należy do kompetencji wojewodów. Udzielanie wizy lub odmowa - jest decyzją administracyjna. Są to decyzje uznaniowe i są natychmiast wykonalne.

Wyjątki przebywania cudzoziemca bez ważnej wizy: (art.3)
• gdy uzyska azyl lub status uchodźcy- kompetencja MSW
• gdy uzyska kartę stałego pobytu -wdaje ją wojewoda po zasięgnięciu opinii Wojewódzkiego Policji
2)    obowiązku rejestracji i obowiązku meldunkowego
3)   
Rejestracja- obowiązek przed upływem 3 dni od przekroczenia granicy
Meldunek - niezależnie od rejestracji- wydaje wojewoda na zasadach przepisów ogólnych.   
W czasie pobytu na stałe cudzoziemiec ma obowiązek posiadać dowód tożsamości.
3) udzielania azylu i kart stałego pobytu
4) wydalania z terytorium RP (wydalenie, zatrzymanie, areszt i pobyt w strzeżonych ośrodkach).
Decyzję wydaje Wojewoda ( art.92) w trybie KPA ( także inne organy) z urzędu lub na wniosek Komendanta Wojew. Policji albo na wniosek Komendanta Oddziałów Straży granicznej.
• wydalenie może nastąpić z przyczyn określonych w ustawie tj, z przyczyn uzasadniających wydalenie i negatywną decyzję. 9 art.88). Decyzja powinna zawierać: (art.90):
- termin opuszczenia terytorium RP
- może wskazywać trasę przejazdu
- może wskazywać miejsce przekroczenia granicy
- areszt - prokurator może wydać postanowienie o zastosowaniu aresztu celem wydalenia
- strzeżone ośrodki - tworzy i znosi Minister Spraw Wewnętrznych

Zażalenie- na postanowienie prokuratora o wyznaczeniu przymusowego miejsca pobytu lub zastosowania aresztu w celu wydalenia rozpatruje Sąd Rejonowy.
Każda czynność ustawy jest w oparciu o wniosek.

Kontrola legalności (art.85) - kontrole legalności pobytu cudzoziemca rozpatrują:
• Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców,
• Wojewoda,
• organy służby celnej,    _
• organy straży granicznej
• organy policji

Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony — udziela się na wniosek cudzoziemca

Art.53 - zezwolenia udziela się cudzoziemcowi który:
1.    uzyskał przyrzeczenie lub przedłużenie przeznaczenia wydania zezwolenia na pracę,
2.    prowadzi działalność gospodarczą,
3.    zamierza kontynuować twórczość artystyczną
4.    bierze udział w szkoleniach i strażach. Zawodowych w ramach programu UE
5.    jest małżonkiem obywatela polskiego
6.    zamierza przebywać w celu połączenia z rodziną

Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się każdorazowo na okres niezbędny do realizacji celu pobytu na terytorium RP nie dłuższy jednak niż 2 lata. (art.56)

Odmawia się zezwolenia na zamieszkanie , jeżeli: (Art. 57)
• nie spełnia wymogów art. 53
• dane wskazują że jego pobyt jest niepożądany (wykaz)
• okoliczności wskazują że pobyt będzie inny lub jest inny niż deklarowany
• związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie
• wymagają tego względy obronności, bezpieczeństwa
• mogłoby spowodować obciążenie dla pomocy społecznej
• stwierdzono chorobę zakaźna lub zakażenie podlegające obowiązkowemu leczeniu się
• nie wywiązuje się z zobowiązań podatkowych wobec Skarbu państwa
w decyzji o odmowie można zobowiązać do opuszczenia terytorium RP w terminie określonym w decyzji.
Cofa się zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony: (Art. 58)
• • « ustała przyczyna, dla której zostało udzielone,
• występują okoliczności, o których mowa w art( 57) dotyczącym odmowy (powyżej)
• wykorzystywał je do realizacji innego celu, niż ten, dla którego zostało udzielone
• opuścił na stałe terytorium R P   

Decyzję wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca. Cudzoziemiec przebywający za granicą składa wniosek za pośrednictwem konsula. Przed wydaniem decyzji wojewoda zobowiązany jest zwrócić się do:
• komendanta oddziału Straży granicznej o zajęcie stanowiska
• komendanta wojew. Policji i szefa ABW- czy wjazd i pobyt stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Wniosek cudzoziemca przebywającego na terenie RP- złożony, co najmniej 45 dni przed upływem okresu pobytu oznaczonego w posiadanej wizie lub terminu ważności poprzedniego zezwolenia zamieszkania.

Zezwolenie na przesiedlenie się: (art.64)
1. jest udzielane cudzoziemcowi, który spełni łącznie 3 warunki
• wykaże istnienie trwałych więzów rodzinnych lub ekonomicznych
• ma zapewnione mieszkanie i utrzymanie
• bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium RP, co najmniej 5 lat ( na podstawie wiz, zezwolenia na czas oznaczony lub w związku z posiadaniem statusu uchodźcy)
2. małoletniemu dziecku cudzoziemca urodzonemu na terenie, R P jeżeS co najmniej jeden z przedstawicieli ustawowych posiadał w dniu jego urodzenia zezwolenie na osiedlenie się
3. cudzoziemcowi, który zawarł związek małżeński z obywatelem polskim, - jeżeli przebywał nieprzerwanie przed złożeniem wniosku na terytorium RP
• 2 lata i od dnia zawarcia związku małżeńskiego upłynęły, co najmniej 3 lata
4. cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium RP-10 lata posiadającemu status uchodźcy-8 lat   
5. dziecku obywatela polskiego pozostającego pod jego władzą rodzicielską   

Łączny okres pobytu na podstawie wiz zaliczany do okresu pobytu nie może przekroczyć roku.

Odmowa na osiedlenie się iart.66) - odmawia się osiedlenia się, jeżeli:
• nie spełnia wymogów art.64 ust. 1 jak wyżej
• dane są w wykazie cudzoziemców których pobyt jest niepożądany
• wymagają względy obronności, bezpieczeństwa państwa, ochrony porządku publicznego
• zawarto związek małżeński w celu obejścia przepisów,
• złożył wniosek z nieprawdziwymi danymi, zeznał nieprawdę, zataił prawdę, podrobił dokumenty   
• nie wywiązuje się z zobowiązań wobec Skarbu Państwa

Cofa się zezwolenie na osiedlenie się (art.67) jeżeli:
• wymagają tego względy obronności, bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego bądź interes RP
• w postępowaniu o udzielenie zezwolenia zaznał nieprawdę, zataił prawdę, przerobił, podrobił dokument
• został skazany prawomocnym wyrokiem RP za przestępstwo umyślne na karę, co najmniej 3 lat pozbawienia wolności.
• Opuścił na stale terytorium RP

Decyzje w sprawie udzielenia zezwolenia na osiedlenie się wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca (art.70.)
Zezwolenia wydaje się na wniosek cudzoziemca - uzasadnienie wniosku, przedstawienie ważnego dokumentu podróży, fotografie osób objętych wnioskiem, niezbędne dokumenty.

Karta pobytu i inne dokumenty wydawane cudzoziemcowi (art.72)

Kartę pobytu wydaje się cudzoziemcowi, który uzyskał:
1. zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony - (ważna przez okres zezwolenia)
2. zezwolenie na osiedlenie się - ważna 10 lat    "
kartę pobytu wydaje się po wjeździe na terytorium R P
3. status uchodźcy
4. zgodę na pobyt tolerowany

karta pobytu w okresie jej ważności potwierdza:
• tożsamość cudzoziemca
• uprawnia , wraz z dokumentem podróży do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.

Polski dokument podróży dla cudzoziemca: (art.73)
•    wydaje się na wniosek cudzoziemca . .
•    uprawnia go do wielokrotnego przekraczania granicy
•    jest ważny przez okres 2 lat
•    posiadanie go nie zwalnia od obowiązku podjęcia działań w celu uzyskania dokumentu podróży

Polski dokument tożsamości cudzoziemca
1) Może być wydany:
• małoletniemu cudzoziemcowi urodzonemu na terytorium RP .
• przebywającemu na terenie RP bez opieki rodziców który nie posiada dokumentu podróży
• jeżeli nie sprzeciwia się temu interes RP, przemawia za tym dobro dziecka   
• uzyskanie dokumentu podróży napotyka trudne przeszkody   
Wydaje się na wniosek przedstawiciela ustawowego małoletniego lub z urzędu

2) może być wydany cudzoziemcowi w szczególnym przypadku:
• nie posiada żadnego obywatelstwa    '
• przebywa na terytorium R P bez dokumentu podróży
• jeżeli przemawia za tym interes RP
• gdy uzyskanie przez niego innego dokumentu potwierdzającego tożsamość nie jest możliwe
Wydaje się na wniosek cudzoziemca

Polski dokument cudzoziemca:
• jest ważny 1 rok   
• po upływie tego terminu może być wydany kolejny dokument na okres nie dłuższy niż 2 lata   
• potwierdza tożsamość cudzoziemca podczas pobytu   
• nie potwierdza jego obywatelstwa
• nie uprawnia do przekroczenia granicy    ,
Posiadanie go nie zwalnia cudzoziemca od obowiązku uzyskania wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się.

Tymczasowy dokument podróży dla cudzoziemca (art.75) wydaje się dla cudzoziemca:
1) posiadającego zezwolenie na osiedlenie się:
• który podczas pobytu za granicą utracił swój dokument podróży
• dokument podróży uległ zniszczeniu    .
• dokument podróży utracił ważność    ;
• zamierzającemu powrócić na terytorium RP, gdy uzyskanie przez niego innego dokumentu podróży nie jest możliwe Wydaje się na wniosek cudzoziemca l uprawnia do jednokrotnego wjazdu na terytorium RP.
2) cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium RP, który:   
• nie posiada dokumentu podróży kraju pochodzenia   
• dokument podróży uległ zniszczeniu
• dokument podróży utracił ważność
• zamierzającemu opuścić terytorium RP gdy uzyskanie przez niego dokumentu podróży nie jest możliwe   

Wydaje się na wniosek cudzoziemca, także z urzędu. Uprawnia do wyjazdu z terytorium RP. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca jest ważny przez okres w nim oznaczony, nie dłuższy jednak niż 7 dni.

Dane w karcie pobytu i pozostałych dokumentach: zawierają dane organu wydającego ( nazwę organu, datę wydania, datę wpływu i datę ważności dokumentu)(art76)

Wymiana dokumentów - (bez tymczasowego polskiego dokumentu) następuje w przypadku:
• zmiany danych
• zmiany wyglądu utrudniającego ustalenie tożsamości
• uszkodzenia
• upływu terminu ważności karty pobytu
• ich utraty lub zniszczenia   
Wymiany dokumentów dokonuje wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu.
Wnioski o wydanie bądź wymianę zawierają:
• dane cudzoziemca i objęte wnioskiem osoby
• adres zameldowania ma pobyt stały lub czasowy ponad 2 miesiące :
• fotografie osób objętych wnioskiem
• dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych

Utrata karty pobytu (art.79)
Obowiązek zawiadomienia wojewody, który wydał w terminie 3 dni od dnia utraty. W przypadku znalezienia należy bez zwłocznie zawiadomić
wojewodę, zwrócić niezwłocznie jeżeli wydano nową.

Zwrot dokumentów (art.80)
1) karty pobytu:
• po doręczeniu dokumentu potwierdzającego nabycie obywatelstwa polskiego
• decyzji o cofnięciu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się
2) polski dokument podróży dla cudzoziemca
• po doręczeniu dokumentu podróży lub decyzji o cofnięciu zezwolenia na osiedlenie się
3) polski dokument tożsamości cudzoziemca:   
• po doręczeniu dokumentu potwierdzającego nabycie obywatelstwa polskiego tub innego państwa
Dokumenty zwraca się organowi wydającemu.
Organy wydające dokumenty (81)
1} kartę stałego pobytu- wojewoda, który wydał zezwolenie na zamieszkanie lub osiedlenie się
2) polski dokument podróży dla cudzoziemca - wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, wydaje po uzyskaniu zgody Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców
3) polski dokument tożsamości cudzoziemca - wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, wydaje po uzyskaniu zgody Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców
4) tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca-za granicą konsul, w kraju wojewoda
Odmowa wydania dokumentów następuje w drodze decyzji: Art.83 opłaty za wydanie i wymianę dokumentów
Cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium RP powinien posiadać:
• środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów wjazdu, przejazdu przez terytorium RP. pobytu na nim i wyjazdu
• lub dokumentów umożliwiających uzyskanie takich środków
• zezwolenie na wjazd do innego państwa lub na powrót do kraju pochodzenia Posiadanie środków finansowych może być potwierdzone przez okazanie zaproszenia

Zaproszenia - wystawianie zaproszeń - (kto wystawia) (art.16)
1) obywatel polski zamieszkały na terytorium RP
2) cudzoziemiec przebywający legalnie przez okres 5 lat na terytorium RP lub posiadający zezwolenie na osiedlenie się    .
3) osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, mająca siedzibę na terytorium R P
Zaproszenie uzyskuje ważność z chwilą wpisania go na wniosek zapraszającego do ewidencji zaproszeń - jest ważne przez okres 1 roku. (art.17) Wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę - wpisuje zaproszenie do ewidencji zaproszeń lub wydaje decyzji o odmowie wpisania albo o unieważnieniu (art. 8)
Zaproszenie powinno zawierać:
• dane osobowe lub firmy zapraszającej i zapraszanego
• zobowiązanie się zapraszającego do pokrycia kosztów związanych z pobytem i wjazdem cudzoziemca (koszty leczenia, wydalenia)
• określenie czasu
• nazwę organu który dokonał wpisu do ewidencji zaproszeń
• podpis zapraszającego

W przypadku nie wykonania zobowiązań przez zapraszającego - wojewoda określi w drodze decyzji wysokość kosztów poniesionych przez Skarb państwa    związanych z pobytem cudzoziemca.
Koszty (które powinien pokryć zapraszający) podlegają egzekucji należności pieniężnych.

Dowody osobiste i paszporty

Dowody osobiste i paszporty to podstawowe dokumenty którymi posługuje się obywatel polski.
Oba dokumenty nie są decyzjami administracyjnymi tylko dokumentami urzędowymi.    ;
Są czynnościami materialnotechnicznymi, uregulowanymi przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
• Odmowa wydania paszportu lub dowodu osobistego powinna posiadać charakter decyzji administracyjnej ( możliwość złożenia środków odwoławczych)
• Posiadanie dowodu osobistego wraz z osiągnięciem określonego wieku
• Upowszechnienie się paszportu w związku z turystyką, rozwojem kontaktów międzynarodowych w różnych dziedzinach działalności gospodarczej

Dowody osobiste- ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych (DZ.U. z 1984 r nr 32)
• obywatele polscy oraz osoby zamieszkałe w kraju, których obywatelstwo polskie nie zostało stwierdzone , mają obowiązek posiadania dokumentu tożsamości
• dokumenty tożsamości to przede wszystkim dowody osobiste, tymczasowe dowody osobiste i tymczasowe zaświadczenia tożsamości
• obowiązek posiadania dowodu osobistego dotyczy obywateli polskich zamieszkałych w kraju wraz z ukończeniem 18 lat   
• osoby w wieku 16 lat do 18 lat mają obowiązek uzyskania tymczasowego dowodu, gdy pozostają w stosunku pracy lub nie zamieszkują wspólnie z osobami sprawującymi władze rodzicielska
• forma fakultatywna- osoby w wieku 13-18 lat w innych sytuacjach mogą otrzymać dowód tymczasowy
• osoba, której obywatelstwo nie zostało stwierdzone, uzyskuje tymczasowe zaświadczenia tożsamości
• dowód osobisty wydaje się na czas nieoznaczony, podobnie tymczasowe zaświadczenie tożsamości
• dowód tymczasowy wydaje się na okres ukończenia 18 lat
• ustawa ustala obligatoryjną treść dowodów osobistych i tymczasowych zaświadczeń

Zakazuje się:
• zatrzymywania dokumentów stwierdzających tożsamość (przy przyjmowaniu do pracy lub jako zabezpieczenie wykonani świadczenia
Ustala się obowiązki:
wymiany dowodu osobistego lub dowodu tymczasowego w sytuacjach gdy:
• nastąpiła zmiana nazwiska i imienia
• dokument został uszkodzony
• upłynął okres jego ważności (tymczasowe)
• nastąpiła utrata dokumentu( obowiązek powiadomienia organu gminy o utracie dokumentu w ciągu 24 godzin)
• wydaje się zaświadczenie o utracie dokumentu
• w przypadku znalezienia należy złożyć ten dokument najbliższemu organowi gminy
• należy zwrócić dowód osobisty lub tymczasowe zaświadczenie tożsamości w razie utraty obywatelstwa
• w przypadku zgonu posiadacza dowodu zwrotu dokumentu dokonuje osoba zobowiązana do zgłoszenia zgonu w świetle prawa przepisów prawa o aktach stanu cywilnego

Paszporty: (ustawa o paszportach (DZ.U.1991 r)
Paszport - dokument urzędowy, który uprawnia do przekroczenia granicy i pobytu za granicą polskiego obywatela, a także poświadcza jego obywatelstwo oraz tożsamość osób w nim wskazanych.
paszportów:
1) paszport „zwykły"
2) dyplomatyczny
3) służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych
4) blankietowy
• paszporty dyplomatyczne i służbowe wydaje, wznawia i dokonuje w nich zmian Minister Spraw Zagranicznych ( wznawiać ich ważność i dokonywać w nich zmian za granicą może konsul)
• Konsul wydaje paszporty blankietowe za granicą i to obywatelom polskim nie posiadającym paszportu wydanego w Polsce w celu umożliwienia
powrotu do kraju
• pozostałe paszporty wydaje wojewoda, .chodź wyjątkowo za granica może to uczynić konsul, a w wyjątkowych przypadkach paszport może wydać
Minister spraw Wewnętrznych i Administracji.
• Wojewoda może wydać polski dokument podróży cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium RP i nie posiadającego dokumentu swojego państwa (dokument podróży uprawnia do przekroczenia granicy RP.
Prawo otrzymania paszportu jest rodzajem prawa podmiotowego obywatela RP- pozbawienie lub ograniczenie tego prawa może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych ustawą.

Forma obligatoryjna - kiedy należy odmówić wydania paszportu:
• organ powinien odmówić wydania paszportu na wniosek określonych organów
• czyni to na wniosek sady lub, gdy toczy się przeciwko danej osobie postępowanie karne lub cywilne
• na wniosek organów prowadzących postępowanie przygotowawcze lub wykonawcze w sprawie karnej ściganej z oskarżenia publicznego lub w
sprawie karno-skarbowej . na wniosek Prokuratora Generalnego, jeżeli przeciwko danej osobie podjęto czynności związane z popełnieniem przestępstwa przez nią za
granicą

Forma fakultatywna- dotycząca odmowy wydania paszportu:
• gdy zachodzi obawa niewykonania ustawowego obowiązku, potwierdzonego orzeczeniem sadu lub decyzją uprawnionego organu
• gdy skazano osobę ubiegającą się o paszport za przestępstwo popełnione za granicą( a czyn jest jednocześnie karany w Polsce)
• lub, gdy uzyskano informację, że popełnił przestępstwo lub wykroczenie z chęci zysku (przeszkoda czasowa)
W sprawach uzasadnionych ważnym interesem osoby ubiegającej się o paszport - mimo przesłanek uzasadniających odmowę paszportu- można wydać paszport uprawniający do jednokrotnego przekroczenia granicy.

Unieważnienie paszportu (przesłanki), obowiązują tutaj postanowienia KPA o unieważnieniu decyzji oraz o wznowieniu postępowania.
• unieważnienie na wskutek utraty obywatelstwa polskiego przez osobę posiadającą paszport
• obowiązek zwrotu paszportu organowi bez względy na sposób unieważnienia, który rrwże być wymuszony na podstawie przepisów o egzekucji.

Ewidencja ludności: (ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. nr 32 póz. 176)
Ustawa określa:   
• obowiązek meldunkowy obywateli także cudzoziemców    .
• określone czynności materialnotechniczne organów gminy
• nakłada określone obowiązki na najemców, właścicieli domów, lokali, administratorów, dozorców domów, zakłady pracy czy sołtysów.

Pobyt stały i pobyt czasowy.

Meldowanie na pobyt stały:
Pobytem starym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania.

Pobyt czasowy - jest to przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości, lecz pod innym adresem.
W razie wątpliwości , czy mamy do czynienia ze stałym lub czasowym zameldowaniem decyduje nie werbalna treść oświadczenia woli, lecz także okoliczności faktyczne wskazujące na zamiar rzeczywisty (wyrok S A).

Obowiązek zameldowania:
• mają osoby, które przebywają nieprzerwanie dłużej niż 2 miesiące i są zameldowane na pobyt czasowy chyba, że okoliczności wskazują, iż mamy do czynienia z pobytem czasowym (ustawa wymienia te okoliczności - np. odbywanie służby wojskowej, przebywanie w wiezieniu)
• przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający dKtzej niż 2 miesiące należy przedstawić potwierdzenie uprawnień do przebywania w lokalu lub pomieszczeniu
• dopełniając obowiązku należy przedstawić dokument stwierdzający tożsamość a w przypadkach uzasadnionych inny dokument
• osoba przebywająca w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż 3 doby, jest zobowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby   
• jeżeli przebywa w zakładzie hotelarskim, zakładzie udzielającym pomieszczenia w związku np. z nauką, leczeniem , opieką społeczną powinna to uczynić przed upływem 24 godzin od przybycia (zameldowania dokonuje kierownik jednostki)
• osoba, która opuszcza miejsce stałego lub czasowego pobytu na okres ponad 2 miesięcy, ma obowiązek wymeldowania się
• wyjazd za granice na okres dłuższy niż 2 miesiące stwarza obowiązek zgłoszenia wyjazdu i powrotu
• obowiązek związany z urodzeniem, zmianą stanu cywilnego, zmianą nazwiska lub imienia ciąży na urzędzie stanu cywilnego
• zgłoszenie zgonu w urzędzie stanu cywilnego zastępuje wymeldowanie
• obowiązek meldunkowy wczasowiczów i turystów w trybie uproszczonym- dokonuje kierownik domu ( placówki wczasowe) lub upoważnione przez niego osoby przed upływem 24 godzin od przybycia
• osoby przebywające turystycznie poza zakładami wypoczynkowymi w danej miejscowości są zwolnione z obowiązku meldunkowego
• uczestników wycieczek zorganizowanych przez instytucje melduje kierownik wycieczki przedstawiając listę uczestników   
• zwalnia się od obowiązku meldunkowego uczestników kolonii i obozów

Obowiązki właścicieli domów, osób wynajmujących lokale:

• obowiązek potwierdzenia faktu pobytu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące
• właściciel lub zarządca budynku jest zobowiązany wskazać czy danej osobie przysługuje uprawnienie do przebywania w lokalu należy powiadomić właściwy organ o niedopełnieniu obowiązku meldunkowego lub o opuszczeniu lokalu
• dozorca,    administrator domu lub właściciel jest zobowiązany powiadomić właściwy organ
o niedopełnieniu obowiązku meldunkowego lub obowiązku wymeldowania się
• obowiązek ten ciąży na wsi na sołtysie
• gdy powstają wątpliwości czy daną osobę należy zameldować na pobyt stały czy czasowy w sytuacji nasuwającej wątpliwości przy interpretacji, wydaje się decyzje administracyjną w pierwszej instancji wójt lub burmistrz (prezydent miasta) na wniosek strony lub z urzędu,
• gdy dana osoba utraciła uprawnienia do przebywania w lokalu lub bez wymeldowania opuściła dotychczasowe miejsce stałego pobytu i nie przebywa w nim przez okres, co najmniej 6 miesięcy, a nowego miejsca pobytu nie można ustalić, decyzje te wydaje również wójt lub burmistrz

Akty stanu cywilnego   

Wiąże się z rejestracją określonych faktów dotyczących osób fizycznych - strefa regulacji administracyjnoprawnej powiązanej z problematyką prawa cywilnego.
Akty stanu cywilnego są dokumentami publicznymi i stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych.
Do tych zdarzeń ustawa zalicza:
• urodzenia
• małżeństwa   
. zgony
• sprawy innych zdarzeń mających wpływ na stan cywilny
Rejestracja stanu cywilnego ustala stan cywilny i jest podstawa do ewidencji ludności, stanowi dowód w postępowaniach przed organami państwa.
Z ksiąg stanu cywilnego wydaje się:
• odpisy zupełne lub skrócone akty stanu cywilnego
• zaświadczenia - o dokonanych wpisach lub ich braku, zaginięciu lub zniszczeniu   
Zaświadczenia i odpisy są wydawane na wniosek:
• organu państwowego, osoby której stan cywilny został stwierdzony,
• krewnych w linii prostej, małżonka, rodzeństwa, przedstawiciela ustawowego
• oraz na wniosek podmiotów, które wykażą interes prawny

Akta stanu cywilnego- stanowią swoiste dokumenty publiczne- ustawa przewiduje wydawanie aktów administracyjnych w formie decyzji i postanowień.

W formie decyzji administracyjnej - następuje odmowa dokonania czynności związanych z rejestracją stanu cywilnego, nie przewidzianych w ustawie a mogących mieć wpływ na stan cywilny
W formie postanowienia- stosuje się dla wyrażenia zgody na wyniesienie ksiąg, udostępnienie przedstawicielom organów państwowych instytucji naukowych celem przeglądnięcia.   
Unieważnienie, sprostowanie, ustalenie treści aktu stanu cywilnego następuje w trybie sadowym w postępowaniu nieprocesowym.

Księgi stanu cywilnego - prowadzi się w urzędach stanu cywilnego. Czynności z zakresu rejestracji dokonuje Kierownik urzędu stanu cywilnego lub jego zastępcy.   

Z mocy ustawy kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest wójt lub burmistrz ( prezydent miasta). Rada gminy może jednak powołać innego kierownika urzędu stanu cywilnego jego zastępcę lub zastępców.
Urzędy stanu cywilnego wchodzą w skład urzędu gminy. Wojewoda może utworzyć urzędy S.C. dla kilku okręgów lub na obszarze gminy utworzyć kilka
urzędów S.C.
W szczególnych sytuacjach ustawa przewiduje właściwość konsula lub właściwość kapitana statku.

Zasady ogólne sporządzania aktów stanu cywilnego i prowadzenia ksiąg:
• akt urodzenia, małżeństwa, zgonu sporządza się oddzielnie dla każdego aktu
• akty stanu cywilnego mogą zawierać tylko te dane wymagane przez prawo
• nie można w nich zamieszczać danych naruszających prawa osobiste
• kierownik urzędu stanu cywilnego obowiązany jest zażądać dowodów potwierdzających prawdziwość danych zgłoszonych do wpisów ksiąg ( w razie niezgody przeprowadzić postępowanie wyjaśniające)
• odpowiednio je zabezpieczyć i przechowywać

Akt urodzenia - należy dokonać zgłoszenia w terminie 14 dni ( gdy dziecko urodziło się martwe w ciągu 3 dni)
Podmioty zobowiązane do zgłoszenia: ojciec, lekarz, położna, matka
Jeżeli dziecko urodzi się w szpitalu lub zakładzie obowiązek spoczywa na tym zakładzie.

Przepisy regulują formy nadawania imion (nie mogą być ośmieszające), kierownik S.C. może odmówić nadania takiego imienia.
Jeśli po sporządzeniu aktu rodzice nie dokonali wyboru imienia, dokonuje go kierownik urzędu S.C. a rodzice w ciągu 6 miesięcy
sporządzenia aktu urodzenia mogą złożyć oświadczenie na piśmie o zmianie imienia

Zawieranie małżeństw - ustawa reguluje:
• sprawy dokumentów jakie powinny przedłożyć osoby zamierzające zawrzeć związek małżeński.     •
• obowiązek kierownika urzędu S.C. sprawdzenia tożsamości osób wstępujących w związek małżeństwo
• zawierania małżeństw poza lokalem urzędu S.C.
• zawarcia małżeństwa przed konsulem
• akt małżeński sporządza się niezwłocznie po jego zawarciu
• nazwiska, które będą nosiły osoby zawierające związek i ich dzieci zrodzone z małżeństwa wpisuje się do aktu na podstawie pisemnego oświadczenia przyszłych małżonków

Akt zgonu:
• zgon należy zgłosić nie później niż w ciągu 3 dni a jeśli nastąpił na wskutek choroby zakaźnej - w ciągu 24 godzin
• do zgłoszenia zobowiązani są: małżonek, dzieci zmarłego, najbliżsi krewni i powinowaci, osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon, osoby będące przy śmierci, administrator domu, szpital lub zakład