Min. 3 str.A4
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Według konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 roku ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały. Obecny podział władzy przyjęty został w Konstytucji 3 maja, wprowadziła go także Konstytucja z 1921 r., został odrzucony przez Konstytucję z roku 1935, formalnie uznawała go Mała Konstytucja z 1947 r., odrzuciła Konstytucja z1952r., przywróciła Mała Konstytucja z 1992 r. i ostatecznie przejęła Konstytucja z 1997 roku.
A więc władzę dzielimy na ustawodawczą, wykonawczą i sadowniczą, każdej z nich odpowiada aktywność wyodrębnionych organów państwowych. Władze te nie mogą być ze sobą połączone.
Do obowiązków władzy ustawodawczej należą np. stanowienie aktów prawnych z mocą ustawy, zwoływanie sesji parlamentu przez głowę państwa czy też jej prawo rozwiązywania ciała przedstawicielskiego i zarządzanie przedterminowych wyborów parlamentarnych.
Poza funkcją ustawodawczą Sejm i Senat pełni również funkcję ustrojodawczą tj. dokonywanie zmian Konstytucji, powoływanie prezesa NBP(na wniosek prezydenta), Rzecznika Praw Obywatelskich(za zgodą Senatu), prezesa NIK(za zgodą Senatu), 4 członków Krajowej Rady Sądownictwa,4 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, sędziów Trybunału Konstytucyjnego, członków Trybunału Stanu oraz prezesa Rady Ministrów i ministrów., oraz funkcja kontrolna: zapytania i interpelacje poselskie, kontrola wykonana budżetu, działalność śledczej komisji sejmowej, wotum nieufności dla Rady Ministrów lub poszczególnych ministrów.
Władza wykonawcza- Organami państwa w zakresie władzy wykonawczej są Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ma przede wszystkim sprawować pieczę nad funkcjonowaniem innych naczelnych władz państwa, w tym zwłaszcza na parlament i rząd oraz reprezentanta Polski. Akty prawne Prezydenta wymagają dla swej ważności kontrasygnaty, czyli współpodpisania, Prezesa Rady Ministrów albo właściwego ministra. Niektóre akty Prezydenta, określone przez małą konstytucję, są jego samodzielnymi decyzjami i nie potrzebują kontrasygnaty. Są to m.in. takie uprawnienia, jak: rozwiązanie parlamentu, weto ustawodawcze, skierowanie ustawy przed jej podpisaniem do Trybunału Konstytucyjnego, desygnowanie Prezesa Rady Ministrów.
Drugim składnikiem władzy wykonawczej jest Rada Ministrów. Prowadzi ona politykę wewnętrzną i zagraniczną RP oraz kieruje całością administracji rządowej.Podejmuje ona decyzje we wszystkich sprawach polityki państwa, które nie zostały wyraźnie zastrzeżone dla Prezydenta. Radę Ministrów tworzą: Prezes Rady Ministrów jako jej przewodniczący, wiceprezesi Rady Ministrów, ministrowie oraz inne osoby, których członkostwo wynika z ustaw szczególnych.
Władza sądownicza- tworzą ją sądy. Do ich kompetencji należy orzekanie w rozpoznawanych sprawach z zakresu prawa karnego, prawa cywilnego i prawa administracyjnego. W celu realizowania tych zadań powoływane są sądy powszechne (orzekają w sprawach cywilnych i karnych) oraz sądy szczególne (np. wojskowy, pracy).W Polsce, zgodnie z Konstytucją RP władzę sądowniczą sprawują sądy (Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne, sądy wojskowe) oraz trybunały (Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu). Sądy i trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz, wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd Najwyższy, naczelny organ sądowy w Rzeczypospolitej Polskiej. Sprawuje on nadzór nad działalnością sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych w zakresie orzekania. Sąd Administracyjny (NSA) organ sądowniczy, który sprawuje wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę administracji publicznej. Sądy powszechne, organy wymiaru sprawiedliwości, które obejmują sądy rejonowe, wojewódzkie i apelacyjne. W większości rozstrzygają sprawy z zakresu prawa cywilnego, karnego, rodzinnego lub prawa pracy. Sądy szczególne, organy wymiaru sprawiedliwości powołane do rozpatrywania spraw dotyczących określonej kategorii osób (np. sądy wojskowe) bądź pewnego zakresu spraw (np. sądy administracyjne).
Trybunał Stanu rozpatruje sprawy o naruszenie konstytucji i ustaw przez: Prezydenta RP, członków rządu, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prokuratora Generalnego, kierowników urzędów centralnych, członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych oraz osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem. W skład Trybunału Stanu wchodzą: przewodniczący, 2 zastępców i 16 członków.
Trybunał Konstytucyjny, konstytucyjna instytucja władzy sądowniczej Trybunał orzeka w sprawach:
-zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
-zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
-zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
- zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych.
Trybunał Konstytucyjny rozpatruje też skargi wniesione przez obywateli w zakresie naruszania ich wolności lub praw oraz rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy konstytucyjnymi organami państwa. Trybunał Konstytucyjny stanowi jedną z formalnych gwarancji praworządności.
Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały. Obecny podział władzy przyjęty został w Konstytucji 3 maja, wprowadziła go także Konstytucja z 1921 r., został odrzucony przez Konstytucję z roku 1935, formalnie uznawała go Mała Konstytucja z 1947 r., odrzuciła Konstytucja z1952r., przywróciła Mała Konstytucja z 1992 r. i ostatecznie przejęła Konstytucja z 1997 roku.
A więc władzę dzielimy na ustawodawczą, wykonawczą i sadowniczą, każdej z nich odpowiada aktywność wyodrębnionych organów państwowych. Władze te nie mogą być ze sobą połączone.
Do obowiązków władzy ustawodawczej należą np. stanowienie aktów prawnych z mocą ustawy, zwoływanie sesji parlamentu przez głowę państwa czy też jej prawo rozwiązywania ciała przedstawicielskiego i zarządzanie przedterminowych wyborów parlamentarnych.
Poza funkcją ustawodawczą Sejm i Senat pełni również funkcję ustrojodawczą tj. dokonywanie zmian Konstytucji, powoływanie prezesa NBP(na wniosek prezydenta), Rzecznika Praw Obywatelskich(za zgodą Senatu), prezesa NIK(za zgodą Senatu), 4 członków Krajowej Rady Sądownictwa,4 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, sędziów Trybunału Konstytucyjnego, członków Trybunału Stanu oraz prezesa Rady Ministrów i ministrów., oraz funkcja kontrolna: zapytania i interpelacje poselskie, kontrola wykonana budżetu, działalność śledczej komisji sejmowej, wotum nieufności dla Rady Ministrów lub poszczególnych ministrów.
Władza wykonawcza- Organami państwa w zakresie władzy wykonawczej są Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ma przede wszystkim sprawować pieczę nad funkcjonowaniem innych naczelnych władz państwa, w tym zwłaszcza na parlament i rząd oraz reprezentanta Polski. Akty prawne Prezydenta wymagają dla swej ważności kontrasygnaty, czyli współpodpisania, Prezesa Rady Ministrów albo właściwego ministra. Niektóre akty Prezydenta, określone przez małą konstytucję, są jego samodzielnymi decyzjami i nie potrzebują kontrasygnaty. Są to m.in. takie uprawnienia, jak: rozwiązanie parlamentu, weto ustawodawcze, skierowanie ustawy przed jej podpisaniem do Trybunału Konstytucyjnego, desygnowanie Prezesa Rady Ministrów.
Drugim składnikiem władzy wykonawczej jest Rada Ministrów. Prowadzi ona politykę wewnętrzną i zagraniczną RP oraz kieruje całością administracji rządowej.Podejmuje ona decyzje we wszystkich sprawach polityki państwa, które nie zostały wyraźnie zastrzeżone dla Prezydenta. Radę Ministrów tworzą: Prezes Rady Ministrów jako jej przewodniczący, wiceprezesi Rady Ministrów, ministrowie oraz inne osoby, których członkostwo wynika z ustaw szczególnych.
Władza sądownicza- tworzą ją sądy. Do ich kompetencji należy orzekanie w rozpoznawanych sprawach z zakresu prawa karnego, prawa cywilnego i prawa administracyjnego. W celu realizowania tych zadań powoływane są sądy powszechne (orzekają w sprawach cywilnych i karnych) oraz sądy szczególne (np. wojskowy, pracy).W Polsce, zgodnie z Konstytucją RP władzę sądowniczą sprawują sądy (Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne, sądy wojskowe) oraz trybunały (Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu). Sądy i trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz, wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd Najwyższy, naczelny organ sądowy w Rzeczypospolitej Polskiej. Sprawuje on nadzór nad działalnością sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych w zakresie orzekania. Sąd Administracyjny (NSA) organ sądowniczy, który sprawuje wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę administracji publicznej. Sądy powszechne, organy wymiaru sprawiedliwości, które obejmują sądy rejonowe, wojewódzkie i apelacyjne. W większości rozstrzygają sprawy z zakresu prawa cywilnego, karnego, rodzinnego lub prawa pracy. Sądy szczególne, organy wymiaru sprawiedliwości powołane do rozpatrywania spraw dotyczących określonej kategorii osób (np. sądy wojskowe) bądź pewnego zakresu spraw (np. sądy administracyjne).
Trybunał Stanu rozpatruje sprawy o naruszenie konstytucji i ustaw przez: Prezydenta RP, członków rządu, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prokuratora Generalnego, kierowników urzędów centralnych, członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych oraz osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem. W skład Trybunału Stanu wchodzą: przewodniczący, 2 zastępców i 16 członków.
Trybunał Konstytucyjny, konstytucyjna instytucja władzy sądowniczej Trybunał orzeka w sprawach:
-zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
-zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
-zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
- zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych.
Trybunał Konstytucyjny rozpatruje też skargi wniesione przez obywateli w zakresie naruszania ich wolności lub praw oraz rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy konstytucyjnymi organami państwa. Trybunał Konstytucyjny stanowi jedną z formalnych gwarancji praworządności.