W związku z działaniem okupanta wobec Polaków, ludzie zaczęli podejmować tajną, konspiracyjną działalność , skierowaną przeciwko okupantowi. W 1939 roku powstała Służba Zwycięstwu Polsce, przemianowana potem na Armię Krajową; powstało Polskie Państwo Podziemne i jego wewnętrzne struktury. Powstawały organizacje polityczne, wojskowo-polityczne i zbrojne. Organizacje konspiracyjne prowadziły różną działalność - partyzancką, dywersyjną, sabotażową, propagandową, wywiadowczą, oświatową i kulturalną.
W roku 1944 AK przeprowadziła w kraju akcję „Burza”, a 1 sierpnia zainicjowała wybuch powstania warszawskiego.
W roku 1945 władze Polskiego Państwa Podziemnego i większość konspiracyjnych organizacji zakończyły działalność. W konspiracji pozostała nadal natomiast część żołnierzy AK (rozwiązanej w styczniu 1945 roku), organizacje zbrojne obozu narodowego i stronnictwa polityczne zwalczane przez nowe, komunistyczne władze. Organizacje te, nadal współtworzyły tzw. „podziemie niepodległościowe” w Polsce, które oprócz walki zbrojnej, prowadziło propagandę, wydawało czasopisma i utrzymywało łączność z rządem RP na uchodźstwie. Jesienią 1945 roku liczyło ono około 80 tysięcy ludzi. Władze państwowe stosowały wobec niego terror – akcje pacyfikacyjne, aresztowania, pokazowe procesy i wyroki wieloletniego więzienia.