Scharakteryzuj wykorzystanie roślin oleistych w krajach europejskich
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Rośliny oleiste to rośliny zawierające w owocach lub nasionach duże ilości tłuszczów, które mają zastosowanie jako oleje jadalne lub oleje techniczne, wykorzystywane do produkcji farb, lakierów, mydeł, kosmetyków i leków.
Do najbardziej znanych roślin oleistych uprawianych na skalę przemysłową należą m.in.: rzepak, rzepik, gorczyca biała, słonecznik, len zwyczajny (len), konopie siewne, mak lekarski (mak), rącznik pospolity, soja, kukurydza oraz w regionach o cieplejszym klimacie: oliwka europejska (oliwka), migdałowiec zwyczajny, orzacha podziemna, bawełna, sezam indyjski (Sesamum indicum), palmy (kokosowa i olejowa), kakaowiec, masłosz Parka.
Podstawową rośliną oleistą uprawianą w Polsce jest rzepak ozimy. W minionej dekadzie jego udział w areale upraw roślin oleistych w kraju wynosił ok. 95–97%. Rzepak jary, z uwagi na niższe plony i w ślad za tym niższą opłacalność produkcji, uprawiany jest na małą skalę. Większe jego zasiewy następują tylko w przypadku dużych strat zimowych na plantacjach rzepaku ozimego. Rzepak, wywodzący się z rodziny kapust liczącej ponad sto gatunków, znany jest w różnych odmianach i od co najmniej czterech tysięcy lat jego nasiona są źródłem m.in. oleju do potraw i oświetlania pomieszczeń. Pozostałe rośliny oleiste, takie jak: len, słonecznik, soja, mak i gorczyca, mają niewielkie znaczenia, a niektóre z nich zupełnie marginalne.
Produkcja rzepaku w Polsce koncentruje się w województwach północnych, zachodnich i południowo-zachodnich. Wysoki udział tych rejonów w produkcji rzepaku wynika m.in. z ich położenia, w dogodnej dla uprawy rzepaku strefie klimatycznej. Dużą rolę odgrywa również dobrze rozwinięty na tych terenach przemysł tłuszczowy.
Znaczenie gospodarcze rzepaku jarego w Polsce jest mniejsze niż rzepaku ozimego, głównie za sprawą niższego plonowania, dużej wrażliwości na susze oraz podatności na choroby i szkodniki. Plantacje rzepaku jarego zlokalizowane są na ogół we wschodnich oraz południowych - podgórskich rejonach kraju, tam gdzie przebieg zimy stwarza znaczne ryzyko wymarznięcia rzepaku ozimego. Taka sytuacja zdarzyła się podczas bezśnieżnych i mroźnych zim w latach 1995/96 i 1996/97, stając się przyczyną radykalnego wzrostu zainteresowania rzepakiem jarym. Nasiona rzepaku jarego użytkuje się wielostronnie, podobnie jak rzepaku ozimego, głównie jako surowiec dla przemysłu tłuszczowego i paszowego. W krajach Europy Zachodniej rzepak jary staje się coraz bardziej popularny, a i w Polsce zarejestrowano w ostatnich latach wiele interesujących odmian populacyjnych i mieszańcowych.
Rzepak ozimy jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce. Uprawiany jest na powierzchni około 500 tys. ha, głównie przez większe gospodarstwa towarowe w zachodniej i północnej części kraju. Olej po rafinacji jest przeznaczony do bezpośredniej konsumpcji, a po utwardzeniu - do wyrobu margaryny. Olej rzepakowy może być wykorzystywany jako wysokoenergetyczny dodatek paszowy dla drobiu, jako opał lub surowiec do produkcji biopaliwa oraz jako biodegradowalny wspomagacz do środków ochrony roślin. Śruty rzepakowe są w Polsce jednym z ważniejszych źródeł białka do produkcji pasz treściwych, przede wszystkim dla bydła, trzody chlewnej i drobiu. Rzepak pełni istotną rolę w płodozmianie, będąc bardzo dobrym przedplonem dla zbóż ozimych.
W Polsce rzepak uprawiany jest na około 500 tys. ha. Najwięcej sieje się go w województwach: warmińsko-mazurskim, kujawsko-pomorskim i dolnośląskim. Średnia wydajność z hektara wynosi 2,5 tony. Jak szacują specjaliści - przy takich plonach - produkcja paliwa z hektara rzepaku może pokryć roczne zapotrzebowanie na olej napędowy dla gospodarstwa o powierzchni 10 hektarów.
Jest to szansa dla niewykorzystanych ziem po byłych Państwowych Gospodarstwach Rolnych, położonych głównie w rejonach północnej Polski. Rzepak jest rośliną, która z gleby pobiera duże ilości siarki, a rzepakowe paliwo obniża jej emisję do atmosfery, a więc zmniejsza tzw. efekt cieplarniany. Kolejna korzyść - to tańsza karma dla zwierząt inwentarskich - trzody chlewnej i drobiu, ponieważ 70% masy przetworzonych nasion stanowią tzw. makuchy, które zawierają dużą ilość białka.
Istnieją też możliwości zastosowania oleju z rzepaku w przemyśle lakierniczym, kosmetycznym, a słomę rzepakową można wykorzystać przy produkcji płyt budowlanych.
Zasoby paliw kopalnych na świecie szybko się kurczą. Poza tym ropa naftowa, gaz, węgle podczas spalania emitują duże ilości zanieczyszczeń oraz dwutlenku węgla, które przyczyniają się do wzrostu zachorowań na choroby układu oddechowego oraz tzw. efektu cieplarnianego. Alternatywą jest korzystanie z energii zawartej w roślinach. Nie zaburza to bilansu gazów cieplarnianych w atmosferze oraz zmniejsza w istotny sposób zanieczyszczenia powietrza.
W tej sytuacji coraz częściej sięga się do wykorzystania energii biomasy - słomy, zrębków drewna, olejów zawartych w roślinach tłuszczowych.
W Polsce do najbardziej znanych roślin oleistych zaliczyć należy rzepak i rzepik, które stanowią 98% produkcji. Udział pozostałych mniej znanych roślin jak gorczyca biała i sarepska, lnianka, kataran abisiński, rzodkiew oleista, krokosz, dynia oleista i len oleisty waha się pomiędzy 2-3% produkcji. Tak duży udział procentowy rzepaku powoduje, że Polska znajduje się w gronie 11 największych producentów rzepaku, na które przypada 85% światowej produkcji tej rośliny (Chiny - 8,2 mln ton, Kanada - 7,6 mln ton, Indie - 6,1 mln ton, UE - 9,6 mln ton.
Rzepak i rzepik są roślinami blisko ze sobą spokrewnionymi. Ich intensywnie żółte kwiaty dostarczają pszczołom pożytku, a zasobne w tłuszcz nasiona są najpowszechniejszym w Polsce źródłem oleju. Oba gatunki wywodzą się z chwastów występujących w rejonie śródziemnomorskim i były znane od dawna (ok. 2 tys. lat p.n.e.). Przez wiele wieków z ich nasion wytłaczano olej, służący m.in. do oświetlania pomieszczeń. Uprawę tych roślin rozpoczęto dosyć późno, bo dopiero w XVI wieku w Holandii. Z zapisów ks. Kluka, znanego przyrodnika i agronoma wiemy, że pola rzepakowe i rzepikowe uprawniano w Polsce w XVII wieku. Z naszego kraju umiejętność uprawy obu gatunków zawędrowała do Rosji i dzięki odporności na niskie temperatury, rozprzestrzeniła się po Syberię.
Już ponad sto lat temu Rudolf Diesel, niemiecki konstruktor i wynalazca spalinowego silnika wysokoprężnego (1897 r.) powiedział, że silnik ten może być zasilany olejami roślinnymi, których produkcja pozwoli w znaczący sposób rozwinąć się rolnictwu w krajach, gdzie silnik ten będzie stosowany. To on po raz pierwszy zastosował oleje roślinne jako paliwo napędowe w skonstruowanym przez siebie silniku.
Potencjał produkcji rzepaku w Polsce wynosi 2 mln ton. Z całości tego rzepaku można by wyprodukować 583,28 mln litrów biopaliwa. Jest to 7% zapotrzebowania na paliwo w skali kraju. Aby całkowicie zastąpić olej napędowy biopaliwem, należałoby na ten cel przerobić 28,823 mln ton rzepaku.
Jednym ze sposobów zagospodarowania gruntów nieużytkowanych rolniczo jest uprawa roślin, które mogą posłużyć do wytwarzania biopaliw. Przez biopaliwo - czyli paliwo, z którego produkcją i spalaniem wiąże się niska szkodliwość dla środowiska naturalnego - rozumie się najczęściej olej napędowy produkowany z rzepaku oraz benzynę z dodatkiem spirytusu odwodnionego. ]
Produkcja i wykorzystanie biopaliw stały się w ostatnich latach przedmiotem inicjatyw ustawodawczych w krajach Unii Europejskiej. Również w Polsce rośnie przekonanie, że byłoby to dobrym rozwiązaniem dla naszego kraju, a zwłaszcza dla krajowego rolnictwa.
Do najbardziej znanych roślin oleistych uprawianych na skalę przemysłową należą m.in.: rzepak, rzepik, gorczyca biała, słonecznik, len zwyczajny (len), konopie siewne, mak lekarski (mak), rącznik pospolity, soja, kukurydza oraz w regionach o cieplejszym klimacie: oliwka europejska (oliwka), migdałowiec zwyczajny, orzacha podziemna, bawełna, sezam indyjski (Sesamum indicum), palmy (kokosowa i olejowa), kakaowiec, masłosz Parka.
Podstawową rośliną oleistą uprawianą w Polsce jest rzepak ozimy. W minionej dekadzie jego udział w areale upraw roślin oleistych w kraju wynosił ok. 95–97%. Rzepak jary, z uwagi na niższe plony i w ślad za tym niższą opłacalność produkcji, uprawiany jest na małą skalę. Większe jego zasiewy następują tylko w przypadku dużych strat zimowych na plantacjach rzepaku ozimego. Rzepak, wywodzący się z rodziny kapust liczącej ponad sto gatunków, znany jest w różnych odmianach i od co najmniej czterech tysięcy lat jego nasiona są źródłem m.in. oleju do potraw i oświetlania pomieszczeń. Pozostałe rośliny oleiste, takie jak: len, słonecznik, soja, mak i gorczyca, mają niewielkie znaczenia, a niektóre z nich zupełnie marginalne.
Produkcja rzepaku w Polsce koncentruje się w województwach północnych, zachodnich i południowo-zachodnich. Wysoki udział tych rejonów w produkcji rzepaku wynika m.in. z ich położenia, w dogodnej dla uprawy rzepaku strefie klimatycznej. Dużą rolę odgrywa również dobrze rozwinięty na tych terenach przemysł tłuszczowy.
Znaczenie gospodarcze rzepaku jarego w Polsce jest mniejsze niż rzepaku ozimego, głównie za sprawą niższego plonowania, dużej wrażliwości na susze oraz podatności na choroby i szkodniki. Plantacje rzepaku jarego zlokalizowane są na ogół we wschodnich oraz południowych - podgórskich rejonach kraju, tam gdzie przebieg zimy stwarza znaczne ryzyko wymarznięcia rzepaku ozimego. Taka sytuacja zdarzyła się podczas bezśnieżnych i mroźnych zim w latach 1995/96 i 1996/97, stając się przyczyną radykalnego wzrostu zainteresowania rzepakiem jarym. Nasiona rzepaku jarego użytkuje się wielostronnie, podobnie jak rzepaku ozimego, głównie jako surowiec dla przemysłu tłuszczowego i paszowego. W krajach Europy Zachodniej rzepak jary staje się coraz bardziej popularny, a i w Polsce zarejestrowano w ostatnich latach wiele interesujących odmian populacyjnych i mieszańcowych.
Rzepak ozimy jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce. Uprawiany jest na powierzchni około 500 tys. ha, głównie przez większe gospodarstwa towarowe w zachodniej i północnej części kraju. Olej po rafinacji jest przeznaczony do bezpośredniej konsumpcji, a po utwardzeniu - do wyrobu margaryny. Olej rzepakowy może być wykorzystywany jako wysokoenergetyczny dodatek paszowy dla drobiu, jako opał lub surowiec do produkcji biopaliwa oraz jako biodegradowalny wspomagacz do środków ochrony roślin. Śruty rzepakowe są w Polsce jednym z ważniejszych źródeł białka do produkcji pasz treściwych, przede wszystkim dla bydła, trzody chlewnej i drobiu. Rzepak pełni istotną rolę w płodozmianie, będąc bardzo dobrym przedplonem dla zbóż ozimych.
W Polsce rzepak uprawiany jest na około 500 tys. ha. Najwięcej sieje się go w województwach: warmińsko-mazurskim, kujawsko-pomorskim i dolnośląskim. Średnia wydajność z hektara wynosi 2,5 tony. Jak szacują specjaliści - przy takich plonach - produkcja paliwa z hektara rzepaku może pokryć roczne zapotrzebowanie na olej napędowy dla gospodarstwa o powierzchni 10 hektarów.
Jest to szansa dla niewykorzystanych ziem po byłych Państwowych Gospodarstwach Rolnych, położonych głównie w rejonach północnej Polski. Rzepak jest rośliną, która z gleby pobiera duże ilości siarki, a rzepakowe paliwo obniża jej emisję do atmosfery, a więc zmniejsza tzw. efekt cieplarniany. Kolejna korzyść - to tańsza karma dla zwierząt inwentarskich - trzody chlewnej i drobiu, ponieważ 70% masy przetworzonych nasion stanowią tzw. makuchy, które zawierają dużą ilość białka.
Istnieją też możliwości zastosowania oleju z rzepaku w przemyśle lakierniczym, kosmetycznym, a słomę rzepakową można wykorzystać przy produkcji płyt budowlanych.
Zasoby paliw kopalnych na świecie szybko się kurczą. Poza tym ropa naftowa, gaz, węgle podczas spalania emitują duże ilości zanieczyszczeń oraz dwutlenku węgla, które przyczyniają się do wzrostu zachorowań na choroby układu oddechowego oraz tzw. efektu cieplarnianego. Alternatywą jest korzystanie z energii zawartej w roślinach. Nie zaburza to bilansu gazów cieplarnianych w atmosferze oraz zmniejsza w istotny sposób zanieczyszczenia powietrza.
W tej sytuacji coraz częściej sięga się do wykorzystania energii biomasy - słomy, zrębków drewna, olejów zawartych w roślinach tłuszczowych.
W Polsce do najbardziej znanych roślin oleistych zaliczyć należy rzepak i rzepik, które stanowią 98% produkcji. Udział pozostałych mniej znanych roślin jak gorczyca biała i sarepska, lnianka, kataran abisiński, rzodkiew oleista, krokosz, dynia oleista i len oleisty waha się pomiędzy 2-3% produkcji. Tak duży udział procentowy rzepaku powoduje, że Polska znajduje się w gronie 11 największych producentów rzepaku, na które przypada 85% światowej produkcji tej rośliny (Chiny - 8,2 mln ton, Kanada - 7,6 mln ton, Indie - 6,1 mln ton, UE - 9,6 mln ton.
Rzepak i rzepik są roślinami blisko ze sobą spokrewnionymi. Ich intensywnie żółte kwiaty dostarczają pszczołom pożytku, a zasobne w tłuszcz nasiona są najpowszechniejszym w Polsce źródłem oleju. Oba gatunki wywodzą się z chwastów występujących w rejonie śródziemnomorskim i były znane od dawna (ok. 2 tys. lat p.n.e.). Przez wiele wieków z ich nasion wytłaczano olej, służący m.in. do oświetlania pomieszczeń. Uprawę tych roślin rozpoczęto dosyć późno, bo dopiero w XVI wieku w Holandii. Z zapisów ks. Kluka, znanego przyrodnika i agronoma wiemy, że pola rzepakowe i rzepikowe uprawniano w Polsce w XVII wieku. Z naszego kraju umiejętność uprawy obu gatunków zawędrowała do Rosji i dzięki odporności na niskie temperatury, rozprzestrzeniła się po Syberię.
Już ponad sto lat temu Rudolf Diesel, niemiecki konstruktor i wynalazca spalinowego silnika wysokoprężnego (1897 r.) powiedział, że silnik ten może być zasilany olejami roślinnymi, których produkcja pozwoli w znaczący sposób rozwinąć się rolnictwu w krajach, gdzie silnik ten będzie stosowany. To on po raz pierwszy zastosował oleje roślinne jako paliwo napędowe w skonstruowanym przez siebie silniku.
Potencjał produkcji rzepaku w Polsce wynosi 2 mln ton. Z całości tego rzepaku można by wyprodukować 583,28 mln litrów biopaliwa. Jest to 7% zapotrzebowania na paliwo w skali kraju. Aby całkowicie zastąpić olej napędowy biopaliwem, należałoby na ten cel przerobić 28,823 mln ton rzepaku.
Jednym ze sposobów zagospodarowania gruntów nieużytkowanych rolniczo jest uprawa roślin, które mogą posłużyć do wytwarzania biopaliw. Przez biopaliwo - czyli paliwo, z którego produkcją i spalaniem wiąże się niska szkodliwość dla środowiska naturalnego - rozumie się najczęściej olej napędowy produkowany z rzepaku oraz benzynę z dodatkiem spirytusu odwodnionego. ]
Produkcja i wykorzystanie biopaliw stały się w ostatnich latach przedmiotem inicjatyw ustawodawczych w krajach Unii Europejskiej. Również w Polsce rośnie przekonanie, że byłoby to dobrym rozwiązaniem dla naszego kraju, a zwłaszcza dla krajowego rolnictwa.