Podstawowe funkcje zbiorników retencyjnych to:
gromadzenie wód na potrzeby ludności i przemysłu,
wykorzystanie energii wodnej (hydroenergetyka),
ochrona przed powodziami lub utrzymanie żeglowności rzeki poprzez zmniejszenie nieregularności przepływów wody,
wykorzystanie w celach irygacyjnych,
rozwój turystyki, rekreacji i sportu.
W odniesieniu do zbiorników retencyjnych nie powinno używać się terminu jezioro, zarezerwowanego dla naturalnych zbiorników wodnych.