Organizacja Narodów Zjednoczonych to niezwykła instytucja, powstała w skutek porozumienia aliantów u schyłku II wojny światowej. Przez ponad 60 lat stworzona w czerwcu 1945r. struktura, której głównym zadaniem miało być utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa przechodziła różne koleje losu, ale według mnie nie należy zastanawiać się nad rozwiązaniem czy kreacją nowego politycznego tworu, ale raczej nad pewną modyfikacją istniejącego obecnie systemu.
ONZ uczestniczyła w rozwiązywaniu wielu konfliktów międzynarodowych, ale w praktyce nigdy nie brała udziału w sporach z udziałem mocarstw, tzn. stałych członków Rady Bezpieczeństwa, (czyli Rosji, wcześniej ZSRR, U.S.A., Chin, Francji czy Wielkiej Brytanii). Z biegiem czasu przerodziła się w miejsce prestiżowej rywalizacji pomiędzy supermocarstwami USA i ZSRR. Aktualnie ONZ ma ogromne zadłużenie, a państwa członkowskie nie płacą składek, zwłaszcza Stany Zjednoczone, które żądają gruntownej reformy tej organizacji. Jedną z przyczyn kryzysu jest rozbudowana biurokracja. Ostatnie spektakularne akcje Narodów Zjednoczonych, jak wojna w Zatoce Perskiej(1991) czy akcja w Somalii(1992-94), w niczym nie zmieniły sytuacji. Wypadki w byłej Jugosławii (wojna domowa 1992-1993) wyraźnie wskazują na niedowład wielu organów i agend ONZ. Z drugiej strony warto jednak pamiętać, że ta tak tutaj krytykowana instytucja w ciągu swojego dotychczasowego istnienia wydała szereg konwencji i traktatów mających przeciwdziałać w przyszłości powstawaniu a następnie rozprzestrzenianiu się konfliktów.
Do najważniejszych konwencji wydanych przez Narody Zjednoczone należą m.in.: - Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966r.) - Pierwszy (1966r.) i drugi (1989r.) protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, dotyczący zniesienia kary śmierci - Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej(1966) - Konwencja w sprawie zakazu Stosowania Tortur oraz Innego Okrutnego, Nieludzkiego bądź Poniżającego Traktowania lub Karania (1984r.) - Konwencja o Prawach Dziecka (1989r.) - Protokół Fakultatywny do Konwencji o Prawach Dziecka w sprawie Handlu Dziećmi, Dziecięcej Prostytucji i Dziecięcej Pornografii (2000r.) - Konwencja e Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet (1989r.) - Konwencja Dotycząca Statusu Uchodźców Istotne dla realizacji podstawowego i zasadniczego celu istnienia organizacji, czyli utrzymania pokoju na świecie a tym samym niezbędne w ocenie dotychczasowej działalności Narodów Zjednoczonych wydają się być następujące dokumenty wydane przez ONZ: - Traktat o nie rozprzestrzenianiu broni jądrowej (1970r.), zobowiązuje on państwa nie nuklearne do nieposiadania broni jądrowej w zamian, za co mają one otrzymać dostęp do pokojowych technologii nuklearnych, z drugiej zaś strony państwa posiadające broń jądrową mają w myśl traktatu rozpocząć rozmowy w sprawie rozbrojenia nuklearnego. - Konwencja o sprowadzania, badań, produkcji i gromadzenia zapasów broni bakteriologicznej i toksycznej oraz ich zniszczeniu (1975r.), - Konwencja o zakazie stosowania min przeciwpiechotnych (1997r.) - Konwencja o zakazie prowadzenia badań, produkcji, gromadzenia i użycia broni chemicznej oraz jej niszczeniu (1993r.)
W sprawie skutecznego przeprowadzania rozbrojeń powołano szereg instytucji takich jak: - Rozbrojenie w Genewie, gdzie funkcjonuje Konferencja Rozbrojeniowa oraz Instytut NZ. ds. Badań nad Rozbrojeniem. Genewa jest miejscem konsultacji i dialogu politycznego państw w tym przede wszystkim regularne i dwustronne w charakterze rozmowy USA - Rosja w zakresie bezpieczeństwa, mające u początku rokowania SALT i START. - Konferencja Rozbrojeniowa (1966r.) Konferencja działa w oparciu o zasadę konsensu.
Obecnie prace KR dotyczą następujących tematów: rozbrojenie jądrowe i zapobieganie wyścigowi zbrojeń jądrowych, zapobieganie wojnie jądrowej, zapobieganie wyścigowi zbrojeń w przestrzeni kosmicznej, nieużycie broni jądrowej przeciwko państwom nie-jądrowym, przejrzystość w zbrojeniach, nowe typy i systemy broni masowego rażenia, kompleksowy program rozbrojenia. - Instytut NZ ds. Badań nad Rozbrojeniem (1980r.) W czerwcu 1995r. w San Francisco, przy udziale wielu znamienitych polityków świata, odbyła się uroczystość z okazji 50 – lecia powołania do życia tejże organizacji. 26 czerwca 1945r. podpisano Deklarację Narodów Zjednoczonych. W 1995r. liczyła ona 185 państw. Siedzibą jest Nowy Jork, a inne jej agendy mieszczą się w Genewie, Wiedniu, Rzymie oraz Hadze.
Językami urzędowymi są angielski, arabski, chiński, francuski, rosyjski i hiszpański. W 1995r. z ramienia ONZ działało 16 misji pokojowych z około 70 tys. żołnierzy. Trudno w sposób jednoznaczny podsumować ten okres. Do niewątpliwych osiągnięć należy zaliczyć pewne sukcesy w Ameryce Środkowej, Namibii, Kambodży, czy też opiekę nad 15 milionami ofiar konfliktów zbrojnych. Nie udało się jednak Narodom Zjednoczonym doprowadzić do zakończenia konfliktu w Somalii, zapobiec tragedii w Rwandzie czy też zapobiec wybuchowi konfliktu, a potem pomóc w jego zakończeniu w Bośni i Hercegowinie. Należy sądzić, iż słabość ta wynika z faktu, że organizacja nie ma możliwości egzekwowania swoich decyzji.
Zapowiedzią pewnej zmiany może być fakt użycia lotnictwa NATO w nalotach na pozycję Serbów w Bośni. Na rozkaz ONZ w sierpniu i wrześniu 1995r. samoloty paktu atlantyckiego bombardowały pozycję Serbów, co spowodowało odblokowanie Sarajewa i podjęcie rozmów pokojowych. W latach konfrontacji między dwoma mocarstwami USA i ZSRR, ONZ służyła za swoistego rodzaju wentyl bezpieczeństwa. Jest to zapewne prawdą, gdyż w tym okresie nie wybuchła trzecia wojna światowa, chociaż ognisk zapalnych nie brakowało.