Psychologia
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Od dłuższego czasu szczególnie popularną i cenioną koncepcją dotyczącą osobowości jest teoria wielkiej piątki Eysencka. Według niej osobowość jest wyznaczana przez pięć czynników takich jak neurotyczność, ekstrawersja, ugodowość, otwartość oraz sumienność. Teorie tą obrazowo można przedstawić za pomocą metafory herbaty która stanowi mieszankę pięciu różnych gatunków, przy czym każdy z tych gatunków decyduje o różnych właściwościach napoju : inny decyduje o kolorze, inny o zapachu - w zależności od proporcji tych różnych gatunków otrzymujemy nieco różne od siebie napoje, ale ciągle otrzymujemy herbatę. Tak samo jest z tymi pięcioma cechami osobowości - każda z nich decyduje o innych rodzajach zachowań, natężenie cech stanowi o tym jaką osobowość uzyskamy.
Teraz pokrótce przedstawię każdą z tych pięciu cech.
Neurotyczność jest cechą odpowiedzialną za to jak sprawnie radzimy sobie z sytuacjami trudnymi, decyduje o podatności na takie emocje jak smutek czy lęk. Wysoki poziom neurotyczności może wpływać na trudności w adaptacji do zmieniających się warunków środowiska, może powodować trudności w radzeniu sobie ze stresem. Niski poziom neurotyczności pozwala lepiej sobie radzić ze stresem, sprzyja równowadze emocjonalnej oraz stabilnej samoocenie.
Z kolei ekstrawersja jest odpowiedzialna za intensywność relacji społecznych, nastawienie do innych ludzi oraz ogólny poziom energii, za gotowość do działania i podejmowanie różnego rodzaju aktywności oraz za poszukiwanie wrażeń. Biegunem przeciwstawnym do ekstrawersji jest introwersja. Introwersja przejawia się w skłonności do samotności, unikaniu zbyt dużej liczby kontaktów społecznych ograniczaniu stymulacji zewnętrznej.
Trzecia z cech- otwartość poznawcza wpływa na gotowość do zdobywania nowych doświadczeń, na gotowość do poznawania nowych i ich, koncepcji. Osoby o niskim poziomie otwartości są raczej konwencjonalne - trzymają się utartych szlaków.
Z kolei czwarta cecha ugodowość - znajduje swoje odbicie w nastawieniu do innych ludzi , w sposobie działania w środowisku społecznym. Wysoki poziom ugodowości łączy się z wysokim poziomem zaufania do innych ludzi, z zachowaniami prostolinijnymi a czasami także z gotowością do ustępstw i poświęcania się. Społecznie osoby takie są postrzegane jako życzliwe, jednoznaczne i przewidywalne - budują one wokół siebie atmosferę bezpieczeństwa. Natomiast osoby o niskim poziomie ugodowości traktują ludzi bardziej przedmiotowo - manipulują nimi i wykorzystują ich do osiągnięcia swoich celów. Charakteryzują się również brakiem zaufania do innych ludzi.
Ostatnia z cech - sumienność- pozwala przewidywać aktywność szkolną i zawodową. Wysoki poziom sumienności może być podstawą do przewidywania sukcesów zawodowych - przejawia się on bowiem poprzez odpowiedzialność, wytrwałość, rozwagę, a także uporządkowanie (czasem perfekcjonizm).
Z kolei niski poziom sumienności przekłada się na lekceważenie swoich obowiązków, nie przywiązuje uwagi do zobowiązań i pewnego rodzaju niedbałością i lenistwem.
Teraz pokrótce przedstawię każdą z tych pięciu cech.
Neurotyczność jest cechą odpowiedzialną za to jak sprawnie radzimy sobie z sytuacjami trudnymi, decyduje o podatności na takie emocje jak smutek czy lęk. Wysoki poziom neurotyczności może wpływać na trudności w adaptacji do zmieniających się warunków środowiska, może powodować trudności w radzeniu sobie ze stresem. Niski poziom neurotyczności pozwala lepiej sobie radzić ze stresem, sprzyja równowadze emocjonalnej oraz stabilnej samoocenie.
Z kolei ekstrawersja jest odpowiedzialna za intensywność relacji społecznych, nastawienie do innych ludzi oraz ogólny poziom energii, za gotowość do działania i podejmowanie różnego rodzaju aktywności oraz za poszukiwanie wrażeń. Biegunem przeciwstawnym do ekstrawersji jest introwersja. Introwersja przejawia się w skłonności do samotności, unikaniu zbyt dużej liczby kontaktów społecznych ograniczaniu stymulacji zewnętrznej.
Trzecia z cech- otwartość poznawcza wpływa na gotowość do zdobywania nowych doświadczeń, na gotowość do poznawania nowych i ich, koncepcji. Osoby o niskim poziomie otwartości są raczej konwencjonalne - trzymają się utartych szlaków.
Z kolei czwarta cecha ugodowość - znajduje swoje odbicie w nastawieniu do innych ludzi , w sposobie działania w środowisku społecznym. Wysoki poziom ugodowości łączy się z wysokim poziomem zaufania do innych ludzi, z zachowaniami prostolinijnymi a czasami także z gotowością do ustępstw i poświęcania się. Społecznie osoby takie są postrzegane jako życzliwe, jednoznaczne i przewidywalne - budują one wokół siebie atmosferę bezpieczeństwa. Natomiast osoby o niskim poziomie ugodowości traktują ludzi bardziej przedmiotowo - manipulują nimi i wykorzystują ich do osiągnięcia swoich celów. Charakteryzują się również brakiem zaufania do innych ludzi.
Ostatnia z cech - sumienność- pozwala przewidywać aktywność szkolną i zawodową. Wysoki poziom sumienności może być podstawą do przewidywania sukcesów zawodowych - przejawia się on bowiem poprzez odpowiedzialność, wytrwałość, rozwagę, a także uporządkowanie (czasem perfekcjonizm).
Z kolei niski poziom sumienności przekłada się na lekceważenie swoich obowiązków, nie przywiązuje uwagi do zobowiązań i pewnego rodzaju niedbałością i lenistwem.