Układ krążenia człowieka, budowa, funkcje, choroby, opisać 3 choroby. Musi to być dość obszerny temat
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Głównym elementem układu krążenia człowieka jest serce. Znajduje się ono w worze łącznotkankowym, który nazywany jest osierdziem. Zbudowane jest ono ze specyficznego mięśnia sercowego. Jest to mięsień poprzecznie prążkowany, posiadający liczne rozgałęzienia.
Serce człowieka jest czterodziałowe, składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór. Serce posiada własny układ przewodzący ( paczek Hissa i liczne włókna przewodzące).
Dzięki układowi krwionośnemu możliwe jest dostarczanie do komórek znacznej ilości tlenu, który warunkuje procesy spalania i wydzielania znacznej ilości energii. Dzięki temu człowiek i inne ssaki mógł stać się stałocieplny.
Czterodziałowe serce zapewnia oddzielenie krwi utlenionej i nieutlenowanej.
W czasie jednego skurczu komór wyrzucane jest około 80 mililitrów krwi ( około 40 mililitrów z każdej komory). Ponieważ jeden skurcz serca trwa około 0,8 sekundy, to w jednej minucie jest prawie 72 skurcze. W momencie każdego skurczu wyrzucane jest 80 mililitrów krwi, wiec w ciągu minuty przez serce przepływa około 6 litrów krwi ( jest to praktycznie cała krew z organizmu).
Komory serca różnią się miedzy sobą grubością ścian. Związane jest to z wielkością ciśnienia. W komorze lewej ciśnienie jest pięć razy większe niż w komorze prawej. Grubość ściany komory prawej wynosi około 7 milimetrów. Grubość ściany komory lewej to około 15 milimetrów.
Pomimo, iż w sercu znajduje się duża ilość natlenionej i bogatej w substancje odżywcze krwi, to posiada ono własny układ przewodzący krew. Jest to tzw. układ wieńcowy, w postaci drobnych naczyń krwionośnych znajdujących się na sercu. Jego rola jest odżywianie, oczyszczanie i dotlenianie mięśnia sercowego.
Częsta choroba serca, zwana potocznie wieńcówką jest wynikiem zablokowania naczyń wieńcowych przez cholesterol.
W skład układu krwionośnego oprócz serca wchodzą naczynia krwionośne. Możemy je bardzo ogólnie podzielić na naczynia tętnicze oraz żylne.
Wszystkie naczynia zbudowane są z trzech tych samych warstw, jednakże w zależności od rodzaju naczynia różnie grubych.
Tętnice charakteryzują się grubą warstwą mięśni, które pozwalają na wytrzymywanie bardzo wysokiego ciśnienia. Dzięki tym mięśniom możliwa jest także zmiana średnicy tętnicy a tym samym zwiększenie szybkości przepływu krwi. Zasadniczo jednak średnica tętnicy jest mniejsza od średnicy żył. Tętnice rozprowadzają krew zawierającą tlen, pochodzącą z serca.
Żyły różnią się od tętnic nieco mniejszą grubością ścian i znaczną wiotkością. Ich średnica jest zazwyczaj większa niż w tętnicach. Dodatkowym elementem występującym w żyłach są zastawki, które mają tu postać kieszeni, zapobiegających cofaniu krwi.
Naczynia włosowate, czyli kapilary utworzone są tylko z jednej warstwy śródbłonka, dzięki czemu może być przez nie prowadzona sprawna wymiana substancji odżywczych oraz gazów.
Choroby układu krążenia - schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył, dlatego często są też nazywane chorobami układu sercowo-naczyniowego. Historycznie ich rozpoznawaniem i leczeniem zajmowała się interna. Obecnie są domeną kardiologii, natomiast operacyjnym (inwazyjnym ich leczeniem zajmują się chirurgia naczyniowa, kardiologia inwazyjna, kardiochirurgia. Leczeniem chorób naczyniowych zajmuje się też neurologia czy reumatologia.
Wraz z rozwojem cywilizacji doszło do zwiększonej zachorowalności na choroby układu krążenia, tak, że wiele z nich nazywanych jest chorobami cywilizacyjnymi. W Polsce są odpowiedzialne za 50% liczby zgonów[1], z tego najczęstszymi przyczynami zgonu jest zawał serca i udar mózgu[2].
Do chorób układu krążenia zalicza się:
miażdżyca
choroba niedokrwienna serca
ostre zespoły wieńcowe
zawał mięśnia sercowego
zaburzenia rytmu i przewodzenia
nadkomorowe zaburzenia rytmu serca
komorowe zaburzenia rytmu serca
zaburzenia automatyzmu i przewodzenia
wady serca
wrodzone wady serca
nabyte wady serca
choroby wsierdzia
choroby mięśnia sercowego
zapalenie mięśnia sercowego
kardomiopatie
choroby osierdzia
ostre zapalenie osierdzia
tamponada serca
zaciskające zapalenie osierdzia
nowotwory serca
niewydolność serca
ostra niewydolność serca
przewlekła niewydolność serca
nadciśnienie tętnicze
nadciśnienie płucne
choroby aorty i naczyń obwodowych
tętniak aorty
choroba Takayasu
zarostowo-zakrzepowe zapalenie naczyń
olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic
niedokrwienie kończyn dolnych
ostre
przewlekłe
choroby tętnic szyjnych
udar mózgu
choroby tętnic trzewnych
choroby żył obwodowych
zakrzepowe zapalenie żył powierzchniowych
przewlekła niewydolność żylna
żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
zakrzepica żył głębokich
zatorowość płucna
choroby mikrokrążenia
choroba Raynauda
siność siatkowata
akrocyjanoza
bolesny rumień kończyn
choroby naczyń chłonnych
obrzęk limfatyczny.
MIAŻDŻYCA
Miażdżycę stanowi przewlekły, postępujący proces chorobowy. Jest on najczęściej związany z wiekiem, u osób starszych nasila się, może doprowadzić do zawału, udaru mózgu, bądź otępienia starczego.
W zależności od miejsca występowania patologicznych zmian, wyróżnia się kilka typów tej choroby:
- miażdżyca tętnic, zmniejszone wówczas światło tętnic przyczynia się do gorszego ukrwienia narządów;
- miażdżyca mózgu powoduje początkowo drażliwość, łatwe męczenie się, wraz z rozwojem choroby zaś następują kłopoty z pamięcią, zmiana charakteru pacjenta, zaburzenia mowy, świadomości, może dojść do udaru;
- miażdżyca naczyń wieńcowych nierzadko prowadzi do zawału serca, przy czym osoby starsze przechodzą zawał znacznie ciężej niż ludzie młodzi;
- miażdżyca tętnic obwodowych odnosi się zazwyczaj do tętnicy brzusznej, która powodując ucisk tętnicy biodrowej skutkuje niedokrwieniem kończyn dolnych. Pacjent cierpi wówczas na ostry ból, który pojawia się w późniejszej fazie bez względu na wysiłek fizyczny, w różnych porach dnia i nocy.
Przyczyny miażdżycy
Na pojawienie się choroby wpływają różne czynniki, jej rozwój bardzo przyspiesza m. in. palenie papierosów, dym tytoniowy dostaje się do płuc i dalszych elementów układu krążenia skutkując uszkodzeniem śródbłonka tętnic, negatywnie wpływa na lipoproteiny osocza, przyczynia się do zwiększonej gotowości zakrzepowej krwi. Podobnie wpływa na rozwój choroby palenie bierne. Ponadto miażdżyca nierzadko powodowana jest nieodpowiednim sposobem odżywiania się, otyłością, brakiem aktywności fizycznej, stresem. Schorzenie nasilają także inne dolegliwości- cukrzyca i nadciśnienie. Pozostałe przyczyny to uwarunkowania genetyczne, wiek, zanieczyszczenie środowiska, również płeć – mężczyźni częściej zapadają na miażdżycę.
Przebieg choroby
Jak napisano powyżej, choroba rozwija się pod wpływem rożnych czynników, najpierw dochodzi do uszkodzenia błony wewnętrznej naczyń tętniczych, następuje modyfikacja ścian tętnicy oraz tworzenie tkanki łącznej, powstaje płytka miażdżycowa, a rozrastając się zwęża światło tętnic. W dalszym etapie płytka ulega zwapnieniu, jej budulcem zaś zasadniczo są lipidy- cholesterol i jego estry. W pierwszej fazie uszkodzona wewnętrzna błona tętnicy powoduje drobne zakrzepy, później zakrzepy zwiększają się na skutek pękania płytki miażdżycowej, z czasem dochodzi do całkowitego zatoru w danej tętnicy i krążenie w niej zostaje przerwane. Konsekwencją tego procesu natomiast jest martwica danego obszaru organizmu, dochodzi do zawału.
Leczenie
Nie istnieje medykament bezpośrednio leczący miażdżycę, pacjenci zażywają lekarstwa obniżające ciśnienie i krzepliwość krwi oraz niwelujące ilość cholesterolu. Chorych poddaje się również chirurgicznym zabiegom usunięcia blaszki miażdżycowej, stosuje się także angioplastykę, czyli poszerzenie tętnic dotkniętych chorobą i rozpłaszczenie blaszki miażdżycowej. Można także przeprowadzić operację pomostowania tętnic (tzw. bajpasy), czyli wszczepić protezy naczyniowe łącząc zdrowe odcinki tętnic z pominięciem miejsc uszkodzonych. Kolejne metody leczenia to: cewnikowanie, laserowanie, oraz stenty, czyli druciane siateczki ze środkiem powstrzymującym rozwój schorzenia. Najnowszym sposobem leczenia jest chelacja (gr. chele – szczypce kraba), czyli zaaplikowanie do krwioobiegu związku EDTA, który usuwa z tętnic złogi wapnia, obniża poziom cholesterolu, rozpuszcza zakrzepy.
CHOROBA NIEDOKRWIENIA SERCA
Choroba niedokrwienna serca – (ChNS; łac. morbus ischaemicus cordis, MIC; ang. ischaemic heart disease, IHD) – zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze. Zaburzenie równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem a możliwością ich dostarczenia, pomimo wykorzystania mechanizmów autoregulacyjnych zwiększających przepływ przez mięsień sercowy, zwanych rezerwą wieńcową, doprowadza do niedotlenienia zwanego również niewydolnością wieńcową.
W konsekwencji często doprowadza do dusznicy bolesnej, a także zawału mięśnia sercowego. Choroba niedokrwienna serca ze wszystkimi jej podtypami jest najczęstszą przyczyną śmierci w większości państw zachodnich. Najczęstszą przyczyną choroby niedokrwiennej jest miażdżyca tętnic wieńcowych.
ZAWAŁ MIĘŚNIA SERCOWEGO
Zawał mięśnia sercowego jest to martwica komórek mięśniowych określonego obszaru serca, wywołana zamknięciem światła naczynia wieńcowego najczęściej w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej.
Zawał serca (atak serca) może wystąpić w każdym obszarze mięśnia sercowego, najczęściej występuje w obrębie ściany lewej komory. Zawał może obejmować całą grubość mięśnia (zawał pełnościenny) lub warstwę podwsierdziową (zawał niepełnościenny - zawał bez załamka Q w zapisie EKG).
Przyczyny zawału serca
Ponad 90% zawałów mięśnia sercowego spowodowanych jest całkowitym zamknięciem światła tętnicy wieńcowej przez zakrzep powstały w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej zwężającej tętnicę.
Do innych przyczyn mogących spowodować zawał serca należą:
kurcz tętnicy wieńcowej;
wrodzona wada naczyń wieńcowych;
zmiany zatorowo-zakrzepowe w tętnicach wieńcowych;
kardiomiopatia przerostowa;
wady zastawek serca;
zatrucie czadem, przedawkowanie narkotyków (np.amfetaminy) i inne.
Zawał serca występuje u pacjentów z dławicą piersiową (angina pectoris, dusznica bolesna), może także być jej pierwszym objawem choroby niedokrwiennej u ludzi dotychczas zdrowych. W bardzo rzadkich przypadkach jest spowodowany przez inną przyczynę.
Zawał serca objawia się przede wszystkim bardzo silnym, długotrwałym (z reguły ponad 20 min.) bólem zamostkowym. Pacjent opisuje ten ból jako rozpierający, ściskający, duszący. Wystąpienie zawału często jest sprowokowane dużym wysiłkiem fizycznym (ciężka praca fizyczna, szybkie chodzenie, wchodzenie po schodach itp.) lub sytuacją stresową.
Ból zawałowy z reguły nie ustępuje po zaprzestaniu wysiłku lub zażyciu nitrogliceryny w sprayu lub tabletce podjęzykowej. Charakter bólu jest tępy, rozpierający, rozrywający, ściskający, duszący, rwący, palący. Lokalizacja bólu: zwykle za mostkiem lub po lewej stronie klatki piersiowej (w bardzo rzadkich przypadkach z prawej). Ból zawałowy często promieniuje (rozchodzi się) do lewego barku, ramienia, stawu łokciowego, dłoni, do szyi, gardła, żuchwy lub pleców. U niektórych pacjentów dolegliwości mają charakter nietypowy i trudno je rozpoznać - zwłaszcza przy zawale dolnej ściany serca, w którym często jedynymi dolegliwościami są: ból brzucha, nudności, wymioty, złe samopoczucie.
Zamiast bólu można również odczuwać duszność (subiektywne uczucie braku tchu) i uczucie ciężaru na klatce piersiowej. Zawałowi często towarzyszy znaczne osłabienie, które może prowadzić do zasłabnięcia i utraty przytomności. Większość chorych odczuwają silny lęk i są "zlani" zimnym potem. Ciśnienie tętnicze krwi może być normalne, niskie lub podwyższone. Tętno z reguły jest przyśpieszone, może być jednak zwolnione.
Serce człowieka jest czterodziałowe, składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór. Serce posiada własny układ przewodzący ( paczek Hissa i liczne włókna przewodzące).
Dzięki układowi krwionośnemu możliwe jest dostarczanie do komórek znacznej ilości tlenu, który warunkuje procesy spalania i wydzielania znacznej ilości energii. Dzięki temu człowiek i inne ssaki mógł stać się stałocieplny.
Czterodziałowe serce zapewnia oddzielenie krwi utlenionej i nieutlenowanej.
W czasie jednego skurczu komór wyrzucane jest około 80 mililitrów krwi ( około 40 mililitrów z każdej komory). Ponieważ jeden skurcz serca trwa około 0,8 sekundy, to w jednej minucie jest prawie 72 skurcze. W momencie każdego skurczu wyrzucane jest 80 mililitrów krwi, wiec w ciągu minuty przez serce przepływa około 6 litrów krwi ( jest to praktycznie cała krew z organizmu).
Komory serca różnią się miedzy sobą grubością ścian. Związane jest to z wielkością ciśnienia. W komorze lewej ciśnienie jest pięć razy większe niż w komorze prawej. Grubość ściany komory prawej wynosi około 7 milimetrów. Grubość ściany komory lewej to około 15 milimetrów.
Pomimo, iż w sercu znajduje się duża ilość natlenionej i bogatej w substancje odżywcze krwi, to posiada ono własny układ przewodzący krew. Jest to tzw. układ wieńcowy, w postaci drobnych naczyń krwionośnych znajdujących się na sercu. Jego rola jest odżywianie, oczyszczanie i dotlenianie mięśnia sercowego.
Częsta choroba serca, zwana potocznie wieńcówką jest wynikiem zablokowania naczyń wieńcowych przez cholesterol.
W skład układu krwionośnego oprócz serca wchodzą naczynia krwionośne. Możemy je bardzo ogólnie podzielić na naczynia tętnicze oraz żylne.
Wszystkie naczynia zbudowane są z trzech tych samych warstw, jednakże w zależności od rodzaju naczynia różnie grubych.
Tętnice charakteryzują się grubą warstwą mięśni, które pozwalają na wytrzymywanie bardzo wysokiego ciśnienia. Dzięki tym mięśniom możliwa jest także zmiana średnicy tętnicy a tym samym zwiększenie szybkości przepływu krwi. Zasadniczo jednak średnica tętnicy jest mniejsza od średnicy żył. Tętnice rozprowadzają krew zawierającą tlen, pochodzącą z serca.
Żyły różnią się od tętnic nieco mniejszą grubością ścian i znaczną wiotkością. Ich średnica jest zazwyczaj większa niż w tętnicach. Dodatkowym elementem występującym w żyłach są zastawki, które mają tu postać kieszeni, zapobiegających cofaniu krwi.
Naczynia włosowate, czyli kapilary utworzone są tylko z jednej warstwy śródbłonka, dzięki czemu może być przez nie prowadzona sprawna wymiana substancji odżywczych oraz gazów.
Choroby układu krążenia - schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył, dlatego często są też nazywane chorobami układu sercowo-naczyniowego. Historycznie ich rozpoznawaniem i leczeniem zajmowała się interna. Obecnie są domeną kardiologii, natomiast operacyjnym (inwazyjnym ich leczeniem zajmują się chirurgia naczyniowa, kardiologia inwazyjna, kardiochirurgia. Leczeniem chorób naczyniowych zajmuje się też neurologia czy reumatologia.
Wraz z rozwojem cywilizacji doszło do zwiększonej zachorowalności na choroby układu krążenia, tak, że wiele z nich nazywanych jest chorobami cywilizacyjnymi. W Polsce są odpowiedzialne za 50% liczby zgonów[1], z tego najczęstszymi przyczynami zgonu jest zawał serca i udar mózgu[2].
Do chorób układu krążenia zalicza się:
miażdżyca
choroba niedokrwienna serca
ostre zespoły wieńcowe
zawał mięśnia sercowego
zaburzenia rytmu i przewodzenia
nadkomorowe zaburzenia rytmu serca
komorowe zaburzenia rytmu serca
zaburzenia automatyzmu i przewodzenia
wady serca
wrodzone wady serca
nabyte wady serca
choroby wsierdzia
choroby mięśnia sercowego
zapalenie mięśnia sercowego
kardomiopatie
choroby osierdzia
ostre zapalenie osierdzia
tamponada serca
zaciskające zapalenie osierdzia
nowotwory serca
niewydolność serca
ostra niewydolność serca
przewlekła niewydolność serca
nadciśnienie tętnicze
nadciśnienie płucne
choroby aorty i naczyń obwodowych
tętniak aorty
choroba Takayasu
zarostowo-zakrzepowe zapalenie naczyń
olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic
niedokrwienie kończyn dolnych
ostre
przewlekłe
choroby tętnic szyjnych
udar mózgu
choroby tętnic trzewnych
choroby żył obwodowych
zakrzepowe zapalenie żył powierzchniowych
przewlekła niewydolność żylna
żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
zakrzepica żył głębokich
zatorowość płucna
choroby mikrokrążenia
choroba Raynauda
siność siatkowata
akrocyjanoza
bolesny rumień kończyn
choroby naczyń chłonnych
obrzęk limfatyczny.
MIAŻDŻYCA
Miażdżycę stanowi przewlekły, postępujący proces chorobowy. Jest on najczęściej związany z wiekiem, u osób starszych nasila się, może doprowadzić do zawału, udaru mózgu, bądź otępienia starczego.
W zależności od miejsca występowania patologicznych zmian, wyróżnia się kilka typów tej choroby:
- miażdżyca tętnic, zmniejszone wówczas światło tętnic przyczynia się do gorszego ukrwienia narządów;
- miażdżyca mózgu powoduje początkowo drażliwość, łatwe męczenie się, wraz z rozwojem choroby zaś następują kłopoty z pamięcią, zmiana charakteru pacjenta, zaburzenia mowy, świadomości, może dojść do udaru;
- miażdżyca naczyń wieńcowych nierzadko prowadzi do zawału serca, przy czym osoby starsze przechodzą zawał znacznie ciężej niż ludzie młodzi;
- miażdżyca tętnic obwodowych odnosi się zazwyczaj do tętnicy brzusznej, która powodując ucisk tętnicy biodrowej skutkuje niedokrwieniem kończyn dolnych. Pacjent cierpi wówczas na ostry ból, który pojawia się w późniejszej fazie bez względu na wysiłek fizyczny, w różnych porach dnia i nocy.
Przyczyny miażdżycy
Na pojawienie się choroby wpływają różne czynniki, jej rozwój bardzo przyspiesza m. in. palenie papierosów, dym tytoniowy dostaje się do płuc i dalszych elementów układu krążenia skutkując uszkodzeniem śródbłonka tętnic, negatywnie wpływa na lipoproteiny osocza, przyczynia się do zwiększonej gotowości zakrzepowej krwi. Podobnie wpływa na rozwój choroby palenie bierne. Ponadto miażdżyca nierzadko powodowana jest nieodpowiednim sposobem odżywiania się, otyłością, brakiem aktywności fizycznej, stresem. Schorzenie nasilają także inne dolegliwości- cukrzyca i nadciśnienie. Pozostałe przyczyny to uwarunkowania genetyczne, wiek, zanieczyszczenie środowiska, również płeć – mężczyźni częściej zapadają na miażdżycę.
Przebieg choroby
Jak napisano powyżej, choroba rozwija się pod wpływem rożnych czynników, najpierw dochodzi do uszkodzenia błony wewnętrznej naczyń tętniczych, następuje modyfikacja ścian tętnicy oraz tworzenie tkanki łącznej, powstaje płytka miażdżycowa, a rozrastając się zwęża światło tętnic. W dalszym etapie płytka ulega zwapnieniu, jej budulcem zaś zasadniczo są lipidy- cholesterol i jego estry. W pierwszej fazie uszkodzona wewnętrzna błona tętnicy powoduje drobne zakrzepy, później zakrzepy zwiększają się na skutek pękania płytki miażdżycowej, z czasem dochodzi do całkowitego zatoru w danej tętnicy i krążenie w niej zostaje przerwane. Konsekwencją tego procesu natomiast jest martwica danego obszaru organizmu, dochodzi do zawału.
Leczenie
Nie istnieje medykament bezpośrednio leczący miażdżycę, pacjenci zażywają lekarstwa obniżające ciśnienie i krzepliwość krwi oraz niwelujące ilość cholesterolu. Chorych poddaje się również chirurgicznym zabiegom usunięcia blaszki miażdżycowej, stosuje się także angioplastykę, czyli poszerzenie tętnic dotkniętych chorobą i rozpłaszczenie blaszki miażdżycowej. Można także przeprowadzić operację pomostowania tętnic (tzw. bajpasy), czyli wszczepić protezy naczyniowe łącząc zdrowe odcinki tętnic z pominięciem miejsc uszkodzonych. Kolejne metody leczenia to: cewnikowanie, laserowanie, oraz stenty, czyli druciane siateczki ze środkiem powstrzymującym rozwój schorzenia. Najnowszym sposobem leczenia jest chelacja (gr. chele – szczypce kraba), czyli zaaplikowanie do krwioobiegu związku EDTA, który usuwa z tętnic złogi wapnia, obniża poziom cholesterolu, rozpuszcza zakrzepy.
CHOROBA NIEDOKRWIENIA SERCA
Choroba niedokrwienna serca – (ChNS; łac. morbus ischaemicus cordis, MIC; ang. ischaemic heart disease, IHD) – zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze. Zaburzenie równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem a możliwością ich dostarczenia, pomimo wykorzystania mechanizmów autoregulacyjnych zwiększających przepływ przez mięsień sercowy, zwanych rezerwą wieńcową, doprowadza do niedotlenienia zwanego również niewydolnością wieńcową.
W konsekwencji często doprowadza do dusznicy bolesnej, a także zawału mięśnia sercowego. Choroba niedokrwienna serca ze wszystkimi jej podtypami jest najczęstszą przyczyną śmierci w większości państw zachodnich. Najczęstszą przyczyną choroby niedokrwiennej jest miażdżyca tętnic wieńcowych.
ZAWAŁ MIĘŚNIA SERCOWEGO
Zawał mięśnia sercowego jest to martwica komórek mięśniowych określonego obszaru serca, wywołana zamknięciem światła naczynia wieńcowego najczęściej w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej.
Zawał serca (atak serca) może wystąpić w każdym obszarze mięśnia sercowego, najczęściej występuje w obrębie ściany lewej komory. Zawał może obejmować całą grubość mięśnia (zawał pełnościenny) lub warstwę podwsierdziową (zawał niepełnościenny - zawał bez załamka Q w zapisie EKG).
Przyczyny zawału serca
Ponad 90% zawałów mięśnia sercowego spowodowanych jest całkowitym zamknięciem światła tętnicy wieńcowej przez zakrzep powstały w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej zwężającej tętnicę.
Do innych przyczyn mogących spowodować zawał serca należą:
kurcz tętnicy wieńcowej;
wrodzona wada naczyń wieńcowych;
zmiany zatorowo-zakrzepowe w tętnicach wieńcowych;
kardiomiopatia przerostowa;
wady zastawek serca;
zatrucie czadem, przedawkowanie narkotyków (np.amfetaminy) i inne.
Zawał serca występuje u pacjentów z dławicą piersiową (angina pectoris, dusznica bolesna), może także być jej pierwszym objawem choroby niedokrwiennej u ludzi dotychczas zdrowych. W bardzo rzadkich przypadkach jest spowodowany przez inną przyczynę.
Zawał serca objawia się przede wszystkim bardzo silnym, długotrwałym (z reguły ponad 20 min.) bólem zamostkowym. Pacjent opisuje ten ból jako rozpierający, ściskający, duszący. Wystąpienie zawału często jest sprowokowane dużym wysiłkiem fizycznym (ciężka praca fizyczna, szybkie chodzenie, wchodzenie po schodach itp.) lub sytuacją stresową.
Ból zawałowy z reguły nie ustępuje po zaprzestaniu wysiłku lub zażyciu nitrogliceryny w sprayu lub tabletce podjęzykowej. Charakter bólu jest tępy, rozpierający, rozrywający, ściskający, duszący, rwący, palący. Lokalizacja bólu: zwykle za mostkiem lub po lewej stronie klatki piersiowej (w bardzo rzadkich przypadkach z prawej). Ból zawałowy często promieniuje (rozchodzi się) do lewego barku, ramienia, stawu łokciowego, dłoni, do szyi, gardła, żuchwy lub pleców. U niektórych pacjentów dolegliwości mają charakter nietypowy i trudno je rozpoznać - zwłaszcza przy zawale dolnej ściany serca, w którym często jedynymi dolegliwościami są: ból brzucha, nudności, wymioty, złe samopoczucie.
Zamiast bólu można również odczuwać duszność (subiektywne uczucie braku tchu) i uczucie ciężaru na klatce piersiowej. Zawałowi często towarzyszy znaczne osłabienie, które może prowadzić do zasłabnięcia i utraty przytomności. Większość chorych odczuwają silny lęk i są "zlani" zimnym potem. Ciśnienie tętnicze krwi może być normalne, niskie lub podwyższone. Tętno z reguły jest przyśpieszone, może być jednak zwolnione.