Historia powstania kalendarza i jego przekształcanie
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Podstawą rachuby czasu są ruchy Ziemi - obiegowy oraz obrotowy. Przywykliśmy do tego, że doba ma dokładnie 24 godziny, a rok kalendarzowy jest wielokrotnością tego czasu. Dobę (a raczej średnią dobę słoneczną) wyznacza czas trwania pełnego obrotu Ziemi wykonuje jednak 365,24 pełnych obrotów. Taki okres nie może stanowić roku kalendarzowego. Jak zatem w oparciu o rok zwrotnikowy wyznaczyć rok kalendarzowy o całkowitej liczbie średnich dób słonecznych? Starożytnym wydawało się, że rozwiązaniem tego problemu będzie wprowadzenie zwyczajnego roku kalendarzowego liczącego 365 dni i co 4 lata - dłuższego o jeden dzień - roku przestępnego. Kalenarz Sozygenesa, utrzymujący wiele elementów dawnego kalendarza księżycowego, został zaakceptowany przez Juliusza Cezara w 46 r.p.n.e., dlatego też nazwano go później kalendarzem juliańskim. Mimo że opierał sie na nowatorskich w owych czasach zasadach, dość szybko okazał się niepraktyczny. Średni rok kalendarzowy był bowiem według niego dłuższy o ok. 11 minut od roku zwrotnikowego, a więc co 128 lat datę równonocy wiosennej trzeba było przesuwać o jeden dzień wstecz. Z czasem zaczęło to poważnie kolidować z ustalonym porządkiem kalendarza kościelnego w którym Wielkanoc, rozpoczynająca rok kościelny, uznano za święto ruchome, przypadające na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Wraz z cofaniem się daty równonocy wiosennej, Wielkanoc wypadała więc coraz wcześniej, zbliżając się do świąt Bożego Narodzenia. W 1582r. na mocy dekretu papieża Grzegorza XIII wprowadzono poprawkę do kalendarza julianskiego. Polegała ona na prostej korekcie sposobu wyznaczania lat przestępnych. Przyjęto mianowicie, że spośrób lat kończących stulecia tylko te będą przestępne, których liczba porządkowa jest podzielna przez 400. Pozostałe lata zamykające wieki, nawet jeśli w myśl zasady "co czwarty rok jest przestępny" powinny być przestępne, uznano za zwyczajne. Zdecydowano też, że w 1582r. po 4 października nastąpi bezpośrednio 15 października. W ten sposób zlikwidowano narosłe w międzyczasie przesunięcie o 10 dni momentu równonocy wiosennej. Tak skorygowany kalendarz juliański zaczęto z czasem nazywać kalendarzem gregoriańskim. Średni rok w kalendarzu gregoriańskim jest dłuższy od roku zwrotnikowego tylko o 26 sekund, a zatem będą się one różniły o jedną średnią dobę słoneczną dopiero po ok. 3400 latach, czyli ok. 4982r. Kalendarz gregoriański jest prawie powszechnie stosowany we współczesnym świecie. Nie oznacza to jednak, że dla wszystkich ludzi jest obecnie ten sam rok. Gdy z początkiem 2001 r. mieszkańcy krajów historycznie związanych z tradycjami chrześcijańskiego Zachodu wchodzili w III tysiąclecie, to dla ortodoksyjnych wyznawców Islamu był 1422 r., a dla ortodoksyjnych Żydów - 5762 r.