Drzewo jako świadek uczestnik zycia bohaterów literackich. opisz wykorzystując teksty z różnych epok
person
brightness_auto
Drzewo jako swiadek uczestnik życia bohaterów literackich. opisz wykorzystując teksty z różńych epok
1 odpowiedź
Drzewo częstym motywem w tekstach literackich.
„O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa...”
Leopold Staff
Drzewo, jako najpotężniejsza, wyróżniająca się spośród innych roślina, której symbolika jest bardzo bogata, stanowi ważny element w życiu człowieka. Według Biblii, drugiego dnia stworzenia świata Bóg dał początek między innymi drzewom, których pojawienie się zostało szczególnie podkreślone w opisie powstawania świata. W Piśmie Świętym można odnaleźć ślady kultu drzew, który z czasem zamarł a wręcz został potępiony jako przejaw pogańskiego oddawania czci bożkom (bałwochwalstwa).
Drzewo na stałe weszło do kanonów sztuki chrześcijańskiej oraz innych religii za sprawą dwu rajskich drzew: drzewa życia oraz drzewa poznania dobra i zła. Rosnące w raju drzewo wiadomości, którego owocu (za namową szatana we wcieleniu węża) odważyli się spróbować Adam i Ewa, symbolizuje śmierć, upadek moralny, utratę Łaski Bożej, grzech i wszelką winę. Drzewo życia symbolizuje natomiast życie duchowe, wieczne szczęście i uzdrowienie moralne. Według Świętego Jana na środku Nowego Jeruzalem rośnie drzewo życia, którego liście służą do uzdrawiania narodów.
Z racji swoich właściwości (trwałości, rozmiarów, długowieczności), drzewo pojawia się bardzo często w tekstach literackich na przestrzeni wieków.
„Dlaczego właśnie drzewo?”
Drzewo, jako najpotężniejsze wśród roślin symbolizuje w wielu kultach istoty boskie albo miejsce przebywania bogów i dlatego bywa przedmiotem czci, zwłaszcza jako połączenie podziemnych sił chtonicznych (świata podziemnego – przez korzenie) z życiem na ziemi (poprzez pień). Drzewo jest rozumiane często jako wyobrażenie osi świata, na której się on wspiera, jak np. w mitologii skandynawskiej drzewo Wszechświata Igdrasil (Yggdrasill), czyli wiecznie zielony jesion podtrzymujący Wszechświat. Drzewa Wszechświata mają często w gałęziach mityczne zwierzęta, dusze zmarłych lub nienarodzonych, niekiedy w postaci ptaków, lub gwiazdy, Księżyc i Słońce. I tak na przykład Chinach i Indiach koronę Drzewa Świata zamieszkuje 12 ptaków słonecznych, zaś drzewo odwrócone korzeniami do góry to w tradycji indyjskiej Kosmos, żywotna siła Słońca i światła duchowego wysysanego przez drzewo korzeniami z nieba i rozsypywanego deszczem liści po ziemi, w islamie – drzewo szczęścia, w żydowskiej księdze Zohar – drzewo życia skąpane w świetle słońca.
Historyk i pisarz rzymski Pliniusz II zwany Starszym w jedynym do dziś zachowanym jego dziele, a mianowicie w „Historii naturalnej” uważa, że drzewa były pierwszymi świątyniami człowieka. Święte drzewa były czczone jako bogowie, jako mieszkania dobrych i złych duchów, również w postaci świętych gajów, czczonych zresztą do dziś w różnych zakątkach świata.
Symbol drzewa jest również nieodłącznym elementem mitologii różnych kultur. W mitologii Babilońskiej i Asyryjskiej drzewo było symbolem życia i życiodajnych sił, Buddyści natomiast mają swoje święte drzewo nazwane „Bo” w postaci indyjskiego figowca, pod którym, jak mówi legenda doznał oświecenia założyciel religii Siddharta Gautama, stając się Buddą. U Greków święte drzewa i gaje były mieszkaniem lub własnością bóstw czy nimf. W dawnej religii kreteńskiej kult drzew był przedmiotem adoracji i składania ofiar.
Nie dziwi zatem fakt, iż również w literaturze drzewo odgrywa znaczącą rolę i pojawia się w każdej epoce, a jego symbolika i sposób opisywania były bardzo różne i wieloznaczne.
„Jak drzewo może słuchać?”
Drzewo rejestruje wydarzenia poprzez ślady na korze i słojach, poskręcane przez czynniki zewnętrzne gałęzie, a także przez sam kształt pnia, który wygina i deformuje się pod wpływem choćby natężenia światła, czy uszkodzeń mechanicznych.
Biblia, najsłynniejsze dzieło mówiące o stworzeniu świata, na którym opiera się cała wiara chrześcijańska, mówi o różnych drzewach, które pojawiały się w życiu wczesnych chrześcijan, a także samego Jezusa.
W Ewangelii Św. Łukasza, na Górze Oliwnej w Gaju Oliwnym (Getsemane), Jezus modli się do Ojca, z kolei Ewangelia Św. Mateusza mówi o drzewie, na którym rzekomo miał się powiesić Judasz, prawdopodobnie chodzi tu o Judaszowiec o różowo-purpurowych kwiatach, albo o figowiec lub drżącą ciągle osikę. Biblia mówi także o wcześniej wspomnianym przeze mnie drzewie życia, rosnącym pośrodku Jeruzalem, jednak najważniejszym w życiu chrześcijańskim drzewem jest drzewo krzyża – symbol ofiary odkupienia, zbawienia, stąd np. w sztuce średniowiecznej krzyż przedstawiano jako żywe drzewo wypuszczające gałęzie i liście.
Symbolika drzewa jest różna, a mianowicie drzewo funkcjonuje jako symbol: płodności, długowieczności, mądrości, czci, odrodzenia, zwycięstwa życia nad śmiercią, piękna poezji, drabiny do nieba, krzyża, schronienia, azylu, miłości, ofiary.
Ballada Goethego pod tytułem „Król olch”, przedstawia różne spostrzeganie drzew, otóż w niezwykłej scenerii (noc, pustka, wiatr) pędzi na koniu ojciec z chorym dzieckiem w objęciach. W mijanej starej wierzbie ojciec widzi tylko pokraczne, spróchniałe drzewo o niesamowitych kształtach, natomiast chory syn dostrzega w nim króla Elfów, który wabi go do swego świata, obiecując barwne życie, zabawę, niecodzienność. Na przykładzie drzewa widać nieprzenikalność, hermetyczność światów obu bohaterów.
W noweli „Gloria victis” Orzeszkowej, drzewa w lesie przechowują pamięć o tragicznych wydarzeniach walk powstańczych i bohaterstwie ludzi. Sosny szepczą historię sprzed wielu lat, trzeba tylko umieć słuchać. To las jest głównym bohaterem noweli. Drzewa bardzo polubiły młodego chłopca, powstańca Tarłowskiego i przywiązały się do niego. Drzewa powtarzają piękną historię przyjaźni Tarłowskiego i Jagmina, upamiętniają męczeńską śmierć powstańca, strzegą powstańczej mogiły.
W okresie międzywojennym poeci często posługiwali się symboliką drzewa. Bardzo dobrym tego przykładem niech będzie utwór „Wysokie drzewa” Leopolda Staffa. Liryk stanowi impresjonistyczny obraz pogodnego zmierzchu, powolnego pogrążania się świata w półmroku, zacierania konturów. Opisywany krajobraz jest wyjątkowo piękny. Obcując z tą doskonałością i dociekając jej tajemnicy, osiągamy szczęście. W całej naturze panuje ład, który kojąco wpływa na psychikę człowieka. Ujawnia się tu związek piękna i dobra: kontemplując rzeczy piękne, stajemy się duchowo piękni i wewnętrznie wolni. Wysokie drzewa są symbolem całej przyrody. Piękność i dostojność drzew, bogata kolorystyka otaczającej przyrody (brąz, pawie barwy, zieleń, złoto, srebro) oddziaływają na człowieka bardzo pozytywnie i skłaniają do refleksji. Wiersz podkreśla nieodłączny związek człowieka z naturą, jest wyrazem przekonania o życiodajnym wpływie, jaki przyroda ma na ludzi. Rozpoczynająca i kończąca wiersz fraza będąca klamrą: „O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa…” ma podkreślić podziw dla przyrody i jej piękna.
W wierszu „Sekwoja” Zbigniewa Herberta przedstawiona jest sekwoja, żyjąca w naturalnych warunkach 4-5 tysięcy lat. Jej życie jest udokumentowaniem wydarzeń toczących się na świecie: od pożaru Rzymu z czasów Nerona, poprzez bitwę pod Hastings, aż do lądowania Aliantów w Normandii. Historia odbiła się na drzewie, które zachowało ją na długi czas poprzez ślady na słojach. Wiersz ukazuje trwałość drzew pomimo upływu czasu.
Z kolei „Apollo i Marsjasz” jest jednym z bardziej znanych wierszy Herberta, oparty na wątku mitologicznym. Marsjasz był sylenem (półczłowiekiem-półkoniem), który układał hymny na cześć bogów. Miał bardzo wysokie mniemanie o własnym kunszcie. Zdobył się nawet na zuchwalstwo współzawodniczenia z Apollinem, bogiem poezji i najświetniejszym śpiewakiem. Oczywiście wynik pojedynku był z góry przesądzony. Sędziowie przyznali zwycięstwo Apollinowi, ten zaś rozkazał nieszczęśliwego Marsjasza w ramach kary za zuchwalstwo przywiązać do drzewa i obedrzeć ze skóry. Tutaj drzewo jest świadkiem i uczestnikiem męki Marsjasza, poprzez cierpienie bohatera staje się jego częścią.
Zatem drzewo może być zarówno świadkiem jak i uczestnikiem życia postaci literackich poprzez swoją trwałość jak i umiejętność odradzania się. Drzewa opowiadają nam swoje historie, należy się tylko uważnie wsłuchać. Najlepszym tego przykładem są drzewa rosnące na terenach obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i Brzezince, znając historię tamtego miejsca, wsłuchując się w szum drzew, które wręcz płaczą, można odczuć atmosferę, która tam panuje, jak mówi artysta plastyk Jan Rylke: „dzięki drzewom można odczuć ‘ducha miejsca’...”.
„O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa...”
Leopold Staff
Drzewo, jako najpotężniejsza, wyróżniająca się spośród innych roślina, której symbolika jest bardzo bogata, stanowi ważny element w życiu człowieka. Według Biblii, drugiego dnia stworzenia świata Bóg dał początek między innymi drzewom, których pojawienie się zostało szczególnie podkreślone w opisie powstawania świata. W Piśmie Świętym można odnaleźć ślady kultu drzew, który z czasem zamarł a wręcz został potępiony jako przejaw pogańskiego oddawania czci bożkom (bałwochwalstwa).
Drzewo na stałe weszło do kanonów sztuki chrześcijańskiej oraz innych religii za sprawą dwu rajskich drzew: drzewa życia oraz drzewa poznania dobra i zła. Rosnące w raju drzewo wiadomości, którego owocu (za namową szatana we wcieleniu węża) odważyli się spróbować Adam i Ewa, symbolizuje śmierć, upadek moralny, utratę Łaski Bożej, grzech i wszelką winę. Drzewo życia symbolizuje natomiast życie duchowe, wieczne szczęście i uzdrowienie moralne. Według Świętego Jana na środku Nowego Jeruzalem rośnie drzewo życia, którego liście służą do uzdrawiania narodów.
Z racji swoich właściwości (trwałości, rozmiarów, długowieczności), drzewo pojawia się bardzo często w tekstach literackich na przestrzeni wieków.
„Dlaczego właśnie drzewo?”
Drzewo, jako najpotężniejsze wśród roślin symbolizuje w wielu kultach istoty boskie albo miejsce przebywania bogów i dlatego bywa przedmiotem czci, zwłaszcza jako połączenie podziemnych sił chtonicznych (świata podziemnego – przez korzenie) z życiem na ziemi (poprzez pień). Drzewo jest rozumiane często jako wyobrażenie osi świata, na której się on wspiera, jak np. w mitologii skandynawskiej drzewo Wszechświata Igdrasil (Yggdrasill), czyli wiecznie zielony jesion podtrzymujący Wszechświat. Drzewa Wszechświata mają często w gałęziach mityczne zwierzęta, dusze zmarłych lub nienarodzonych, niekiedy w postaci ptaków, lub gwiazdy, Księżyc i Słońce. I tak na przykład Chinach i Indiach koronę Drzewa Świata zamieszkuje 12 ptaków słonecznych, zaś drzewo odwrócone korzeniami do góry to w tradycji indyjskiej Kosmos, żywotna siła Słońca i światła duchowego wysysanego przez drzewo korzeniami z nieba i rozsypywanego deszczem liści po ziemi, w islamie – drzewo szczęścia, w żydowskiej księdze Zohar – drzewo życia skąpane w świetle słońca.
Historyk i pisarz rzymski Pliniusz II zwany Starszym w jedynym do dziś zachowanym jego dziele, a mianowicie w „Historii naturalnej” uważa, że drzewa były pierwszymi świątyniami człowieka. Święte drzewa były czczone jako bogowie, jako mieszkania dobrych i złych duchów, również w postaci świętych gajów, czczonych zresztą do dziś w różnych zakątkach świata.
Symbol drzewa jest również nieodłącznym elementem mitologii różnych kultur. W mitologii Babilońskiej i Asyryjskiej drzewo było symbolem życia i życiodajnych sił, Buddyści natomiast mają swoje święte drzewo nazwane „Bo” w postaci indyjskiego figowca, pod którym, jak mówi legenda doznał oświecenia założyciel religii Siddharta Gautama, stając się Buddą. U Greków święte drzewa i gaje były mieszkaniem lub własnością bóstw czy nimf. W dawnej religii kreteńskiej kult drzew był przedmiotem adoracji i składania ofiar.
Nie dziwi zatem fakt, iż również w literaturze drzewo odgrywa znaczącą rolę i pojawia się w każdej epoce, a jego symbolika i sposób opisywania były bardzo różne i wieloznaczne.
„Jak drzewo może słuchać?”
Drzewo rejestruje wydarzenia poprzez ślady na korze i słojach, poskręcane przez czynniki zewnętrzne gałęzie, a także przez sam kształt pnia, który wygina i deformuje się pod wpływem choćby natężenia światła, czy uszkodzeń mechanicznych.
Biblia, najsłynniejsze dzieło mówiące o stworzeniu świata, na którym opiera się cała wiara chrześcijańska, mówi o różnych drzewach, które pojawiały się w życiu wczesnych chrześcijan, a także samego Jezusa.
W Ewangelii Św. Łukasza, na Górze Oliwnej w Gaju Oliwnym (Getsemane), Jezus modli się do Ojca, z kolei Ewangelia Św. Mateusza mówi o drzewie, na którym rzekomo miał się powiesić Judasz, prawdopodobnie chodzi tu o Judaszowiec o różowo-purpurowych kwiatach, albo o figowiec lub drżącą ciągle osikę. Biblia mówi także o wcześniej wspomnianym przeze mnie drzewie życia, rosnącym pośrodku Jeruzalem, jednak najważniejszym w życiu chrześcijańskim drzewem jest drzewo krzyża – symbol ofiary odkupienia, zbawienia, stąd np. w sztuce średniowiecznej krzyż przedstawiano jako żywe drzewo wypuszczające gałęzie i liście.
Symbolika drzewa jest różna, a mianowicie drzewo funkcjonuje jako symbol: płodności, długowieczności, mądrości, czci, odrodzenia, zwycięstwa życia nad śmiercią, piękna poezji, drabiny do nieba, krzyża, schronienia, azylu, miłości, ofiary.
Ballada Goethego pod tytułem „Król olch”, przedstawia różne spostrzeganie drzew, otóż w niezwykłej scenerii (noc, pustka, wiatr) pędzi na koniu ojciec z chorym dzieckiem w objęciach. W mijanej starej wierzbie ojciec widzi tylko pokraczne, spróchniałe drzewo o niesamowitych kształtach, natomiast chory syn dostrzega w nim króla Elfów, który wabi go do swego świata, obiecując barwne życie, zabawę, niecodzienność. Na przykładzie drzewa widać nieprzenikalność, hermetyczność światów obu bohaterów.
W noweli „Gloria victis” Orzeszkowej, drzewa w lesie przechowują pamięć o tragicznych wydarzeniach walk powstańczych i bohaterstwie ludzi. Sosny szepczą historię sprzed wielu lat, trzeba tylko umieć słuchać. To las jest głównym bohaterem noweli. Drzewa bardzo polubiły młodego chłopca, powstańca Tarłowskiego i przywiązały się do niego. Drzewa powtarzają piękną historię przyjaźni Tarłowskiego i Jagmina, upamiętniają męczeńską śmierć powstańca, strzegą powstańczej mogiły.
W okresie międzywojennym poeci często posługiwali się symboliką drzewa. Bardzo dobrym tego przykładem niech będzie utwór „Wysokie drzewa” Leopolda Staffa. Liryk stanowi impresjonistyczny obraz pogodnego zmierzchu, powolnego pogrążania się świata w półmroku, zacierania konturów. Opisywany krajobraz jest wyjątkowo piękny. Obcując z tą doskonałością i dociekając jej tajemnicy, osiągamy szczęście. W całej naturze panuje ład, który kojąco wpływa na psychikę człowieka. Ujawnia się tu związek piękna i dobra: kontemplując rzeczy piękne, stajemy się duchowo piękni i wewnętrznie wolni. Wysokie drzewa są symbolem całej przyrody. Piękność i dostojność drzew, bogata kolorystyka otaczającej przyrody (brąz, pawie barwy, zieleń, złoto, srebro) oddziaływają na człowieka bardzo pozytywnie i skłaniają do refleksji. Wiersz podkreśla nieodłączny związek człowieka z naturą, jest wyrazem przekonania o życiodajnym wpływie, jaki przyroda ma na ludzi. Rozpoczynająca i kończąca wiersz fraza będąca klamrą: „O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa…” ma podkreślić podziw dla przyrody i jej piękna.
W wierszu „Sekwoja” Zbigniewa Herberta przedstawiona jest sekwoja, żyjąca w naturalnych warunkach 4-5 tysięcy lat. Jej życie jest udokumentowaniem wydarzeń toczących się na świecie: od pożaru Rzymu z czasów Nerona, poprzez bitwę pod Hastings, aż do lądowania Aliantów w Normandii. Historia odbiła się na drzewie, które zachowało ją na długi czas poprzez ślady na słojach. Wiersz ukazuje trwałość drzew pomimo upływu czasu.
Z kolei „Apollo i Marsjasz” jest jednym z bardziej znanych wierszy Herberta, oparty na wątku mitologicznym. Marsjasz był sylenem (półczłowiekiem-półkoniem), który układał hymny na cześć bogów. Miał bardzo wysokie mniemanie o własnym kunszcie. Zdobył się nawet na zuchwalstwo współzawodniczenia z Apollinem, bogiem poezji i najświetniejszym śpiewakiem. Oczywiście wynik pojedynku był z góry przesądzony. Sędziowie przyznali zwycięstwo Apollinowi, ten zaś rozkazał nieszczęśliwego Marsjasza w ramach kary za zuchwalstwo przywiązać do drzewa i obedrzeć ze skóry. Tutaj drzewo jest świadkiem i uczestnikiem męki Marsjasza, poprzez cierpienie bohatera staje się jego częścią.
Zatem drzewo może być zarówno świadkiem jak i uczestnikiem życia postaci literackich poprzez swoją trwałość jak i umiejętność odradzania się. Drzewa opowiadają nam swoje historie, należy się tylko uważnie wsłuchać. Najlepszym tego przykładem są drzewa rosnące na terenach obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i Brzezince, znając historię tamtego miejsca, wsłuchując się w szum drzew, które wręcz płaczą, można odczuć atmosferę, która tam panuje, jak mówi artysta plastyk Jan Rylke: „dzięki drzewom można odczuć ‘ducha miejsca’...”.