Zyciorys
person
brightness_auto
1 odpowiedź
Romuald Traugutt żył w latach 1826 - 1864. Wychował się na ziemiach zaboru rosyjskiego, po karierze w armii carskiej i udziale - po stronie rosyjskiej - w powstaniu węgierskim i wojnie krymskiej, został bohaterem powstania styczniowego. Dyktator powstania styczniowego, stanął na czele Rządu Narodowego. Aresztowany w 1864 roku, został osądzony i stracony w publicznej egzekucji na stokach warszawskiej Cytadeli. Jego kierownicza rola w powstaniu styczniowym i śmierć w chwale bohatera narodowego przyczyniły się do powstania legendy jako symbolu walki o niepodległość Polski w czasach zaborów. Co więcej, są czynione starania aby uznać Romualda Traugutta za błogosławionego.
Kariera Romualda Traugutta w wojsku carskim
Choć postać Romualda Traugutta wiąże się z jego rolą dyktatora powstania styczniowego, jego droga do walki narodowowyzwoleńczej wiodła przez karierę w armii carskiej, tej samej, która wydała później na niego wyrok śmierci. Pochodził z okolic Grodna, które na skutek zaborów były bezpośrednio wcielone do Cesarstwa Rosyjskiego. Nie mogąc ukończyć studiów, Romuald Traugutt wybrał karierę w carskiej armii. Już podczas Wiosny Ludów brał udział w walkach podczas powstania węgierskiego. Ale inaczej niż Józef Bem czy Józef Wysocki, wspierający powstanie, Romuald Traugutt walczył u boku rosyjskiego generała Iwana Paskiewicza, wezwanego przez Austrię, by w ramach Świętego Przymierza powstanie zdławić. W kolejnych latach brał udział w wojnie krymskiej, wciąż jako żołnierz armii carskiej. Ze służby został zwolniony dopiero w 1862 roku, po tym, jak awansował na stopień podpułkownika i otrzymał odznaczenia i wyróżnienia rosyjskiej armii. Jednocześnie Romuald Traugutt przeżył w późnym okresie służby w rosyjskiej armii, szereg ciosów osobistych: śmierć żony i dzieci, kłopoty zdrowotne. Postanowił ponownie ożenić się z krewną Tadeusza Kościuszki.
Romuald Traugutt jako dyktator powstania styczniowego
Początkowo Romuald Traugutt nie zamierzał brać udziału w powstaniu narodowym szykowanym od początku lat sześćdziesiątych XIX wieku. Dla powstańców byłby jednak niezwykle cenny jako bardzo doświadczony dowódca wojskowy.
W okresie powstania styczniowego na ziemiach polskich działały dwa obozy o przeciwstawnych poglądach. Stronnictwo białych Andrzeja Zamoyskiego skupiał działaczy wokół Towarzystwa Rolniczego w Warszawie. Biali przeciwstawiali się powstaniu zbrojnemu, jednocześnie wysuwając żądania przywrócenia autonomii Królestwa Polskiego oraz rozszerzenia Królestwa o inne ziemie zaboru rosyjskiego. W programie społecznym domagali się uwłaszczenia chłopów, zniesienia pańszczyzny i zamiany jej na system czynszowy. Czerwoni, zwani też demokratami, skupieni byli wokół środowisk organizujących rocznicowe czarne procesje, upamiętniające powstanie listopadowe i represje po powstaniu. Czerwoni opowiadali się za powstaniem zbrojnym oraz przeprowadzeniem bardzo głębokich reform społecznych.
Romuald Traugutt w swych poglądach bliski był stronnictwu białych. Jednakże jak pokazała historia, podejmowane przez niego działania były w zasadzie realizacją programu czerwonych. Po ogłoszeniu wybuchu powstania na Litwie objął dowództwo nad tamtejszymi oddziałami. W sierpniu 1863 udał się do Warszawy, gdzie Wydział Wojny powstańczego rządu czerwonych awansował go na stopień generała i powierzył misję dyplomatyczną uzyskania wsparcia dla powstania na zachodzie. Po niepowodzeniu misji dyplomatycznej z poparciem stronnictwa białych, w dniu 17 października 1863 roku, Romuald Traugutt uzyskał misję utworzenia nowego Rządu Narodowego i został dyktatorem powstania styczniowego.
Dla zachowania konspiracji, Romuald Traugutt w okresie sprawowania funkcji dowódcy powstania posługiwał się fałszywą tożsamością "Michał Czarnecki". Nie był to tylko pseudonim, zachowano starania, by uwiarygodnić tożsamość "Czarneckiego" jako rzekomego handlowca spod Krakowa. Tajną kwaterą Rządu Narodowego było konspiracyjne mieszkanie przy ulicy Smolnej w Warszawie (dziś ten fragment ulicy Smolnej nie istnieje, na jego miejscu znajduje się park przy dworcu Warszawa Powiśle).
Romuald Traugutt jako dowódca powstania wydał dwie kluczowe decyzje polityczne. 27 grudnia 1863 roku wydał dekret o uwłaszczeniu chłopów wraz z zaproponowaniem procedury wykonawczej. Przekształcił też partyzanckie oddziały powstańcze w regularną armię. Prowadził szeroko zakrojone działania dyplomatyczne na rzecz uzyskania wsparcia międzynarodowego dla powstania, między innymi zabiegał o wsparcie czołowych postaci zjednoczenia Włoch i papieża.
Legenda Romualda Traugutta
W nocy 11 kwietnia 1864 Romuald Traugutt został aresztowany w konspiracyjnym mieszkaniu na Smolnej. Więziony na Pawiaku (więzienie przy warszawskiej ulicy Pawiej), następnie został osadzony w X Pawilonie Cytadeli warszawskiej. Wyrokiem sądu wojskowego został zdegradowany z funkcji w armii carskiej, pozbawiony odznaczeń i skazany na śmierć. Wyrok wykonano podczas publicznej egzekucji powstańców na stokach Cytadeli 19 lipca 1864 r.
Śmierć Romualda Traugutta i upadek Rządu Narodowego szybko obrosły legendą. Wedle relacji, w egzekucji członków rządu na stokach Cytadeli wzięło udział kilkudzięciu tysięcy mieszkańców Warszawy. Podziwiano postawę Romualda Traugutta, który, przesłuchiwany na Pawiaku i w Cytadeli, miał nie udzielać informacji i nie dekonspirować innych powstańców. X Pawilon warszawskiej Cytadeli stał się symbolicznym miejscem upamiętniającym męczeństwo czasów zaborów. Legenda Romualda Traugutta przetrwała tym bardziej, że weterani powstania styczniowego cieszyli się najwyższymi honorami w II Rzeczpospolitej. W 1921 roku naczelnik państwa Józef Piłsudski pośmiertnie odznaczył straconych powstańców styczniowych orderem Virtuti Militari, ceremonia odbyła się na tym samym stoku warszawskiej Cytadeli.
Czynione są też starania o ogłoszenie Romualda Traugutta błogosławionym Kościoła katolickiego.
Idea uwłaszczenia chłopów wyrażona przez Romualda Traugutta i jego rząd przetrwała powstanie. Aby odciągnąć od niego ludność chłopską, władze carskie także podjęły dekret znoszący pańszczyznę i uwłaszczający chłopów. Skutkiem powstania styczniowego było jednakże nasilenie rusyfikacji ziem polskich zaboru rosyjskiego i zupełne zlikwidowanie resztek autonomii - dawne kongresowe Królestwo Polskie zostało mianowane Krajem Nadwiślańskim.
Kariera Romualda Traugutta w wojsku carskim
Choć postać Romualda Traugutta wiąże się z jego rolą dyktatora powstania styczniowego, jego droga do walki narodowowyzwoleńczej wiodła przez karierę w armii carskiej, tej samej, która wydała później na niego wyrok śmierci. Pochodził z okolic Grodna, które na skutek zaborów były bezpośrednio wcielone do Cesarstwa Rosyjskiego. Nie mogąc ukończyć studiów, Romuald Traugutt wybrał karierę w carskiej armii. Już podczas Wiosny Ludów brał udział w walkach podczas powstania węgierskiego. Ale inaczej niż Józef Bem czy Józef Wysocki, wspierający powstanie, Romuald Traugutt walczył u boku rosyjskiego generała Iwana Paskiewicza, wezwanego przez Austrię, by w ramach Świętego Przymierza powstanie zdławić. W kolejnych latach brał udział w wojnie krymskiej, wciąż jako żołnierz armii carskiej. Ze służby został zwolniony dopiero w 1862 roku, po tym, jak awansował na stopień podpułkownika i otrzymał odznaczenia i wyróżnienia rosyjskiej armii. Jednocześnie Romuald Traugutt przeżył w późnym okresie służby w rosyjskiej armii, szereg ciosów osobistych: śmierć żony i dzieci, kłopoty zdrowotne. Postanowił ponownie ożenić się z krewną Tadeusza Kościuszki.
Romuald Traugutt jako dyktator powstania styczniowego
Początkowo Romuald Traugutt nie zamierzał brać udziału w powstaniu narodowym szykowanym od początku lat sześćdziesiątych XIX wieku. Dla powstańców byłby jednak niezwykle cenny jako bardzo doświadczony dowódca wojskowy.
W okresie powstania styczniowego na ziemiach polskich działały dwa obozy o przeciwstawnych poglądach. Stronnictwo białych Andrzeja Zamoyskiego skupiał działaczy wokół Towarzystwa Rolniczego w Warszawie. Biali przeciwstawiali się powstaniu zbrojnemu, jednocześnie wysuwając żądania przywrócenia autonomii Królestwa Polskiego oraz rozszerzenia Królestwa o inne ziemie zaboru rosyjskiego. W programie społecznym domagali się uwłaszczenia chłopów, zniesienia pańszczyzny i zamiany jej na system czynszowy. Czerwoni, zwani też demokratami, skupieni byli wokół środowisk organizujących rocznicowe czarne procesje, upamiętniające powstanie listopadowe i represje po powstaniu. Czerwoni opowiadali się za powstaniem zbrojnym oraz przeprowadzeniem bardzo głębokich reform społecznych.
Romuald Traugutt w swych poglądach bliski był stronnictwu białych. Jednakże jak pokazała historia, podejmowane przez niego działania były w zasadzie realizacją programu czerwonych. Po ogłoszeniu wybuchu powstania na Litwie objął dowództwo nad tamtejszymi oddziałami. W sierpniu 1863 udał się do Warszawy, gdzie Wydział Wojny powstańczego rządu czerwonych awansował go na stopień generała i powierzył misję dyplomatyczną uzyskania wsparcia dla powstania na zachodzie. Po niepowodzeniu misji dyplomatycznej z poparciem stronnictwa białych, w dniu 17 października 1863 roku, Romuald Traugutt uzyskał misję utworzenia nowego Rządu Narodowego i został dyktatorem powstania styczniowego.
Dla zachowania konspiracji, Romuald Traugutt w okresie sprawowania funkcji dowódcy powstania posługiwał się fałszywą tożsamością "Michał Czarnecki". Nie był to tylko pseudonim, zachowano starania, by uwiarygodnić tożsamość "Czarneckiego" jako rzekomego handlowca spod Krakowa. Tajną kwaterą Rządu Narodowego było konspiracyjne mieszkanie przy ulicy Smolnej w Warszawie (dziś ten fragment ulicy Smolnej nie istnieje, na jego miejscu znajduje się park przy dworcu Warszawa Powiśle).
Romuald Traugutt jako dowódca powstania wydał dwie kluczowe decyzje polityczne. 27 grudnia 1863 roku wydał dekret o uwłaszczeniu chłopów wraz z zaproponowaniem procedury wykonawczej. Przekształcił też partyzanckie oddziały powstańcze w regularną armię. Prowadził szeroko zakrojone działania dyplomatyczne na rzecz uzyskania wsparcia międzynarodowego dla powstania, między innymi zabiegał o wsparcie czołowych postaci zjednoczenia Włoch i papieża.
Legenda Romualda Traugutta
W nocy 11 kwietnia 1864 Romuald Traugutt został aresztowany w konspiracyjnym mieszkaniu na Smolnej. Więziony na Pawiaku (więzienie przy warszawskiej ulicy Pawiej), następnie został osadzony w X Pawilonie Cytadeli warszawskiej. Wyrokiem sądu wojskowego został zdegradowany z funkcji w armii carskiej, pozbawiony odznaczeń i skazany na śmierć. Wyrok wykonano podczas publicznej egzekucji powstańców na stokach Cytadeli 19 lipca 1864 r.
Śmierć Romualda Traugutta i upadek Rządu Narodowego szybko obrosły legendą. Wedle relacji, w egzekucji członków rządu na stokach Cytadeli wzięło udział kilkudzięciu tysięcy mieszkańców Warszawy. Podziwiano postawę Romualda Traugutta, który, przesłuchiwany na Pawiaku i w Cytadeli, miał nie udzielać informacji i nie dekonspirować innych powstańców. X Pawilon warszawskiej Cytadeli stał się symbolicznym miejscem upamiętniającym męczeństwo czasów zaborów. Legenda Romualda Traugutta przetrwała tym bardziej, że weterani powstania styczniowego cieszyli się najwyższymi honorami w II Rzeczpospolitej. W 1921 roku naczelnik państwa Józef Piłsudski pośmiertnie odznaczył straconych powstańców styczniowych orderem Virtuti Militari, ceremonia odbyła się na tym samym stoku warszawskiej Cytadeli.
Czynione są też starania o ogłoszenie Romualda Traugutta błogosławionym Kościoła katolickiego.
Idea uwłaszczenia chłopów wyrażona przez Romualda Traugutta i jego rząd przetrwała powstanie. Aby odciągnąć od niego ludność chłopską, władze carskie także podjęły dekret znoszący pańszczyznę i uwłaszczający chłopów. Skutkiem powstania styczniowego było jednakże nasilenie rusyfikacji ziem polskich zaboru rosyjskiego i zupełne zlikwidowanie resztek autonomii - dawne kongresowe Królestwo Polskie zostało mianowane Krajem Nadwiślańskim.